گاه شماری شب یلدا در خراسان جنوبی

به گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه‌نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی
صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، سید احمد برآبادی مسئول حوزه
پژوهش اداره‌کل افزود: «براساس گاه شماری بومی و قدیمی چله
بزرگ زمستان از فردای این شب یعنی از اول دی ماه شروع شده و تا 40
روز (دهم بهمن) ادامه دارد به این چله ” چله کلو یا چله بزرگ ”
گفته می‌شود و ” چله خرد یا چله کوچک ” از 11 بهمن آغاز شده و در
پایان این ماه به پایان می‌رسد، همانند چله‌های زمستان، سابق در
تابستان و ماه‌های تیر و مرداد هم چله‌های تابستان قرار
داشته‌اند.»

او ادامه داد: «این گاه شماری براساس طبیعت و آب و هوای ایران
تنظیم شده و مورد توجه کشاورزان و دامداران است. در گذشته اهالی
خراسان جنوبی هم مانند بقیه مردم به این گاه شماری اهمیت فراوانی
داده و تابستان و زمستان واقعی را همین دوچله می دانستند. ماه
اسفند را جزء زمستان به حساب نیاورده و آن را «ماه نوروز »می
خوانند.»

برآبادی گفت: «شب چله چون بلندترین و طولانی ترین شب سال است از
بین شب های دیگر سال متمایز و خاص بوده است به این علت که از
فردای این روز، روزها بلندتر شده و شبها کوتاهتر می‌شود و همچنین
به تدریج تاریکی کاهش و روشنایی و نور افزایش می یابد.»

او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «از روزگاران بسیار دور مردم خراسان جنوبی همچون سایر
هموطنان این شب را گرامی داشته و به جشن و سرور می پردازند. فامیل
و خویشاوندان در این شب به خانه بزرگترها و بزرگ خاندان رفته و
همچنین صاحب خانه از آنان با انواع شیرینی، آجیل و میوه پذیرایی
می کند. مخصوصاٌ میوه شب چله بیشتر هندوانه و انار است و آجیل های
مخصوص شب چله هم بیشتر میوه های خشک شده و محصولات باغی است. مردم
براین عقیده اند که اگر در شب چله زمستان هندوانه بخورند  از
گرما چله تابستان در امان خواهند بود. شاهنامه خوانی، حافظ خوانی
و برگزاری مراسم و آیین کف زنی از دیگر مراسم شب چله خراسان جنوبی
است.»

آیین و مراسم شب چله به شماره 807 در سال 1391 در فهرست آثار ملی
کشور به ثبت رسیده است.