پايگاه پژوهشی دوره ايلخانی در سلطانيه راه اندازی می‌شود
به‌گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل
میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری زنجان، از دوران ايلخانان
مغول از دوران حاكميت خود بر ايران سه بنای بزرگ مقياس يعني گنبد
سلطانيه، شنب غازان و ربع رشیدی را به يادگار گذاشته اند كه شاخص
ترين اين بناها گنبد عظيم سلطانيه، بزرگترين بنای آجری جهان است
كه به گفته عمرانی، سرپرست پژوهشگاه ميراث فرهنگی و
گردشگری ، «اين مجموعه و آثاری كه ما بعنوان هنر دوره
ايلخانی داريم، فوق العاده، بی نظير و برجسته است و شايستگی آن
را دارد كه در بيش از يك پايگاه پژوهشی به آن پرداخته شود.»
یحیی رحمتی مديركل ميراث فرهنگی استان زنجان نيز از سلطانيه به
عنوان بهشت باستان شناسان دوره ايلخانی ياد می كند و بر ضرورت
ايجاد پايگاه پژوهشی در آن تاكيد می كند.
و در نهايت مدير پايگاه ميراث جهانی گنبد سلطانيه، مير موسی
انيران در تعريف پايگاه پژوهشی دوره ايلخانی می گويد: «منظور از
ايجاد پايگاه پژوهشی بررسی و مطالعه روی آثار دوره ايلخانی فقط در
حوزه معماری نيست بلكه حوزه های هنر، باستان شناسی، بررسی كتيبه
ها، بررسی سفرنامه ها را نيز در بر می گيرد.»
یحیی رحمتی مديركل ميراث فرهنگی استان زنجان با اعلام خبر ايجاد
پايگاه پژوهشی دوره ايلخاني در سلطانيه گفت: «به منظور
مطالعه آثار دوره ايلخانی، اداره كل ميراث فرهنگی، صنايع دستی و
گردشگری استان زنجان با همكاری پژوهشگاه ميراث فرهنگی و گردشگری،
پايگاه پژوهشی دوره ايلخانی در سلطانيه را راه اندازی می کند.»
رحمتی ادامه داد: «اگر به گذشته رجوع كنيم به لزوم ايجاد اين
پايگاه پژوهشي پي مي بريم. چراكه مغول دوره ارغون، مغولي متفاوت
با دوره چنگيز است و به دنبال سياست و شيوه هاي مملكت داري و
استفاده از جوامع محلي براي مديريت است. در واقع دوره تفكر مغول
از نقطه اي به نام سلطانيه آغاز مي شود.»
رحمتي با اشاره به ايجاد خلاء در مطالعات تطبيقي دوره هاي مختلف
با دوره ايلخاني، بيان كرد: «يكي از حلقه هاي مفقوده در اين
تطبيق ها بحث هنر سلجوقي در شكل گيري معماري آذري است كه در واقع
سلطانيه منبع عظيم آرايه هاي معماري در ايران و در واقع در معماري
آذري است كه نياز ما را به وجود اين پژوهشگاه آشكار مي كند.»
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان زنجان گفت:
«آكادمي علوم مغولستان درخواست شناسايي آثار ايلخاني در ايران را
دارد كه لازمه ورود به اين مبحث راه اندازي پايگاه پژوهشي دوره
ايلخاني شناسي در سلطانيه است.»
رحمتي با تاكيد بر اينكه سلطانيه بهشت باستان شناسان دوره اسلامي
ايلخاني است، عنوان كرد:« ما 11 هكتار محوطه بكر براي كار باستان
شناسي داريم كه در واقع بهشت باستان شناسان دوره ايلخاني محسوب مي
شود چرا كه دهه هفتاد، دهه آزادسازي و خواناسازي برج و باروي گنبد
سلطانيه است و در اين دهه نزديگ به 400 هكتار پلاك تملك و 14
هكتار از عرصه آزاد سازي شد.»
ما بايد يك پايگاه پژوهشي متعلق به دوره ايلخاني كه فقط محدود به
معماري نباشد، ايجاد كنيم” اين عقيده بهروز عمراني سرپرست
پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ايران است كه در جلسه اي
در سلطانيه عنوان كرد.
او در خصوص ايجاد پايگاه پژوهشي دوره ايلخاني افزود: «اين مجموعه
و آثاري كه ما بعنوان هنر دوره ايلخاني داريم، فوق العاده، بي
نظير و برجسته است و شايستگي آن را دارد كه بيش از يك پايگاه
پژوهشي يه آن پرداخته شود.»
عمراني ادامه داد: «يك پايگاه پژوهشي متعلق به دوره ايلخاني
كه فقط محدود به معماري نباشد و به جريان فرهنگ عمومي آن زمان
بپردازد و نيز نگاهي به دوره هاي قبل و بعد از ايلخاني نيز داشته
باشد.»
اين مسئول ادامه داد: «علي رغم صحبت هايي كه در خصوص ويرانگر بودن
و نابودگر بودن مغول ها گفته مي شود بايد گفت آنها بنيان هاي
عجيبي در دوره خود ايجاد كرده اند كه گنبد سلطانيه در نوع خود فوق
العاده است.»
سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ايران معتقد است سير
تحول، تكوين و اعتلاي هنر ايلخاني در جايي رغم مي خورد كه بنيان
هاي پيش از آن وجود داشته است. سه ساختمان بزرگ مقياس شنب
غازان، گنبد سلطانيه و ارگ عليشاه در تسلسلي فوق العاده
هستند.
میرموسی انیران مدير پايگاه جهاني گنبد سلطانيه نيز معتقد است
ايجاد پايگاه پژوهشي دوره ايلخاني به ما در پي بردن به
ماهيت واقعي و نوع كاربري مجموعه داش كسن كمك مي كند.
انيران گفت: «منظور از بررسي و مطالعه روي آثار دوره ايلخاني فقط
در حوزه معماري نيست بلكه حوزه هاي هنر، باستان شناسي، بررسي
كتيبه ها، بررسي سفرنامه ها را نيز در بر مي گيرد.»
اين مسئول با اشاره به سفرنامه هاي دوره ايلخاني ادامه داد: «عده
اي از سياحان در سفرنامه هاي خود از روايت هايي از دوره ايلخاني
دارند كه گردآوري اين مكتوبات مي تواند در راستاي اهداف پايگاه
ميراث جهاني گنبد سلطانيه بوده و به متخصصين كمك کند.»
همچنين او به تاثير پذيري معماري دوره ايلخاني از سلجوقي و نيز
اثرگذاري بر معماري دوره پس از خود اشاره كرد و افزود: «شهرسازي
دوره ايلخاني، مسيرهاي حركتي دوره ايلخاني و نيز بررسي معماري
دوره ايلخاني در ايران و ساير نقاط و در واقع زواياي مختلف معماري
دوره ايلخاني و نحوه شكل گيري آن در ايران و منطقه از جمله مواردي
است كه با تاسيس اين پايگاه پژوهشي به آن پرداخته خواهد شد.»
انيران معتقد است پژوهشگاه قطعا مي تواند از اطلاعات افراد مطلع
در كشور در خصوص دوره ايلخاني بهره مند شود.