چاقی تنها عامل ناباروری نیست/ تاثیر کیفیت بافت چربی در بارداری

دکتر علیرضا علیزاده مقدم ماسوله، عضو هیات علمی گروه جنین شناسی پژوهشگاه رویان و یکی از مجریان طرح «بررسی بافت چربی در خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک» در گفتگو با تاریخ ما اظهار کرد: در حال حاضر دیگر نمی توان گفت که چاقی به طور قطع دلیل مشکلات سلامت باروری زنان و ناباروری است؛ بلکه کیفیت بافت چربی و چاقی موضعی نیز تاثیر گذار است.

وی با بیان اینکه چندین سال است که به بررسی ارتباط ژن ها و اسیدهای چرب بافت چربی با ناباروری پرداخته ایم، گفت: در این پروژه درصدد برآمدیم تا بدانیم کیفیت بافت چربی تا چه حد می تواند روی ناباروری تاثیر گذار باشد؟ و آیا کیفیت بافت چربی در نقاط مختلف بدن زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و غیرمبتلا، تفاوت های چشمگیری نسبت به هم دارند؟

به گفته علیزاده، مطالعات اولیه و پایه به ما نشان می دهد که یک سری اختلالات ژنتیکی در بافت چربی خانم هایی که دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند، وجود دارد.

وی ادامه داد: به رغم مشکلات موجود برای تهیه بافت و عدم دسترسی آسان در سطح تحقیقاتی به بافت چربی؛ این بافت معیار خوبی برای بررسی سیمای متابولیکی بدن در درازمدت است. از گذشته تاکنون، این تحقیقات با استفاده از آزمایشات خون و بررسی های خونی انجام می شد و هنوز هم ادامه دارد؛ اما به نظر می رسد همیشه خون معیار مناسبی برای بررسی این وضعیت نیست؛ چرا که با تغییرات روزانه و ماهانه رژیم غذایی یا شرایط فیزیولوژیک، ترکیبات خونی ممکن است دستخوش تغییر شوند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان خاطر نشان کرد: اما بافت چربی ثبات بیشتری از این نظر دارد.

به گفته مجری طرح، معمولا افراد دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک با کمبود اسیدچرب امگا ۳ مواجه هستند. بر همین اساس، مطالعات جدید استفاده از منابع مکمل امگا-۳ مانند روغن ماهی و نیز مغز آجیل که سرشار از امگا-۳ هستند را در سطح مطلوب توصیه می کنند.

وی گفت: اضافه وزن و چاقی نمی تواند تنها عامل ناباروری باشد؛ چون بسیاری از خانم های دارای اضافه وزن یا چاق، صاحب فرزند می شوند. اما توصیه عمومی این است که حتی کاهش ۳ تا ۵ درصدی این چربی می تواند تاثیر زیادی در باروری آنها داشته باشد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان تاکید کرد: در این تحقیقات نشان دادیم اختلال های ژنی در بافت چربی افراد دچار سندرم تخمدان پلی کیستیک، تاثیر گذار هستند. به نظر می رسد با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی تاحدی بتوانیم بر این مشکلات فایق آییم.

وی با بیان اینکه چاقی در باروری تاثیر دارد اما می بینم که یک خانم چاق می تواند باردار شود، گفت: دیدگاه جدید در این تحقیقات نشان می‌دهد که کمیت چربی یا چاقی در باروری مهم است اما کیفیت چربی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که مربوط به بافت چربی می شود و در باروری تاثیر بسزایی دارد.

علیزاده گفت: در این تحقیقات به این نتیجه رسیدیم که بافت چربی اگر دچار اختلالات متابولیکی و هورمونی باشد منجر به ناباروری خواهد شد.

وی ادامه داد: سندرم تخمدان پلی کیستیک هم یکی از اختلالاتی است که در کیفیت بافت چربی اثر گذار بوده و یک فرد ممکن است با وجود لاغر بودن با این اختلال در بافت چربی بدنش مواجه باشد و نابارور شود.

محقق رویان تاکید کرد: همانطور که اشاره کردیم در این تحقیقات مشخص شد اگر اختلالات ژنی و متابولیکی که در بافت چربی مورد شناسایی قرار بگیرند می توانیم دلیل ناباروری را از این طریق مشخص کنیم.

وی با تاکید بر اینکه هنوز این روش به مرحله کلینیکال نرسیده گفت: تا پیش از اینها بافت چربی محل ذخیره انرژی بود اما اکنون این  بافت های چربی فعالیت های متابولیکی و هورمونی دارد و تاثیر گذار در باروری و ناباروری هستند.

به گفته وی، اگر در این بافت اختلالاتی وجود داشته باشد ممکن است منجر به ناباروری شود.

علیزاده تاکید کرد: در این مطالعه، بررسی روی ترکیب اسیدهای چرب بافت چربی این خانم ها نیز انجام گرفت که در مجموع، نیازمند مطالعات تکمیلی هستیم تا در کنار محققین سایر کشورها، بتوان توصیه های عملی در رژیم غذایی برای بهبود شرایط باروری خانم ها، خصوصاً مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک داشته باشیم.

وی با بیان اینکه این تحقیقات در کشورهای دیگر نیز در حال انجام است، بیان کرد: به دلیل اینکه الگوهای غذایی کشورها با یکدیگر متفاوت است در صدد برآمدیم این تحقیقات را انجام دهیم تا شرایط بومی کشور ایران هم لحاظ شود.

وی ادامه داد: این طرح تحقیقاتی در پژوهشگاه رویان با همکاری گروه جنین شناسی، گروه ژنتیک ناباروری (دکتر مریم شاه حسینی) و گروه ناباروری زنان (دکتر اشرف معینی) در حال انجام است.