تخریب ۱۰۰۰ بنای تاریخی مشهد/ هیچ‌کس مسئولیتی بر عهده نمی‌گیرد

مسعود نبی‌دوست در گفت‌وگو با خبرگزاری تاریخ ما با انتقاد از تخریب‌ سینماهای تاریخی قدس و آسیا مشهد و واکنش محمد ملک‌ثابت، مدیرکل امور حقوقی حوزه هنری کشور، به این اقدام، اظهار کرد: هویت در موضوع بناهای خاطره‌جمعی حتی از بناهای تاریخی نیز مهمتر است که باعث می‌شوند مردم به وسیله اینها به یک شهر متصل شوند. تجربه من در تخریب‌ بناهای تاریخی و هویتی شهر می‌گوید که هیچ‌کدام از این بناها به وسیله مردم خراب نشدند و همه این‌ها توسط ارگان‌ها و نهادها از بین رفتند. بسیاری از این نهادها با ساختن بناهای متعدد بناهای تاریخی دوران صفوی و قاجاری را از بین بردند و در حال حاضر نیز به بناهای دوران پهلوی رحم نمی‌کنند.

وی ادامه داد: جالب این‌جاست بلافاصله پس از این تخریب‌ها مانند همیشه ماجرای به اصطلاح «کی بود؛ کی بود؛ من نبودم» به راه می‌افتد. برای نمونه در همین موضوع تخریب سینماها هیچ‌کس احساس مسئولیت نمی‌کند. یک نفر مجوز تخریب می‌دهد و نهادی مانند میراث فرهنگی که باید ارزش ابنیه و هویت بناهای تاریخی را مهم و با ارزش قلمداد کند می‌گوید که به ما ربطی ندارد و حتی در حوزه هنری قید می‌شود که این ساختمان در حال تخریب بود و ارزش تعمیر نداشت، در حالی که این موضوع کاملاً خلاف واقعیت بود.

نبی‌دوست تصریح کرد: افراد دست‌اندرکار و مسئول در این سال‌ها هیچ‌گاه حاضر به گفت‌وگو درباره سینما آسیا نبودند. بنده طرحی درباره نگهداری این سینما داشتم که متأسفانه در زمان پیگیری حتی متوجه این نشدم که با چه کسی باید در این زمینه صحبت کنم و حتی مالک سینما معلوم نبود. یعنی می‌توان گفت تا این حد عدم شفافیت وجود دارد. در این شهر حتی کسی حاضر نیست مسئولیت تخریب را به عهده بگیرد و بگوید ما مقصر بودیم که البته این موضوع محدود به یک یا دو بنا نیست.

۲۸ بنای ثبت شده‌ای که در حال حاضر وجود ندارند

وی بیان کرد: به عنوان کسی که از سال ۱۳۹۴ مسئله اصلی زندگی خود را بافت تاریخی مشهد قرار داده‌ام به جرأت می‌گویم دست‌کم ۱۰۰۰ بنا واجد شرایط بودند که در حال حاضر دیگر وجود خارجی ندارند و نمی‌توانیم ردپایی از فردی در تخریب این‌همه بنای تاریخی در استان ببینیم. اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که متولی امر است می‌گوید ما کاره‌ای نیستیم و بزرگترین دغدغه برای این سازمان آن است که شکایتشان به کجا رسیده  و در کجا ثبت شده است.

این فعال فرهنگی و اجتماعی با اشاره به بناهای ثبت‌شده‌ای که در حال حاضر دیگر وجود ندارند، خاطرنشان کرد: حداقل ۲۸ بنا در فهرست بناهای ثبتی میراث استان وجود داشت که با اجرای طرح بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی از میان رفتند. من می‌توانم لیستی از بناهای تخریب‌شده ذکر کنم، با این حال مسئولان مربوطه مسئولیت آن را برعهده نمی‌گیرند و من از این موضوع تعجب می‌کنم.

نبی‌دوست با انتقاد از تخریب بنای سرای ترکمن‌ها در محله چهارباغ، عنوان کرد: در هنگام تخریب این بنای تاریخی مسئولان میراث فرهنگی گفتند که این امر خلاف قانون بوده و باید عین به عین این بنا بار دیگر ساخته شود که اکنون با وجود گذشت هفت سال از این ماجرا شاهد این هستیم که یک مجتمع تجاری به جای این بنای ارزشمند قرار گرفته است و من نمی‌دانم آن بنایی که قرار بود عین به عین ساخته شود، کجاست؟

نمای بالا خیابان و پایین خیابان اثر ارزشمندی بود که در این سال‌ها تخریب شد

وی گفت: بنای مدرسه حاج مهدی عابدزاده نیز به همین سرنوست دچار شد. چیزی که من مداوم در مورد اشتباهات میراث فرهنگی از آن یاد می‌کنم این است که ما یکی از بزرگترین بناهای هویتی تاریخی مشهد را در این سال‌ها از دست دادیم و آن نمای بالا خیابان و پایین خیابان مشهد بود. یک خیابان با این عظمت و نمای کاشی‌کاری که به ثبت ملی هم رسیده بود کاملاً تخریب شد.

این فعال فرهنگی و اجتماعی با تأکید بر این‌که «مسئولان در تخریب بناها مسئولیتی به عهده نمی‌گیرند»، اظهار کرد: در خصوص تخریب سینما قدس هم گفتند که این تخریب پشت درهای بسته صورت گرفته است یا در مورد بعضی می‌گویند که یک شبه تصمیم به تخریب گرفته شد. در حالی که چطور می‌توان در یک شب نمای یک خیابان را از بین برد.

نبی‌دوست خاطرنشان کرد: میراث فرهنگی حتی نتوانست در موضوع تخریب سینماها با شکایت نزد قوه قضاییه و دادگستری جلوی ماجرا را بگیرد. متأسفانه نهادهای مسئول تنها اظهار نظر می‌کنند و هیچ‌کدام معترض نیستند. این موضوع این شبهه را به وجود می‌آورد که احتمالاً در جایی با یکدیگر به توافقاتی رسیده‌اند که یکی تخریب کند و دیگری چیزی نگوید. این ماجرای اعتراضات هم مثل همیشه بیش از یک هفته دوام نمی‌آورد و بعد سروصداها می‌خوابد.

وی اضافه کرد: من هنوز بر سر ماجرایی که در ۱۷ مهر ۱۳۹۴ پس از تخریب بنای جاج مهدی عابدزاده صورت گرفت ناراحت هستم و این روز برای من به مانند یک روز عزاست که متأسفانه بعد از تمام پیگیری‌ها در آن زمان اقدامی برای جلوگیری از تخریب صورت نگرفت.

پایان خبر / تاریخ ما