داغی که بر قلب یخی آلپ ایران ماند/ نکات ضروری برای صعود زمستانه

سایت «تاریخ ما»– گروه استان ها: هنوز تلخی خبر در گوشه ذهن مان جا خوش کرده است؛ خبری شوک آور و دردناک از صعودی نیمه تمام به قله های خشن «اشترانکوه» و کوهنوردانی که زیر خروارها برف مدفون شدند و داغی عظیم بر قلب یخی آلپ ایران گذاشتند.

داغ حادثه تلخ سقوط بهمن هنوز روی شانه‌های اشترانکوه سنگینی می‌کند و آلپ ایران در سالگرد حادثه تلخ آذر۹۶ شانه کز کرده و برف می بارد و کولاک به پا می کند.

۱۶ آذر ماه بود که به یک باره خبر گرفتار شدن کوهنوردان خراسانی در زیر بهمن اشترانکوه در همه جا پیچید و دل همه را داغدار کرد.

روزهای سرد و برفی آذر۹۶ هنوز در خاطرمان نقش می بندد؛ چشم های منتظری که هفت روز در انتظار بازگشت عزیزان خود اشک ریختند و امید داشتند.

هر روز که کوهنوردان برای شکافتن قلب یخی اشترانکوه و شخم زدن برف ها به قلل برفی آلپ ایران می رفتند، گوش ها منتظر شنیدن خبری از یافتن تن بی جان کوهنوردان خراسانی بود که از شرق ایران به قلل خشن غرب ایران سفر کرده بودند و عزم فتح قله های اشترانکوه را داشتند.

تلخی حادثه با گذشت یک سال ذره ای کم نشده است و با مرور خط به خط اخبار آذر تلخ ۹۶، هجوم بغض به گلو و اشک به چشم امانمان نمی دهد و تنها حسرت است که روی دل ها سنگینی می کند…

و ای کاش هایی که حالا دیگر برای گفتنشان دیر است…

صعود ناتمام ۱۵ کوهنورد

۱۴ نفر کوهنورد مشهدی که به همراه یک کوهنورد الیگودرزی برای صعود به ارتفاعات اشترانکوه- آلپ ایران- عازم منطقه شده بودند دچار حادثه شدند. این کوهنوردان به‌رغم اعلام هواشناسی مبنی بر شرایط نامساعد جوی با همراهی یکی از کوهنوردان الیگودرزی راهی منطقه می‌شوند که متأسفانه در ادامه مسیر با «بهمن» مواجه شده و از هم فاصله می‌گیرند.

در جریان این حادثه ۸ کوهنورد مشهدی به همراه یک کوهنورد الیگودرزی جان باختند که پیش از ظهر پنجشنبه ۲۴ آذرماه پیکر آخرین کوهنورد مفقودی حادثه پس از ۷ روز جستجو در اشترانکوه پیدا شد.

شرح ماجرا از زبان کوهنورد نجات یافته

حسن موسوی پور کوهنورد نجات‌یافته حادثه اشترانکوه با اشاره به جریان صعود تیم ۱۴ نفره کوهنوردان خراسانی اظهار داشت: نفرات تیم با سنجش سرپرست گروه عضوگیری و ثبت‌نام شدند، سوابق کوهنوردی و قابلیت فنی آن‌ها سنجیده شد و عازم منطقه شدیم.

وی بابیان اینکه در روز جمعه به خاطر اینکه برف تازه روی قله‌ها می‌نشست امکان صعود نداشتیم و تنها فرصت برای صعود پنجشنبه بود، گفتیم اگر هوا جواب نداد برمی‌گردیم، تصریح کرد: صبح روز پنجشنبه ساعت ۶ حرکت کردیم، ساعت ۹ بود که تمام نفرات سوار تیغه‌ها شده و در ایمنی کامل وارد مسیر شدند؛ ساعت یازده بود که در آخرین خروجی مسیر سرپرست گروه تعیین کرد چند نفر به‌عنوان پشتیبان برگردند و ۳ نفر از اعضای تیم برگشتیم و با بیسیم با تیم اصلی در ارتباط بودیم.

این کوهنورد نجات‌یافته حادثه اشترانکوه با بیان اینکه از ساعت ۱۸ عصر برای برقراری ارتباط با تیم تلاش کردیم اما تا ساعت ۱۹ و ۳۰ دقیقه این ارتباط برقرار نشد، درنهایت گفتند وارد دهلیز شده‌اند و مسیر را عوض کرده‌اند، ادامه داد: هیچ مشکلی در تیم نبود و فقط در تماس آخر رادیویی که داشتیم گفتند یک ساعت دیگر به سمت سر گردنه برویم تا بتوانند نور ما را ببینند و به سمت جان‌پناه حرکت کنند.

موسوی پور خاطرنشان کرد: ساعت ۲۳ و ۳۰ دقیقه اولین نور را دیدیم و ۳ نفر از اعضای تیم به ما رسیدند که خیلی خسته بودند؛ درنهایت متوجه شدیم که مابقی افراد تیم درگیر ریزش بهمن شده‌اند.

قله «کول جنو» انتهایی‌ترین قسمت اشترانکوه و خطرناک‌ترین قله است

جواد نظام دوست مربی کوهنوردی و مسئول تیم امداد و نجات خراسان در جریان حادثه اشترانکوه با اشاره به اینکه اشترانکوه یک‌رشته کوه نسبتاً طولانی است که ۴۵ تا ۵۰ کیلومتر طول دارد، وجود ۴۲ قله اسمی این رشته‌کوه را مشهور کرده و به‌عنوان آلپ ایران شهرت یافته است، گفت: قله «کول جنو» انتهایی‌ترین قسمت رشته‌کوه و خطرناک‌ترین قله است، همه فنی کاران این قله را به‌عنوان یک کوه تمرینی برای هیمالیا نوردی می‌دانند.

وی، تصریح کرد: فیلم‌ها و تصاویر موجود از صعود کوهنوردان خراسانی به قله قبل از ساعت ۱۳ نشان می‌دهد که هوا صاف و شفاف است.

مسئول تیم امداد و نجات خراسان با اشاره به اینکه تا ساعت یک بعدازظهر هوا خوب بوده است، گفت: شاید این اشتباه را داشته‌اند که تصور کرده‌اند ۳ تا ۴ ساعت راه تا قله دارند درحالی‌که با توجه به تعداد نفرات، سخت و دیر به قله می‌رسند.

نظام دوست یادآور شد: کوهنوردان ساعت بدی به قله می‌رسند و قبل از دو باید برمی‌گشتند.

۸ نفر در دهلیز براثر بهمن سنگین که ۳۰۰ در ۸۰ متر طول و عرض داشته، گرفتار می‌شوند

حمید مساعدیان رئیس بخش جستجو و نجات فدراسیون کوهنوردی ایران نیز در سخنانی با اشاره به اینکه ۱۴ کوهنورد خراسانی روز چهارشنبه به اشترانکوه می‌روند و پنجشنبه وارد منطقه شده و صبح به صعود می‌روند، گفت: ۱۵ و ۳۰ دقیقه تا ۱۶ بعدازظهر قله را صعود می‌کنند و در هنگام برگشت با توجه به بارش سنگین برف به دلایلی ازجمله دید کم، از مسیر اصلی منحرف می‌شوند و به‌جای مسیر زمستانه وارد دهلیزی می‌شوند.

وی ادامه داد: حدود ساعت ۴ بعدازظهر ۳ نفر از کوهنوردان که شرایط بهتری داشتند به سمت پناهگاه می‌روند که مسیر را پیدا کنند، اما ۸ نفر در دهلیز براثر بهمن سنگین که ۳۰۰ در ۸۰ متر طول و عرض داشته، گرفتار می‌شوند.

رئیس بخش جستجو و نجات فدراسیون کوهنوردی با اشاره به اینکه از سه روز قبل در کانال‌های تلگرامی مختص کوهنوردان هشدارهایی نسبت به اینکه روز پنجشنبه با بارش سنگین برف مواجه هستیم را داده بودیم، گفت: از کارشناس هواشناسی هم پرسیدم و این موضوع را تائید کردند؛ این گروه می‌توانستند صعود خود را به هفته بعد یا دو روز بعد موکول کنند.

مساعدیان خاطرنشان کرد: نقشه‌هایی که داریم هشدارها را داده بودند که در روزهای چهارشنبه تا جمعه هوا نامساعد است و روز پنجشنبه را اوج بارش برف اعلام کرده بودند.

صعود ایمن به قلل اشترانکوه از مسیر هرم ها

آرش قیاسیان رئیس هیئت کوهنوردی لرستان در گفت و گو با مهر با گرامیداشت یاد و خاطره کوهنوردانی که در حادثه سقوط بهمن اشترانکوه جان خود را از دست دادند، اظهار داشت: این افراد از کوهنوردان خبره و کار بلد این رشته بودند.

وی با اشاره به وضعیت و شرایط اشترانکوه به خصوص قله «کول جنو»، عنوان کرد: این منطقه به شکلی است که کوهنوردان باید از مسیر هرم ها به آن صعود کنند و بازگشت هم از همین مسیر هرم ها است.  به دلیل اینکه روی این هرم ها برف جمع نمی شود و حالت سنگی داشته و پرشیب است می توان به صورت ایمن از آن عبور کرد.

رئیس هیئت کوهنوردی لرستان با تاکید بر اینکه کوهنوردان حادثه اشترانکوه به دلیل یک دست نبودن تیمشان دچار حادثه شدند، گفت: این تیم، هر چند سرپرست قوی و راهنمای خوبی داشت، تیم یک دستی نبود و دو خانم در این تیم بود، «ساعت ۱۴» را که موضوع بسیار مهمی در کوهنوردی است را نیز رعایت نکرده بودند.

«ساعت ۱۴» زمان طلایی کوهنوردی

قیاسیان با تاکید بر اینکه یکی از اصول مهم کوهنوردی رعایت «ساعت ۱۴» است، بیان داشت: در کوهنوردی «ساعت ۱۴» هر جایی که باشید اگر به قله نرسیده باشید، باید برگردید.

وی با بیان اینکه این کوهنوردان بعد از صعود به قله هدایت خوبی شده بودند، ادامه داد: البته این کوهنوردان مسیر را گم کرده بودند، تنها راهشان از مسیر دره بود که پایین بیایند، اما متاسفانه بدشانسی هم شامل حال این کوهنوردان شد، بهمن از پشت سر این کوهنوردان را احاطه کرده بود و به دلیل اینکه در معرض بوران و سر و صدای رعد و برق بودند متوجه غرش بهمن نشده و بهمن آنها را گرفته بود.

رئیس هیئت کوهنوردی لرستان با تاکید بر اینکه کوهنوردی مانند اسکی جزو ورزش های هیجانی است و خطرات بهمن را همیشه دارد، گفت: همچنین بی توجهی به هشدارهای هواشناسی نیز یکی از دلایل وقوع حادثه اشترانکوه بود.

کوهنوردان پیش از صعود باید با هیئت های کوهنوردی مکاتبه و هماهنگی کنند

قیاسیان با اشاره به ویژگی کوه های استان لرستان، بیان داشت: کوه های لرستان، کوه های جوان، تیغه ای و سنگی هستند و در هنگام صعود زمستانی سنگ، برف و یخ را با هم در آنها داریم و صعود در این زمینه نیازمند به قابلیت و مهارت لازم است.

وی با تاکید بر اینکه تیم کوهنوردی که می خواهد به کوه ها و قله های لرستان صعود کند از قبل باید خبر بدهد و هماهنگ کند، گفت: این امر به این دلیل بوده که ما با توجه به رعایت اصول کوهنوردی و مدنظر قرار دادن شرایط آب و هوایی اجازه ورود به منطقه را می دهیم، در این راستا اگر کوهنودران می خواهند به لرستان و به خصوص قلل اشترانکوه، گرین، قالی کوه و … به دلیل اینکه کوه های جوان و بهمن گیری هستند مراجعه کنند، باید یک هفته قبل با هیئت کوهنوردی هماهنگی و مکاتبه داشته باشند.

رئیس هئیت کوهنوردی لرستان، تاکید کرد: از یک هفته قبل باید کوهنوردان با هیئت کوهنوردی لرستان مکاتبه کنند، سرپرستان خود را معرفی کنند تا ما برای آنها راهنما و تمهیدات لازم را بیاندیشیم.

همه تجهیزات و اطلاعاتی که در کوهنوردی زمستانه باید داشت

قیاسیان در ادامه سخنان خود با بیان اینکه ما در شهرستان الیگودرز یک اورژانس هوایی خوب داریم، افزود: اگر کوهنوردان از قبل به ما اطلاع بدهند ما می دانیم که تیم به منطقه آمده است، همچنین اطلاعات وضعیت و شرایط آب و هوایی را در اختیار آنها قرار می دهیم.

وی با تاکید بر اینکه همچنین کوهنوردان باید بعد از تثبیت برف به قلل صعود کنند، افزود: هماهنگی با مراکز امداد رسانی، داشتن مربی مجرب، تجهیزات لازم مانند کفش ها و لباس مناسب فصل، چادر کوهنوردی و … نیز از دیگر شرایط مورد نیاز برای صعود به قلل کوهنوردی است.

بیشتر حوادث کوهنوردی در زمان بازگشت از مسیر رخ می دهد

رئیس هیئت کوهنوردی لرستان با تاکید بر اینکه تیم های کوهنوردی از طریق هیئت کوهنوردی یا باشگاه های کوهنوردی باید یک هفته تا ۱۰ روز قبل از صعود خود مکاتبه لازم را داشته باشند، گفت: متاسفانه در این گونه حوادث، کوهنوردان حرفه ای جان خود را از دست می دهند چرا که این کوهنوردان به قابلیت های خودشان فقط تکیه می کنند، می گویند که ما مسلط هستیم و می توانیم به قله صعود کنیم و هشدار ها را زیاد جدی نمی گیرند.

قیاسیان گفت: بیشتر حوادث کوهنوردی در زمان بازگشت از مسیر رخ می دهد، چرا که انرژی کوهنورد تخلیه می شود و وقتی به این مرحله می رسد توان فیزیکی کوهنورد بسیار محدود می شود.

بنابراین گزارش منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه یکی از مناطق منحصربه‌فرد و پرجاذبه طبیعی غرب کشور است که به لحاظ برخورداری از شرایط زیست‌محیطی و ویژگی‌های زمین‌شناسی زیستگاه مناسب و مستعدی برای رشد و تکثیر وحوش به‌خصوص پستانداران محسوب می‌شود.

اشترانکوه به دلیل واقع‌شدن در قلب سلسله جبال زاگرس دارای قلل سرد مرتفع بالای سه هزار و ۵۰۰ متر از سطح دریا و همچنین دره‌های نسبتاً گرم است. اشترانکوه رشته‌کوهی به طول تقریبی ۵۰ کیلومتر است که در جهت شمال غربی-جنوب شرقی امتداد دارد.

یخچال‌های طبیعی و دائمی این رشته‌کوه که یکی از زیباترین کوه‌های کشور به شمار می‌رود، در تمام سال از برف و یخ پوشیده است. اشترانکوه در جنوب شهر دورود و ازنا قرار دارد و به «آلپ ایران» نیز معروف است؛ البته این نام تنها به خاطر بلند بودن آن به آن تعلق نگرفته است بلکه به دلیل شیب تند کوه‌هایش و دره‌های جوان و «وی» شکل و یخچال‌های طبیعی است. ارتفاع بلندترین قله آن سن بران ۴۱۵۰ است.