چه فناوری‌هایی به حل مشکل قطعی برق کمک می کند
دبیر ستاد توسعه فناوری های آب و انرژی معاونت علمی با تشریح فناوری‌هایی که به حل مشکلات صنعت برق کمک می کند، گفت: از طرح های فناورانه مرتبط با پیک سایی و مدیریت مصرف حمایت می کنیم.
مهدی شریف زاده در گفتگو با تاریخ ما در خصوص ضرورت استفاده از محصولات دانش بنیان در حوزه برق با بیان اینکه ایران دارای پتانسیل بسیار بالایی در حوزه منابع انرژی تجدیدپذیر است، عنوان کرد: قوانین و مقررات بالادستی کشور نیز بر گسترش استفاده از این منابع پاک تأکید دارد.
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های آب و انرژی معاونت علمی ادامه داد: در حال حاضر بهینه‌سازی انرژی اصطلاحاً به عنوان یک سوخت جدید مطرح شده است، زیرا امکان هم‌تراز کردن عرضه و تقاضای انرژی را ممکن می‌کند و عموماً باعث کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و صرفه اقتصادی می‌شود.
وی ادامه داد: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتاییک مقیاس کوچک و مقیاس بزرگ که در ساعات پیک روزانه مصرف برق حداکثر توان خود را برای تولید صرف می‌کنند، می‌توانند کمک قابل‌توجهی به پیک‌سایی و جلوگیری از رفع خاموشی کنند.
شریف زاده خاطر نشان کرد: با توجه به روند جهانی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، انواع انرژی‌های تجدیدپذیر یکی از گزینه‌های مناسب و مؤثر در رفع مشکل قطعی برق هستند و توسعه آن‌ها همچون سایر سیستم‌های مولد توان در وهله اول نیازمند ایجاد انگیزه‌های اقتصادی است.
گام محققان در زمینه پیک سایی کم هزینه با ضریب اطمینان بالا
وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند راهکارهای مقرون به صرفه اما با پتانسیل بالا ارائه دهند، گفت: همچنین این شرکت‌ها می‌توانند در خصوص کاهش اتلاف بخش تولید و توزیع برق با توسعه فناوری، افزایش کارایی و ارائه طرح‌های نوآورانه پیک‌سایی کم‌هزینه در راستای حل بحران قطعی برق گام‌های مهم و نتیجه‌بخشی را بردارند.
شریف زاده با بیان اینکه با وجود قطعی برق، فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی همچون باتری‌های UPS و سیستم‌های اضطراری مانند ژنراتورها و چراغ‌های اضطراری می‌توانند به کمک مصرف‌کنندگان آمده و از آسیب‌های ناخواسته تغییر آنی ولتاژ و از دست رفتن ناگهانی تولیدات بکاهند، گفت: همچنین به‌کارگیری سیستم‌های اضطراری می‌تواند در کاهش سوانح احتمالی ناشی از قطع برق نیز مؤثر باشد.
تولید محصولات جلوگیری از خطرات برق گرفتگی
به گفته دبیر ستاد توسعه فناوری آب و انرژی، تاکنون انواع این محصولات معرفی و تولید شده‌اند و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند تجهیزاتی با ضریب اطمینان بالاتر و هزینه کمتر تولید و عرضه کنند.
وی با تاکید بر اینکه تابه‌حال دانش‌بنیان‌ها ایده‌هایی در زمینه برق ارائه کرده‌اند، گفت: دو محصول دانش‌بنیان «استابالیزر ولتاژ» کاربردی در تنظیم و تثبیت نوسانات ولتاژ، «حفاظت‌های الکتریکی و ترانس ایزوله» برای جلوگیری از خطرات ناشی از برق گرفتگی، صاعقه و شوک DC به صورت مستقل با تابلو یا بدون آن توسط شرکت‌های دانش بنیان به تولید رسیده است.
نقش مهم علوم شناختی در مدیریت مصرف برق
شریف زاده افزود: از جمله محصولات دانش‌بنیان دیگری که در زمینه پیک‌سایی استفاده می‌شود فعالیت‌های شرکت‌های مرتبط با حوزه علوم شناختی در جهت فرهنگ‌سازی و کاهش مصرف انرژی است. به‌علاوه، علوم داده و استفاده از هوش مصنوعی نقش مهمی را در مدیریت مصرف و توزیع انرژی بازی می‌کند.
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری گفت: فناوری‌های کارآمد به‌واسطه کاهش شدت انرژی می‌توانند منجر به کاهش تقاضای انرژی و در نتیجه آن، تعادل بیشتر عرضه و تقاضا شوند. در صورت تحول در نظام قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی و نزدیک شدن قیمت حامل‌ها به قیمت‌های رقابتی، انگیزه لازم برای تولید فناوری‌های کارآمد توسط شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم می‌شود.
ولتاژ آسیب‌های قطعی برق با دانش بنیان‌ها به حداقل می‌رسد
وی افزود: از این رو با توجه به هدف‌گذاری اسناد بالادستی برای کاهش شدت انرژی به نصف مقدار فعلی، دانش بنیان‌ها می‌توانند با ارائه انواع محصولات پایدار کننده ولتاژ آسیب‌های قطعی برق را به حداقل برساند و نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقاء سیستم انرژی کشور و تحقق این اهداف داشته باشند.
شریف زاده گفت: ستاد توسعه فناوری حوزه آب و انرژی، با شناسایی سازوکار بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست به عنوان راه‌حلی اصولی برای حل مسائل سیستم انرژی کشور در کنار برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور خبرگان و نخبگان از بخش‌های مختلف دولتی، شرکت‌های دانش‌بنیان، اساتید دانشگاهی و با بهره‌گیری از مشاوره نهادهای معتبر بین‌المللی بر مطالعات اقتصادی و استراتژیک، چالش‌های این حوزه را مورد بررسی قرار داده است.
وی افزود: در واقع ستاد توسعه فناوری‌های آب و انرژی به منظور پایه‌گذاری و شکل‌دهی سازوکارهای این بازار تمرکز کرده است و در قالب طرح‌های تاب‌آوری ملی و ارتقای رقابت‌پذیری بین‌المللی مطالعات جامعی را در جهت بررسی چالش‌های حوزه برق کشور انجام داده است. این اقدامات باعث می‌شود که فناوری‌ها در بخش‌های عرضه و تقاضای انرژی ورود پیدا کنند.
شریف زاده گفت: این اقدامات با هم‌اندیشی ذی‌نفعان این حوزه اعم از وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو، سازمان برنامه و بودجه، شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، سازمان بورس اوراق بهادار تهران و اصناف تولیدکننده فناوری پیش رفته است.
وی ادامه داد: این مطالعات جوانب مختلفی اعم از ارزیابی وضع موجود، ارزیابی پتانسیل صرفه‌جویی انرژی، سازوکار تأمین مالی و استراتژی گام‌به‌گام حرکت به سمت آزادسازی قیمت‌ها را در برمی‌گیرد.
دبیر ستاد توسعه فناوری آب و انرژی گفت: این ستاد با توجه به اهمیت موضوع ملی مدیریت تقاضای انرژی به‌ویژه در حوزه برق، سبد پروژه‌های فناورانه با موضوع پیک‌سایی و مدیریت مصرف برق را طی ارسال فراخوانی به سازمان‌های دولتی مربوطه، پارک‌های علم و فناوری و شتاب‌دهنده‌های حوزه انرژی مورد حمایت خود قرار داده است.
به گفته وی، این سبد که از طرح‌های دریافتی از شرکت‌های فعال و دانش‌بنیان ایجادشده شامل پروژه‌هایی در زمینه‌های مختلف مدیریت هوشمند مصرف در صنایع و ساختمان، پیش‌بینی تقاضای بار، کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری، تغییر و اصلاح الگوی مصرف و هوشمندسازی می‌شود.
تاکنون نتیجه مطلوبی برای استفاده از دستاوردهای دانش بنیان در صنعت برق حاصل نشده
وی در پاسخ به اینکه آیا مسئولان برای این مشکل سراغ دانش‌بنیان ها رفته‌اند گفت: در خصوص کاهش مصرف انرژی در زمان پیک برخی مناقصات برگزار شده است که احتمالاً شرکت‌های دانش‌بنیان نیز شرکت کرده و ایده‌های خود را مطرح کرده‌اند اما به نظر می‌رسد تا کنون نتیجه مطلوبی حاصل نشده است.
وی گفت: ستاد توسعه فناوری حوزه آب و انرژی برای حمایت از سبد پروژه‌های فناورانه پیک‌سایی و مدیریت مصرف برق، بودجه مشخصی را در سال ۱۴۰۰ اختصاص داده است. از این‌رو، طرح‌های ارائه‌شده توسط شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور پس از بررسی و داوری به‌صورت مادی و معنوی مورد حمایت ستاد قرار خواهند گرفت.
شریف زاده در خصوص طرح‌ها گفت: در حال حاضر حمایت از طرح‌های «بهینه‌سازی مصرف انرژی در سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی ساختمان»، «بازار تهاتر انرژی‌های تجدیدپذیر با همبست‌های انرژی در مقیاس صنعتی با رویکرد بهینه‌سازی» و «استفاده از فناوری‌های کلان داده، هوش مصنوعی و بلاک‌چین و ایجاد زیرساخت‌های اندازه‌گیری، گزارش‌گیری و اعتبارسنجی برای توسعه بازارهای بهینه‌سازی حامل‌های چندگانه انرژی» در ستاد پیگیری می‌شود.
دبیر ستاد توسعه فناوری آب و انرژی عنوان کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه انرژی کشور از پتانسیل و توانمندی بالایی به‌ویژه در زمینه دانش فنی برخوردار هستند که می‌توانند راهگشای صنعت برق کشور در شرایط سخت تحریم‌های مربوط به توسعه فناوری باشند.
شریف زاده ادامه داد: در زمینه جلوگیری از وقوع خاموشی، راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت توسط شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ارائه‌شده است که متناسب با وضعیت کشور می‌توان از آن‌ها در سطوح منطقه‌ای و یا ملی استفاده کرد.
امکان ورود شرکت‌های دانش بنیان در حوزه برق
وی گفت: اکنون شرکت‌های دانش بنیان جهت رفع مشکل صنعت برق توانایی‌هایی دارند که در صورت تأمین هزینه‌های لازم از سوی صندوق توسعه ملی و صندوق نوآوری و شکوفایی به این حوزه بیشتر ورود پیدا کنند تا ابعاد فنی سیستم عرضه انرژی کشور را ارتقا دهند.
دبیر ستاد توسعه فناوری آب و انرژی تاکید کرد: مشکل صنعت برق باید توسط متخصصان به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم شود؛ ورود شرکت‌های دانش‌بنیان در یک حوره خاص (به عنوان مثال ساخت پایدار کننده‌های ولتاژ) به تنهایی مشکل را رفع نخواهد کرد. نیاز است که همزمان طرح‌هایی برای بهینه‌سازی انرژی، افزایش سطح تولید، کاهش اتلاف بخش توزیع و انتقال، توسعه تجدیدپذیرها، اصلاح قیمت انرژی و … تعریف و به صورت موازی انجام شوند.