کار ما الگوسازی در خدمات گردشگری است
به گزارش «تاریخ‌ما» به نقل از میراث آریا به نقل از روابط عمومی شرکت توسعه گردشگری ایران، متن کامل این گفت‌وگو علی جیرفتی مدیرعامل این شرکت که در شماره ۷۰ ماهنامه سفر در خرداد 1397 منتشر شده به شرح زیر است:
شرکت توسعه گردشگری ایران از هلدینگ‌های فعال در صنعت گردشگری ایران است که گروه هتل‌های لاله را در اختیار دارد. هتل بین‌المللی صخره‌ای لاله کندوان در ۵۰ کیلومتری تبریز و هتل بین‌المللی لاله بیستون در استان کرمانشاه ازجمله سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی است که به‌عنوان برند بوتیک‌هتل‌های ایران نزد گردشگران خارجی شهرت دارد. با علی جیرفتی مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری ایران پیرامون تازه‌ترین برنامه‌های این مجموعه به گفت‌وگو نشستیم. جیرفتی دانش‌آموخته رشته مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران است که پیش‌ازاین معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی منطقه آزاد کیش بوده است. در سال‌های گذشته عمده سرمایه‌گذاری‌ها در منطقه آزاد کیش در حوزه گردشگری اتفاق افتاده است. این گفت‌وگو را می‌خوانید.
چه تحلیلی از فضای جذب سرمایه در کشور ارائه می‌دهید؟ سرمایه‌ها عموماً در فضاهای غیرمولد جریان دارد. با توجه به اشراف جناب‌عالی به مباحث سرمایه‌گذاری، مسیر درست جذب سرمایه در صنعت گردشگری ایران کجاست؟
عمده سرمایه‌گذاری‌های موردنیاز در حوزه گردشگری کشور لازم است در زمینه زیرساخت‌ها صرف شود چراکه با توجه به ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی کشور در این زمینه فقیر هستیم. این حجم از سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری‌های دولتی قابل‌جذب نیست و بخش خصوصی نیز در کوتاه‌مدت نمی‌تواند چندان نقشی داشته باشد. به‌نظر من بالندگی صنعت گردشگری ایران، با توسعه زیرساخت‌های گردشگری از طریق استفاده از ظرفیت‌های موجود رخ می‌دهد. دو مدل برای توسعه زیرساخت در کشور ما وجود دارد که می‌تواند برای سرمایه‌گذاری توجیه کافی داشته باشد: مدل تاریخی و مدل طبیعی. اکثر گردشگران، چه داخلی و چه خارجی، به‌دنبال بهره‌مندی از این جذابیت‌ها هستند و از طرف دیگر، ظرفیت توسعه زیرساخت برای این دو بخش وجود دارد. ازاین‌رو، اقامتگاه‌های بومگردی می‌تواند راهکاری برای توسعه زیرساخت باشد به‌ویژه در شرایطی که توسعه هتل‌ها با چالش‌های فراوان روبه‌روست.
از طرف دیگر، میدان نقش‌جهان اصفهان، نمونه خوبی است که توانسته به‌عنوان یک ظرفیت تاریخی، سرمایه‌ها را گرد خود جمع کند. در چند لایه پیرامون این میدان، مشاغل مختلف مشغول کسب‌وکار هستند و همین فعالیت‌ها این میدان را زنده و پویا نگاه داشته است؛ اما این وضعیت را در سایر اماکن تاریخی و میراثی کشور کمتر می‌بینیم و نتوانسته‌ایم از امکانات این محوطه‌های تاریخی برای جذب سرمایه بهره‌برداری کنیم.
در نقاط بکر و طبیعی کشور باید موقعیت‌هایی را شناسایی کرد و با استفاده از این ظرفیت‌ها زیرساخت‌های گردشگری را توسعه داد. شرکت توسعه گردشگری در راستای شناسایی چنین فرصت‌های سرمایه‌گذاری اقدام می‌کند.
با توجه به رسالت شرکت توسعه گردشگری ایران، برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت در سال ۹۷ چیست؟ بخش خصوصی با چه طرح‌ها و ایده‌هایی قادر است تا با شما همراه شود؟
شرکت توسعه گردشگری بودجه‌ای از دولت نمی‌گیرد و به‌شکل هزینه ـ درآمد اداره می‌شود. این هلدینگ بیش از ۵۰ سال قدمت دارد و قادر است در حوزه‌های مختلف گردشگری به‌ویژه خدمات گردشگری به پایلوت تبدیل شود. تصمیم داریم در سال ۹۷ به‌عنوان پایلوت صنعت هتلداری ایفای نقش کنیم. هم‌اکنون چه در هتل‌های کلاسیک خود مانند هتل بین‌المللی لاله تهران یا بوتیک‌هتل‌هایمان مانند هتل صخره‌ای کندوان استانداردهای ویژه‌ای داریم.
هتل صخره‌ای کندوان و هتل لاله بیستون در کرمانشاه برند بوتیک‌هتل در ایران است و بخش خصوصی با استفاده از تجربه‌ی این پلتفرم‌ها، الگوهای توسعه را در اختیار دارد. ضمن این‌که تأکید می‌کنم این شرکت به‌دنبال رقابت با بخش خصوصی نیست، بلکه هدف آن ایجاد نمونه‌هایی یگانه از ارائه خدمات در صنعت هتلداری و اقامتگاهی است.
موضوع دوم که بیشتر وظایف شرکت‌های استانی است، سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌هایی گردشگری است. شرکت توسعه گردشگری ایران در استان‌های مختلف ۲۹ شرکت را راهبری می‌کند. این شرکت‌ها وظیفه دارند تا فرصت‌های سرمایه‌گذاری را رصد کنند.
فرصت‌های توسعه گردشگری در فضاهای جنگلی و غار قوری‌قلعه در استان کرمانشاه ازاین‌دست فعالیت‌هاست. یا در استان فارس در حوزه مشارکت بخش خصوصی در زمینه گردشگری سلامت و جذب بیماران از کشورهای خارجی فعالیت شده است و بحث بلیت، ترانسفر، اقامت و انجام معالجات و خدماتی ازاین‌دست را برعهده دارند و بخش خصوصی هم درگیر طرح‌ها و پروژه‌های این شرکت است. شرکت‌های استانی همچنین با بخش خصوصی برای ایجاد هتل‌ها، رستوران‌ها و سایر زیرساخت‌های گردشگری مشارکت دارند.
درنتیجه ما دو نوع شرکت داریم؛ شرکت‌های توسعه‌ای (عموماً استانی) که سرمایه‌گذاری ساخت‌وساز و توسعه زیرساخت را بر عهده دارند و شرکت‌های بهره‌بردار که در بخش ارائه خدمات الگوسازی می‌کنند لذا شرکت‌های توسعه‌ای پس از تکمیل پروژه‌ها آن را به شرکت‌های بهره‌بردار تحویل می‌دهند.
یکی دیگر از برنامه‌های ما هموار کردن مسیرهای معرفی ظرفیت‌های گردشگری ایران در بخش نرم‌افزاری است. متأسفانه حتی هم‌وطنان ما در داخل کشور نیز بسیاری از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های گردشگری را نمی‌شناسند. به‌عنوان مثال بسیاری از ایرانیان هتل صخره‌ای کندوان را که یکی از سه هتل صخره‌ای دنیاست، نیز به‌درستی نمی‌شناسند.
نقش مؤسسات مالی و بانک‌ها برای ارائه تسهیلات بسیار مهم است و این‌گونه تصور نمی‌شود که شرکت توسعه گردشگری ایران بتواند با درآمد خود این حجم از طرح‌ها را مدیریت کند، منابع بانکی تسهیلات جذابی را در نظر گرفته است؟
ما بیشتر به کاهش موانع و دیوان‌سالاری‌ها احتیاج داریم تا منابع بانکی. بخش خصوصی عموماً از پیچیدگی فرآیندها و مراحل صدور مجوزها گلایه‌مند است. تأمین سرمایه مورد نیاز برای توسعه زیرساخت‌ها از طریق مؤسسات مالی و اعتباری در اولویت بعدی قرار می‌گیرد.
یعنی دغدغه در این بخش موضوعات مالی نیست؟
نه لزوماً. سرمایه‌گذاری برای ساخت هتل، بخش خصوصی را درگیر دیوان‌سالاری‌های متعدد با نهادهای مختلف می‌کند. آن‌ها مجبور می‌شوند برای گرفتن مجوز ساخت و بهره‌برداری به مراحل پیچیده‌ای را در نهادهای مختلف و بعضاً موازی طی کنند، حتی زمانی که نیازی به منابع مالی بانکی ندارند.
درواقع شما قادر خواهید بود در همکاری با بخش خصوصی دیوان‌سالاری‌ها را مدیریت کنید؟
بله با توجه به جایگاه شرکت و ارتباط آن با سازمان میراث‌فرهنگی، دستگاه‌های مختلف خود را مقید می‌دانند که با شرکت توسعه گردشگری ایران هماهنگ باشند و ضمن این‌که می‌توانیم بسیاری از زیرساخت‌ها ازجمله اراضی شرکت را برای سرمایه‌گذاری در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم.
مجموعه شما بازوی اجرایی دولت است. آقای مونسان گفته که 2هزار واحد بومگردی به چرخه وارد می‌شود و هزار واحد تاکنون بهره‌برداری شده است. پرسش اینجاست که فعالیت این واحدها چگونه نظارت می‌شود. آیا این موضوع تلاطمی در بازار هتلداران به‌ویژه هتل‌آپارتمان‌ها ایجاد نمی‌کند؟
نکته درستی است. هنوز ضوابطی برای درجه‌بندی واحدهای بومگردی اعلام نشده‌است. در کنار ایجاد سازوکار فعالیت بوم‌گردی‌ها، باید همان مدلی که برای درجه‌بندی هتل‌ها وجود دارد و یک بازوی اجرایی در سازمان میراث‌فرهنگی برای استانداردسازی آن‌ها ایجاد شده است. برای بوم‌گردی‌ها هم ایجاد کنیم. ما قرار است برای هتل‌های کشور الگوسازی کنیم. کار نظارت و ساماندهی بوم‌گردی‌ها را نیز می‌توان از مجرای شرکت‌های استانی انجام داد و ما آمادگی داریم ساماندهی کاشانه‌های بومگردی را برعهده بگیریم. فلسفه فعالیت شرکت توسعه گردشگری ایران الگوسازی در خدمات گردشگری است؛ حال آن‌که در حوزه‌های تدوین ضوابط، استانداردسازی و بازاریابی هم می‌توانیم نقش ایفا کنیم.