نجات یکی از شاخص‌ترین تپه‌های حوضه آبریز زاینده رود از نابودی
به گزارش «تاریخ‌ما» به نقل از میراث آریا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی
و گردشگری، محمود حیدریان سرپرست هیئت باستان شناسی امروز یکشنبه
2 دی 97 با اعلام این خبر و با اشاره به قرار گیری تپه باستانی
جمالو در شهرستان بن، بخش شیدا، دهستان شیدا و شمال غربی روستای
حیدری گفت: «فاصله این محوطه تا رودخانه زاینده رود، در حدود 200
متر است و روستای متروکه جمالوی قدیم در فاصله 150 تا 200 متری
ضلع شرقی آن واقع شده است.»
این باستان شناس افزود: «در سال های 1347 و 1348،
هیئت های کارشناسی ادارۀ کل باستان شناسی و فرهنگ‌عامۀ سابق در
زمان ساخت سد زاینده رود در مرز دو استان چهارمحال و بختیاری و
اصفهان به چند تپه از جمله تپۀ کوگانک، جمالو و آشنا اشاره
و احتمالاً یا به‌عمد یا نبود بررسی دقیق، اهمیت و ارزش آنها را
نادیده گرفته اند و باعث زیرآب رفتن تپه جمالو و تخریب تپه های
دیگر، که دارای آثاری از عصر مس وسنگ به بعد هستند، شده
اند.»
او اظهار کرد: «طی سالیان اخیر، با کم شدن آب و پسروی آن تپه
جمالو از زیر آب بیرون آمده و فرصت مناسبی را برای پژوهش های
باستان شناختی پیش رو گذاشته است.»
او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «با توجه به وجود آثار ارزشمند دوره های مختلف تاریخی
مس وسنگ، مفرغ، آغاز نگارش، تاریخی و اسلامی و نیز ارتباط داده
های این تپه با آثار فرهنگ های شاخص از فلات مرکزی، خوزستان و
زاگرس جنوبی، انجام مطالعات لایه نگاری و ارائه گاهنگاری این تپه
و این منطقه از زاگرس مرکزی در دستور کار قرار گرفت.»
حیدریان وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «اما با توجه به اینکه این محوطه تاکنون در
فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده بود و براساس پیشنهاد پژوهشکده
باستان شناسی، انجام لایه نگاری و گاهنگاری تپه منوط به انجام
تعیین عرصه و حریم و ثبت تپه شد.»
به گفته این باستان شناس، تپه یاد شده از نظر شکل ظاهری تا
حدودی سالم و دست نخورده است اما در مرکز آن تونلی به عمق 10 متر
توسط حفاران قاچاق ایجاد شده است.
او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «این تپه با توجه به اسناد سال 1348، تحت تملک سازمان
آب منطقه ای اصفهان قرار دارد و اعضای تیم در طول انجام طرح مکرر
با تذکر از سوی نمایندگان این اداره مبنی بر تملک آن روبرو
شدند.»
این باستان شناس اظهار داشت: «با توجه به اسناد استانداری استان
چهارمحال و بختیاری شکی نیست که این تپه از نظر جغرافیای سیاسی در
حوزه جغرافیایی شهرستان بن استان چهار محال و بختیاری قرار داشته
و از همین رو بعد از بیرون آمدن آن از آب در سال 1394 توسط
احمدعلی عرب بررسی شده اما اقدامی در ارتباط با ثبت آن صورت
نگرفته است.»
به گفته او عملیات تعیین عرصه و حریم تپه با ایجاد 13 گمانه
در ابعاد 1×۱ متر در تمامی جهات اصلی و فرعی تپه ایجاد و گمانه‌ها
در فاصله تقریبی ۱۵ متری از عرصه ظاهری تپه شروع شد و در دو ردیف
ادامه یافت.
سرپرست هیئت باستان شناس افزود: «عرصه و حریم درجه ۱ تپه با توجه
به داده های فرهنگی به دست آمده از گمانه های حفر شده و عوارض
طبیعی و مصنوعی موجود در پیرامون تپه صورت گرفت.»
او اظهار داشت: «با توجه به نبود وجود لایه های
فرهنگی در گمانه های شماره 5، 6 و 8 به فاصله 15 متری از عرصه
ظاهری تپه، به همان موقعیت حال حاضر گمانه ها اکتفا شد و محدوده
ایجاد گمانه‌ها، به عنوان خط حریم درجه یک تپه در نظر گرفته
شد.»
به گفته این باستان شناس، مطالعه و طبقه بندی یافته های باستان
شناختی بدست آمده از گمانه زنی و سطح تپه (بررسی روشمند)، محاسبه
دقیق مساحت تپه و همچنین مطالعه ویژگی های محیطی پیرامون آن (با
توجه به پایین رفتن آب سد) از دیگر اهدافی بود که در این برنامه
مورد توجه قرار گرفت.
او وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «یکی از مشکلاتی که در طول کار با آن روبرو بودیم
شکل گیری رسوبات دریاچه ای در اطراف تپه به ضخامت 1 تا 5/1 متر در
تمامی گمانه های اضلاع جنوبی، غربی و شرقی تپه مشهود بود.»