از مس تا آمار

صنایع دستی در اصفهان در طول قرن‌های متمادی به عنوان نماینده هنر اصیل قوم ایرانی در جهان معرفی شده است؛ از این رو اگر اصفهان را مهد صنایع دستی ایران بنامیم، سخنی به گزاف نگفته‌ایم.

صنایع دستی اصفهان قدمتی طولانی دارد، اوج رونق و شکوفا شدن این هنرهای زیبا دوران صفویه بود و از آن زمان تا به امروز این مهارت از هنرمندان و استادان بزرگ با روش استاد – شاگردی نسل به نسل منتقل شده است. صنایع دستی اصفهان پستی و بلندی بسیاری داشته و پس از رونق دوران صفویه، بازار این حرفه در زمان قاجار از رونق افتاد و بعد از انقلاب مشروطه، جان تازه‌ای گرفت و اکنون هنوز هم پابرجا، اما در رکود است.

شهر اصفهان با دارا بودن بیش از ۲۰۰ رشته اصیل بومی، یک سوم صنایع دستی جهان و دو سوم صنایع دستی کشور را به خود اختصاص داده و به عنوان شهر جهانی صنایع دستی معروف است. صنایع دستی همچون، قالیبافی، ابریشم بافی، قلمزنی، منبت کاری، زری بافی،خاتم کاری، ملیله دوزی، مینیاتور، سفالگری، میناکاری، فلزکاری، فیروزه کوبی، نقره سازی، کاشی سازی، قلمکاری و پولک دوزی از صنایع دستی زیبای اصفهان است.

نصرالله ایران پناه- سرپرست پژوهش «داستان پدربزرگ هنرمند و صنعتگرم؛ از مس تا آمار» در گفت‌وگو با خبرگزاری تاریخ ما، با اشاره به پژوهش آماری انجام شده درباره وضعیت صنعتگران صنایع دستی در اصفهان، اظهار کرد: در این پژوهش با طرح پرسشنامه و جمع آوری آن به صورت حضوری و مجازی از هشت شاخص و هر شاخص بر اساس پنج پرسش از وضعیت اقتصادی، جسمانی، بیماری های شغلی محیط کار، رضایتمندی از شغل و حمایت نهادها و سازمان ها از هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی اصفهان اطلاعات کسب و سپس مورد تحلیل قرار گرفت.

وی این تحقیق را ادای دینی به صنعتگران هنرمند شهر اصفهان دانست و افزود: ویژگی‌های فکری و روانی هنرمندان اصفهانی مانند ذوق، هنر، پشتکار و قناعت موجب شده تا فرآورده‌های دست ساز اصفهان نه تنها در کشور، خریداران فراوان داشته باشد، بلکه گردشگران خارجی نیز طالب دست ساخته های اصفهان با ویژگی های خاص آن باشند.

عضو هیات علمی گروه آمار دانشگاه اصفهان با بیان اینکه صنایع دستی اصفهان دارای شهرت جهانی هستند، تصریح کرد: در این پژوهش، بررسی رضایت و وضعیت شغلی صنعتگران و ارائه راهکارهایی با ضرورت نگهداشت و پشتیبانی هنرمندان و بررسی جایگاه بخش های دولتی، خصوصی و مردم در رشد صنایع دستی با هدف گسترش بازاریابی و فروش به عنوان اهداف اصلی پژوهش انتخاب شد.

ایران پناه ادامه داد: در این تحقیق، ابتدا با طرح پرسشنامه و سپس با نظرسنجی از صنعتگران و شاغلان در حرفه صنایع دستی در فضای مجازی به صورت پخش لینک آن در فضای مجازی (شبکه های اینستاگرام، تلگرام و واتس اپ) و همچنین به صورت حضوری با کمک اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان صنایع دستی به دنبال مشخص شدن چالش ها، آسیب ها و  ویژگی های این حرفه و هنر پرداخته شد.

وی ادامه داد: پرسشنامه علاوه بر مشخصات فردی ۱۱ شامل ۶ سوال با جواب گزینه ای، ۲ سوال باز پاسخ و در نهایت هشت مقیاس رضایتمندی از شغل، وضعیت بازاریابی و فروش، حمایت و استقبال مردم، حمایت نهادها و سازمان ها، عوامل موثر بر رکود صنایع دستی، کیفیت محیط کار، وضعیت جسمانی و عوامل موثر بر صادرات را براساس پنج سوال و هر سوال بر مبنای طیف لیکرت بررسی شد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: تعداد ۷۵ نمونه پرسشنامه پس از کدگذاری و ویرایش اطلاعات برای هشت شاخص بر اساس میانگین گیری از پنج سوال در مقیاس کمی پیوسته یک تا پنج ساخته شد. 

وی در توضیح نتایج تحلیل های توصیفی، گفت: ۳۳ درصد از صنعتگران زن و ۶۷ درصد مرد بودند. ۳.۷ درصد از صنعتگران زیر دیپلم، ۲.۳۸ درصد دیپلم، ۳.۵ درصد دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم، ۵.۳۴ درصد کارشناسی، ۹.۱ درصد کارشناسی ارشد و ۸.۱ درصد دارای مدرک دکتری بودند و صنعتگران دانشگاهی از رشته های مختلف دانشگاهی فنی و حرفه ای، علوم انسانی، علوم ریاضی و مهندسی بودند، همچنین مکان اشتغال ۶۶ درصد از صنعتگران کارگاه و ۳۴ درصد مغازه بود. میانگین سن صنعتگران ۳۸ و سابقه کار ۱۳ سال است.

سرپرست پژوهش «داستان پدربزرگ هنرمند و صنعتگرم؛ از مس تا آمار» تصریح کرد: نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که رضایتمندی اغلب صنعتگران از وضعیت درآمد، بیمه، بازنشستگی و … کمتر از حد متوسط است و وضعیت بازاریابی و فروش چندان مناسب و قابل قبول نیست، همچنین حمایت مردم از نظر معیارهایی مانند شناسنامه دار بودن اثر و استقبال و آگاهی از اصل بودن و …را نمی توان قابل قبول دانست و از حد متوسط کمی کمتر است، حمایت سازمان ها و ارگان های موثر نیز مناسب و قابل قبول نیست.

ایران پناه افزود: عوامل رکود مانند قدرت خرید مردم و تهیه مواد اولیه و تاثیرات تحریم اقتصادی به طور قابل تاملی بر بازار این صنعت تاثیر سوء زیادی داشته است و عوامل موثر بر صادرات مانند سیاست های حمایتی و پرداخت گمرکی و بیمه صادرات و … تاثیرگذاری قابل قبول و نسبتا زیادی داشته است، همچنین محیط های کار اغلب از نظر افراد شاغل در این صنعت، از کیفیت قابل قبول و زیادی برخوردار است و اغلب افراد از وضعیت جسمانی قابل قبول و خوبی برخوردار هستند.

پژوهش «داستان پدربزرگ هنرمند و صنعتگرم؛ از مس تا آمار» با همکاری فاطمه سیفی پور، متین جابری، مهدی بیدرام و نسترن شریفی به سرپرستی دکتر نصرالله ایران پناه در زمستان سال ۱۳۹۹ در بخش توسعه پایدار مسابقه پوستر تحلیل داده و سواد آماری انجمن آمار ایران ارائه شد.

پایان خبر / تاریخ ما