اطلس زبانی ایران طرح کلان در دست انجام پژوهشکده زبان شناسی ، کتیبه ها و متون

به گزارش «تاریخ‌ما» به نقل از میراث آریا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی
و گردشگری، فریار اخلاقی مدیر گروه زبان و گویش رایج پژوهشکده
زبان شناسی،  کتیبه ها و متون پژوهشگاه این مطلب را امروز
دوشنبه 26 اذر 97  در نشست تخصصی «هفته پژوهش» عنوان کرد
.

او هدف اصلی این گروه را مستند سازی، بررسی و پاسداری از میراث
زبانی شفاهی ایران، مستند سازی گونه های زبانی در خطر ایران،
تدوین واژه نامه های گویشی و … اعلام کرد و افزود: «پیشبرد طرح
اطلس ملی زبانی ایران، تدوین واژه نامه توصیفی رده شناسی و …
از فعالیت های عمده این گروه در سال پژوهشی 96-97در قالب طرح های
موظفی بوده است.»

او طرح ملی اطلس زبانی ایران را طرح کلان در دست انجام گروه زبان
و گویش رایج دانست و وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «این طرح که از سال 94در دست
برنامه ریزی و اجرا است مستند سازی، بررسی و ترسیم نقشه های
زبانی رایانه ای گستره زبان های ایرانی و غیر ایرانی رایج در
مرزهای جغرافیایی کشور ایران را در دستور کار دارد .»

او در تشریح اقدامات صورت گرفته در فاز جدید اطلس زبانی ایران از
سال گذشته تا کنون به تجمیع داده های گویشی دیجیتال شده و نمونه
های آوانویسی شده و ایجاد بانک داده های گویشی طرح در پژوهشکده،
برنامه ریزی در جهت تعامل با استان ها و هدایت اطلس های استانی
اشاره کرد .

اخلاقی افزود: «تکمیل و گرد و آوری نمونه های زبانی 240آبادی
شهرستان خرم آباد از استان لرستان و آغاز گردآوری نمونه ای زبانی
876آبادی باقیمانده از شهرستان های الیگودرز، ازنا، درود،
بروجرد و دوره، سلسله، دلفان، پلدختر، کوهدشت و رومشکان جهت
تکمیل اطلس زبانی ایران و رایزنی با استان های هرمزگان، چهارمحال
و بختیاری، البرز، تهران، مازندران، گلستان، آذربایجان غربی
، آذربایجان شرقی برای آغاز یا تکمیل گردآوری نمونه های زبانی در
قالب گردآوری نمونه های زبانی از آبادی های کشور انجام شده است
.»

او در ادامه به آوانویسی رایانه ای و تدوین اطلس های استانی اشاره
کرد و صفحه نخست نرم افزار اطلس زبانی ایران، مربوط به فراخوانی
یک گویش بر اساس تقسیمات جغرافیایی کشور و نام آبادی  و صفحه
ای از نرم افزاری که آوانویسی تفصیلی مصاحبه های زبانی در آن
انجام می‌شود را نمایش داد .

بررسی مستند نگاری سکه های نو یافته در گنجینه
آبگینه

 مهنار رحیمی فرمدیر گروه متون و کتیبه های دوران اسلامی
دیگر سخنران این نشست به ارایه گزارشی از فعالیت های صورت گرفته
در این گروه پرداخت و بررسی کتیبه های فارسی جمهوری خودمختار
نخجوان، شعر در بناهای تاریخی شهر اصفهان، مستندنگاری مهر های
کتیبه دار اسلامی، مستند نگاری کتیبه های خانقاه صفی علیشاه و
… را از جمله طرح های موظفی خاتمه یافته این گروه اعلام کرد و
به تشریح هر یک پرداخت .

او در تشریح سایر طرح های پژوهشی در حال انجام در این گروه 
به طرح  «بررسی مستند نگاری سکه های نو یافته در گنجینه
آبگینه، اصول و مبانی شناخت کتیبه های دوره اسلامی »اشاره کرد و
گفت :«گنجینه میراث تهران در عملیات کشف و
ضبط آثار تاریخی از قاچاقچیان، به مجموعه ای نفیس از سکه های
دوران مختلف تاریخ ایران دست یافته است، این مجموعه ارزشمند حدود
4500 سکه ایرانی را در بر دارد، که شامل سکه های پیش از اسلام و
بعد اسلام می‌شود ؛ از این مجموعه تعداد 400 سکه از دوره های
تاریخی از قرون دوم تادوازدهم جهت مطالعه و بررسی انتخاب شده اند
.»

او هدف از این مطالعه را  روشن ساختن موارد مهم تاریخی دانست
که از بررسی سکه ها منتج می‌شود  زیرا که سکه های سالم از
منابع اولیه محسوب می شوند که شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی،
مذهبی، هنری و … عصر خود را بازگو می‌کنند.

مستند نگاری 90درصد کتیبه های غیرمنقول

 دیگر سخنران این نشست فریبا شریفیان مدیر گروه زبان های
باستانی و متون کهن به تشریح فعالیت های این گروه در پژوهشکده،
زبان شناسی، کتیبه ها و متون پرداخت و  فروپاشی شاهنشاهی
ساسانی، مهاجرت پارسیان هند و پیوند آن با برخی متون حماسی آغاز
اسلامی، دستور زبان آرامی باستان، گردآوری مجموعه مقالات همایش
میراث زبانی، مستند نگاری کتیبه های هیروگلیف اورارتویی ایران و
… را طرح های موظفی انجام شده این گروه در سال 96اعلام
کرد.

او در ادامه به طرح های پژوهشی در دست اقدام، مقالات علمی پژوهشی
، مقالات همایش ها،کتاب های چاپ شده و… اشاره کرد و افزود: «در
سال 1388طرح ملی اطلس کتیبه های ایران باستان به صورت سایت دو
زبانه و برای جمع آوری اطلاعات کتیبه های منقول و غیر منقول استان
ها طراحی شده است .»

شریفیان اظهار داشت: «اطلس کتیبه ها شامل کتیبه های غیر منقول و
کتیبه های منقول مشتمل بر مهر، گل، سکه، آجر نوشته، سفال
نوشته و گل نوشته و … است و هم اکنون حدود 90درصد کتیبه های غیر
منقول و درصد کمی از کتیبه های منقول مستند سازی و وارد سایت
ساترا شده اند .»

انجام 21طرح موظفی در پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و
متون

 داریوش ذوالفقاری رییس پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و
متون نیز در ادامه این نشست به ارایه گزارشی از فعالیت های این
پژوهشکده پرداخت و گفت: «این پژوهشکده، چاپ 16کتاب، 21طرح موظفی
، 2طرح امانی پیمانی، 16مقاله علمی پژوهشی، 3مقاله علمی ترویجی
، 23مقاله همایش، 11چکیده مقاله همایش وبرگزاری 1کارگاه را در
کارنامه سال پژوهشی 96-97دارد .»

او در ادامه به برگزاری همایش و نشست های تخصصی همچون  زبان
مادری، خیام، عزیز خان مکری، آیین نکوداشت حافظ شیرازی، کارگاه
کتیبه، سخنرانی میراث مشترک ایران و قفقاز، سخنرانی مشترک ایران
و ایرستان و… اشاره کرد و گفت: «کتاب های سکه های ساسانی همدان
، کتیبه های هیروگلیف اورارتویی ایران، مسجد عتیق شیراز، نوروز
نامه خیام و… تعدادی از کتاب های چاپ شده در این پژوهشکده هستند
.»

او راهنمای جغرافیای سنگ نوشته های پهلوی استان فارس، مجموعه
مقالات گروه زبان و گویش رایج شماره 2، زبان آرامی باستان، کودک،
استعاره و شناخت، شرح نصاب الصبیان مولانا یعقوب چرخی را از
کتابهای آماده انتشار این پژوهشکده دانست .

در حاشیه این نشست باران ایشانی افوسی به نقالی و شاهنامه خوانی
پرداخت .