شهریور تا مهر، بهترین بازه زمانی برای رصد شفق‌های قطبی است
محمد جواد ترابی شب گذشته در برنامه زنده اینستاگرامی که در رابطه با نحوه ایجاد شفق‌های قطبی به مناسبت هفته نجوم برگزار شد، اظهار کرد: شفق قطبی برآمده از ذرات باردار رها شده خورشید است. زمانی که ذرات باردار خورشید رها می‌شوند سرعتی معادل ۳۰۰ – ۴۰۰ کیلومتر بر ثانیه دارند. این سرعت یک هزارم سرعت نور است.
پیش‌بینی شفق‌های قطبی از ۷۲ ساعت قبل وقوع
وی افزود: نور خورشید برای رسیدن به زمین هشت دقیقه زمان نیاز دارد اما رسیدن این ذرات رها شده به زمین حدود ۷۲ ساعت به طول می‌انجامد. بنابراین پیش‌بینی شفق‌های قطبی نهایتا از ۷۲ ساعت قبل صورت می‌گیرد. ذرات باردار رها شده توسط جو زمین جذب قطبین مغناطیسی می‌شود و وارد جو می‌شود. زمان ورود ذرات خورشید به جو به اتم‌های جوی نیرو وارد می‌شود و الکترون را از یک مدار کوچکتر به یک مدار بزرگ‌تر منتقل می‌کند. در این حالت الکترون ناپایدار بوده و به سرعت به محل قبلی خود باز خواهد گشت و در نتیجه این بازگشت شفق‌های قطبی پدیدار می‌شوند.
این منجم آماتور در رابطه با رنگ‌های مختلف شفق‌های قطبی، ادامه داد: عموماً از شفق‌های قطبی رنگ سبز مشاهده می‌شود اما رنگ بنفش و قرمز نیز گاهی دیده می‌شوند. رنگ شفق‌های قطبی برآمده از ذرات جو هستند. برای مثال نور منتشر شده از ذرات سدیم زرد و از اکسیژن سبز است. از آنجایی که عناصر جو در سطوح مختلف قرار دارند، رنگ سبز همواره در سطح پایین و لایه‌های آبی و بنفش در سطح بالا قرار دارند.
میدان مغناطیسی عامل اصلی ایجاد شفق قطبی
براتی خاطرنشان کرد: شفق‌های قطبی در سایر سیارات منظومه شمسی مانند مشتری به واسطه تلسکوپ‌های فضایی دیده شده است. میدان مغناطیسی عامل اصلی ایجاد شفق‌های قطبی است. این موضوع نشان دهنده امکان جذب بادهای خورشیدی در سیارات دور از خورشید با میدان مغناطیسی بالا است. در موارد محدودی برخی از کشورها موفق به ایجاد شفق مصنوعی با برانگیختن اتم‌ها بودند.
وی با اشاره به سه گام اصلی رصد شفق‌های قطبی، تشریح کرد: این گام‌ها شامل مکان‌یابی، زمان‌یابی و آمادگی است. در مرحله اول باید مکانی را یافت که دارای کمترین هزینه زمانی، جانی و مالی باشد و بیشترین احتمال رصد شفق را داشته باشید. مسئله مکان‌یابی بسیار زمان‌بر است. برای مثال برای رفتن به اروپا جهت رصد یک شفق قطبی بایستی از ۶ ماه قبل از روز رصد برنامه‌ریزی کرده و آمادگی لازم را کسب کنید. آمادگی لازم اعم از پوشش مناسب و تغذیه مناسب منطقه مورد مراجعه است.
این منجم آماتور گفت: یکی از چالش‌های بزرگ برای منجمان صرف هزینه بالا و ریسک برای دیدن شفق قطبی است. شفق قطبی را باید در آسمان صاف رصد کرد و پس از طی کردن چنین مسیر نسبتا طولانی صاف بودن آسمان ریسک بسیاری به همراه دارد که نیازمند تحقیق و برنامه ریزی دقیق است. بازه شهریور تا فروردین، زمان پیشنهاد شده برای رصد شفق‌های قطبی است. اما پیشنهاد می‌کنم برای رصد شفق‌های قطبی در بازه شهریور- مهر اقدام کنید. زیرا در این بازه مناطق قطبی نصف شب و نصف روز هستند و همین موضوع باعث می‌شود در سرمای خیلی مهلک رصد نکنیم.
پایان خبر / تاریخ ما