سیر طارم، زخمیِ کمبود صنایع تبدیلی

حوزه کشاورزی یکی از استراتژیک‌ترین و اشتغال‌زاترین بخش‌ها در همه کشورها محسوب می‌شود، تا جایی‌که این حوزه نقش بسیار موثر حیاتی در تامین امنیت غذایی مردم جهان ایفا می‌کند؛ به‌طوری‌که بخش عمده‌ای از احتیاجات بشر از دل خاکی تامین است که به دست کشاورزان زر می‌شود. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی، از سال‌ها قبل این حوزه نیز به زیرمجموعه صنعت اضافه شد. صنعت کشاورزی مهم‌ترین بخش اقتصادی کشورهای مختلف است؛ چراکه وظیفه تولید و تهیه مواد اولیه غذایی به عهده این بخش و صنعت است.

با توجه به اینکه این بخش دربرگیرنده بخش بزرگی از کسانی است که به‌ طور مستقیم یا غیرمستقیم در مراحل مختلف تولید تا عرضه محصولات کشاورزی دخالت دارند و کار می‌کنند می‌توان گفت که پیشرفت کشاورزی و صنایع وابسته به آن، می‌تواند باعث افزایش تولید ناخالص داخلی، اشتغال‌زایی، ارزآوری و نیز خودکفایی کشور در واردات محصولات کشاورزی شود، بنابراین توجه بیشتر به صنعت کشاورزی باید به یکی از اهداف اصلی هر کشوری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی تبدیل شود.

کشاورزی در کشور ما از دیرباز تاکنون با چالش‌های فراوانی همراه بوده است، گاهی رنج کشاورز گنج دلال می‌شود، مانند آنچه در زیتون طارم رخ می‌دهد، گاهی محصول در دست کشاورز می‌ماند، مانند بلایی که امسال بر سر کشمش و تیزاب در ابهر و خرم‌دره آمد و گاهی نیز هزینه کاشت و داشت با برداشت نمی‌خواند، مانند آنچه همه ساله بر گوجه‌فرنگی می‌گذرد و گاهی نیز نبود صنایع تکمیلی، کشاورزان را با مشکلات عدیده مواجه می‌کند، مانند سیب‌زمینی که به علت فروش نرفتن در انبارها جوانه می‌زند و یا سیرهایی که به علت نبود واحدهای فرآوری با نازل‌ترین قیمت به فروش می‌رسد و فقط خستگی است که بر تن کشاورز می‌ماند.

از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی کشاورزی در استان زنجان به ویژه در شهرستان‌هایی که اقتصاد غالب آن‌ها کشاورزی است، می‌توان به نبود صنایع تبدیلی، کمبود منابع آبی، رعایت نکردن الگوی کشت، استفاده از روش‌های سنتی برای کشاورزی، هزینه‌های بالای برداشت محصول، حاکمیت بی‌چون و چرای دلالان در بازار و حمایت نکردن دولت از برخی محصولات اشاره کرد که نتیجه این ناملایمات، خستگی را بر تن کشاورزان گذاشته و در برخی موارد مدیریت ناصحیح برخی از محصولات پرطرف‌دار موجب گرانی میوه و پر کشیدن آن از سفره مردم می‌شود.

زنجان یکی از استان‌هایی است که در حوزه کشاورزی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، تا جایی که این استان قطب تولید حبوبات کشور و محصولات پرطرف‌داری مانند زیتون، سیر و انگور به شمار می‌رود. یکی از محصولات پرطرف‌داری که این روزها کشاورزان در حال برداشت آن هستند، سیر طارم است اما گویا این محصول نیز اسیر حاشیه‌های بازار شده، به طوری که در سر زمین با قیمت اندک خریداری می‌شود اما با قیمت بالا به دست مصرف‌کننده می‌رسد که همین‌ موضوع گلایه کشاورزان را در پی داشته است.

طارم یکی از شهرستان‌های خوش آب و هوای زنجان است که از موقعیت ویژه‌ای در استان و در همه حوزه‌ها به‌ویژه کشاورزی برخوردار است. عبور رودخانه خروشان قزل‌اوزن از دل هندوستان ایران علاوه بر این‌که زیبایی‌های طارم شگفت‌انگیز را چندین برابر کرده است، سبب رونق کشاورزی نیز شده و مردمان بسیاری از همین راه ارتزاق می‌کنند. حاصل دسترنج طارمی‌ها کرفس، زیتون، سیر، گوجه‌فرنگی، بادام، زردآلو، برنج و چندین محصول رنگارنگ دیگر است که در طول سال رونق بخش سبد غذایی ایرانیان می‌شود، کشاورزانی که رنج می‌کارند تا گنج درو کنند.

در میان محصولات کشاورزی طارم، سیر این منطقه زبانزد خاص و عام است و طرف‌داران پر و پا قرصی در سراسر جهان دارد. سیری که حالش در برخی از سال‌ها خوش و در برخی سال‌ها ناخوش است. سیری که دل کشاورزان طارمی را مثل سیر و سرکه می‌جوشاند. سیرکاران طارمی همه ساله با برداشت محصول خود با مشکلاتی نیز مواجه می‌شوند که یکی از این مشکلات، کمبود صنایع تبدیلی است. البته ناگفته نماند این ‌مشکل، دغدغه اصلی سایر محصولات طارم از جمله زیتونی که خداوند نیز به آن قسم یاد کرده، است.

حاشیه‌های بازار نیز کشاورزان طارمی را کم رنج نمی‌دهد. دلالان، شکارچیان دائمی بازار سیر طارم هستند؛ کسانی که سود را از دست کشاورزانی که با هزاران امید و آرزو بذر در دل خاک می‌کارند و تا به ثمر رسیدن آن، خون دل‌ها می‌خورند، می‌ربایند که این جفایی بزرگ در حق کشاورز است. هزینه بالای کارگران به‌ ویژه کارگران غیربومی، از دیگر مشکلات کشاورزان طارمی است که موجب افزایش قیمت تمام شده محصول می‌شود. قابل ذکر است طارم همه ساله در فصل برداشت محصول میزبان درصد بالایی از کارگران غیربومی است که علاوه بر هزینه روزانه کارگری، نیاز به محل اسکان نیز بر هزینه‌ آن‌ها می‌افزاید.

در روزهای اخیر فصل برداشت سیر در طارم فرا رسیده است، کشاورزانی که از سیر سال گذشته دل خوشی نداشتند، امسال چشم به مسئولان دوخته‌اند تا گره از مشکلات‌شان بگشایند. در حال حاضر برداشت محصول سیر از مزارع این شهرستان در حال انجام است. در سال زراعی جاری حدود ۱۴۰۰ هکتار از مزارع طارم به کشت سیر اختصاص یافته و پیش‌بینی می‌شود از این مقدار بالغ بر ۵۰ هزار تن محصول سیر برداشت و به بازار عرضه شود.

در همین رابطه مسئول زراعت جهادکشاورزی طارم می‌گوید: هر ساله برداشت سیر از اردبیهشت‌ماه شروع می‌شود، در حالی که امسال به علت خشکسالی، برداشت از ۲۳ فروردین‌ماه شروع شده است که این یعنی برای فرآوری و صادرات مناسب نیست.

آرش محمدی می‌افزاید: هر ساله صادرات سیر علاوه بر استان‌های دیگر به کشورهای روسیه و کشورهای حوزه‌ خلیج فارس انجام می‌شد که در تلاش هستیم امسال هم تحقق یابد.

سیر تولیدی شهرستان طارم به دلیل داشتن کیفیت مناسب می‌تواند علاوه بر صادرات به دیگر کشورها، در صنایع مرتبط شامل فرآوری سیر، ترشی‌جات، پودر سیر، چاشنی خیار شور و صنایع غذایی مانند تولید سوسیس و کالباس، مواد بهداشتی، دارویی و پماد و … مورد استفاده قرار گیرد، اما متاسفانه این محصول، زخمیِ نبود واحدها و صنایع تبدیلی در طارم است.

پایان خبر / تاریخ ما