تلفیقی از طرح اسلامی سنتی و مدرن در معماری «مسجد رم»

رم بزرگترین شهر ایتالیا و پایتخت این کشور است. شهرت جهانی این شهر به واسطه مرکز فرمانروایی امپراطوری‌‎های رم باستان بوده و هزاران سال به عنوان مرکز قدرت، فرهنگ و مذهب شناخته می‌شود و در طول تاریخ ۲۸۰۰ ساله خود تاثیر عمیقی بر جهان گذاشته است.

منطقه پاریولی در شمال رم قرار دارد و منطقه‌ای مسکونی است؛ همچنین ساکنین این منطقه برای رسیدن به مرکز شهر زمان زیادی صرف نمی‌کنند. «مسجد رم» نیز که در منطقه پاریولی قرار گرفته است به عنوان بزرگترین مسجد در جهان غرب شناخته می‌شود.

از آنجایی که مساجد اروپا نقش مهمی در گرایش اروپاییان به اسلام دارند در این میان می‌توان به نقش پررنگ‌تر مسجد رم در این زمینه نیز اشاره کرد که از دیگر ویژگی‌های این مسجد به حساب می‌آید.

این مسجد علاوه بر داشتن عنوان بزرگترین مسجد در جهان غرب عنوان «مرکز فرهنگی اسلامی» کشور ایتالیا را نیز یدک می‌کشد. مسجد رم یکی از بزرگترین بناهای ساخته شده در چند دهه اخیر ایتالیا است که آوازه و شهره ان از ایتالیا نیز فراتر رفته است.

یکی از ویژگی‌های منطقه‌ای که این مسجد در آن قرار گفته این است که درصد کمتری از جمعیت مسلمان در آن سکونت دارند. مسجد رم علاوه بر اینکه مکانی برای فعالیت‌های مذهبی است به ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی که مسلمانان را به یکدیگر متصل می‌کند، می‌پردازد.

در مسجد رم با مساحت ۳۰ هزار متر مربعی که دارای فضای معنوی ویژه‌ای است همچنین برنامه‌هایی از جمله برنامه‌های آموزشی، مراسم عروسی، مراسم تشییع جنازه، کلاس‌های تفسیر، نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و سایر رویدادها برگزار می‌شود.

گفته می‌شود که ساخت این مسجد در سال ۱۹۸۴ آغاز شده است و پس از گذشت حدود ۱۰ سال در سال ۱۹۹۵ ساخت ان پایان یافته و افتتاح شده است. مسجد رم به طور مشترک به دست «محمدحسن»  شاهزاده تبعید شده افغانستان و همسرش «راضیه» رقم خورده است.

در ساخت این مسجد علاوه بر حضور شاهزاده افغان و همسرش می‌توان به حضور و کمک‌های مالی برخی از کشورهای اسلامی نیز اشاره کرد. نکته دیگری که در خصوص تاسیس بنای مسجد رم اهمیت دارد این است، زمینی که برای ساخت مسجد توسط شورای شهر رم در نظر گرفته شده در سال ۱۹۷۴ اهدا شده بود، اما ساخت مسجد با حضور «سانرو پرتینی» رئیس جمهور وقت ایتالیا در سال ۱۹۸۴ اتفاق افتاد.  

با توجه به اینکه در دهه‌های اخیر افراد زیادی از کشورهای اسلامی به اروپا مهاجرت کرده‌اند، تعداد مساجد و مراکز اسلامی در سراسر این قاره نیز افزایش پیدا کرده است و به همین علت معماری اغلب مساجد ترکیبی از معماری اسلامی و مدرن اروپایی است.

در همین راستا معماری مسجد رم ایتالیا ترکیبی از طرح اسلامی سنتی و مدرن است و فضای داخلی آن با الگوهای هندسی و آمیختن رنگ‌های گسسته و همچنین نورپردازی ویژه، حال و هوای خاصی به خود گرفته است.

پروژه ساخت این مسجد توسط «پائولو پورتو» معمار ایتالیایی و «سامی موسوی» معمار عراقی به انجام رسید و افتتاحیه آن با حضور «پاپ ژان پل دوم» برگزار شد. گفته می‌شود که در زمان افتتاح، برخی در رم با افتتاح این مسجد مخالفت می‌کرده‌اند، اما با حضور پاپ ژان پل دوم این مشکل رفع شده و افتتاح مسجد جشن گرفته شده است.

در دکوراسیون داخلی مسجد رم عمدتا از کاشی‌های لعاب‌دار با رنگ‌های روشن که بر روی آن‌ها مضمون قرآنی «خدا نور است » نوشته شده، استفاده شده است. در این مسجد که به عنوان یکی از بزرگترین مساجد اروپا شناخته می‌شود حدود ۲۵۰۰ نمازگزار می‌توانند به عبادت بپردازند.

همچنین فضای داخلی مسجد مزین به موزاییک‌هایی است که جلوه‌های نوری بیشتری ایجاد می‌کنند و نکته قابل توجه در فضاسازی داخلی مسجد رم، مفروش شدن مسجد با فرش‌های ایرانی است که دارای نقوش هندسی هستند.

گنبد مرکزی این مسجد بالای نمازخانه اصلی به قطر بیش از ۲۰ متر قرار دارد که با ۱۶ گنبد کوچکتر احاطه شده است. فضای مسجد رم همچنین دارای فضایی آموزشی است که کلاس‌ها و کتابخانه‌ را شامل می‌شود. در این فضا همچنین  یک مرکز کنفرانس با یک سالن اجتماعات بزرگ با ظرفیت ۴۰۰ نفر و مکانی برای برگزاری نمایشگاه‌ها وجود دارد.

این مسجد در واقع به دو بخش تقسیم می‌شود، بخش اول شامل شبستان اصلی مسجد است که ۸ متر از سطح زمین بلندتر بوده و به شکل مستطیل طراحی شده که رو به قبله است و بر فراز آن گنبدی به قطر ۲۰ متر خودنمایی می‌کند و در اطراف آن ۱۶ گنبد کوچک نیز بام بزرگترین مسجد اروپا را آذین بسته‌اند.

بخش دوم مسجد نیز مجموعه H شکل است که تمام فضاهای جانبی را در خود جای داده است. مناره  مسجد نیز در بخش جنوب غربی سایت استقرار یافته است و استفاده از موادی چون سنگ تراورتن برای ایجاد رنگ‌های رومی از دیگر ویژگی‌های معماری این ساختمان است.

در فضای داخلی و بیرونی مسجد رم استفاده از نور به شکلی انجام شده است که فضایی معنوی ایجاد می‌کند و عبادت‌کنندگان را انگیزه تفکر و تعمق می‌بخشد.

 منبع:

mosqpedia.org

http://architectuul.com/

پایان خبر / تاریخ ما