کشمکش برای انتخاب وزیر
به گزارش خبرگزاری تاریخ ما، با شدت گرفتن رایزنی‌ها، گمانه‌زنی و طرح برخی اسامی به عنوان وزیر آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نشست آنلاینی از سوی خبرنگاران خبرگزاری تاریخ ما و مهر با حضور کارشناسان، فعالان و رؤسای تشکل‌های گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی، با مرور مشخصات و مختصات وزیر مناسب برای مدیریت این سه حوزه، با درنظر گرفتن وضعیت وزارتخانه متبوع در سال‌های گذشته و تاثیری که شیوه انتخاب رؤسای آن در ادوار پیشین بر مدیریت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داشته است، برگزار شد.
چاپلوس‌ها را وزیر نکنید
محسن امامی، عضو هیات مدیره انجمن متخصصان گردشگری ایران که از سال ۱۳۷۶ در حوزه گردشگری فعال شده است و در دوران ریاست حسین مرعشی، اسفندیار رحیم مشایی و علی‌اصغر مونسان در میراث فرهنگی و گردشگری حکم مشاوره داشته است، درباره انتخاب وزیر آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با توجه به شدت رایزنی‌ها، گفت: اینکه سامانه‌ای برای معرفی افرادی در دولت جدید راه‌اندازی شده به نظرم جدی نمی‌آید و بیشتر به شوخی شبیه است. البته که تا به حال هم چیزی ندیده‌ایم. در دولت‌های قبلی هم این بحث‌ها مطرح بود
وی ادامه داد: خاطرم هست در دولت اول آقای روحانی گروهی در دفتر بررسی‌های استراتژیک تشکیل شد، در بخش فرهنگی و گردشگری آن، به اتفاق سایر دوستان حضور داشتم. بحث‌ها و گزینه‌هایی مطرح شد، به نتایجی هم رسیدیم که به مجموعه تصمیم‌گیران دولت آقای روحانی اعلام کردیم، اما فردی که برای پست ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح شد، تنها فردی بود که در بین اسامی پیشنهادی ما حضور نداشت. در دور دوم دولت آقای روحانی جلسه مشورتی دیگری تشکیل شد که آقای مرعشی هم حضور داشت و تاکید کرد هر شخصی را این گروه به عنوان وزیر معرفی کنیم انتخاب خواهد شد. باز هم مطالعه و بررسی و جلسات منظمی برگزار شد، ولی خروجی ما با شخصی که در نهایت انتخاب شد، تفاوت داشت.
امامی گفت: علاوه بر اینکه در انتخاب رؤسا و وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سابقه خوبی را شاهد نیستیم. سهم‌خواهی هم در دولت جدید زیاد خواهد بود و بعید می‌دانم کار به دست فردی متخصص بیافتد. البته بدبینانه نگاه نمی‌کنیم و باید خوش‌بین باشیم. اما اگر به بحث‌های مدیریتی در این حوزه تا پیش از انقلاب توجه کنیم، همیشه سعی می‌کردند افرادی را انتخاب کنند که ویژگی کلی داشته باشد. اما بعد از انقلاب، افرادی با ویژگی یا استاندارد خاصی انتخاب نشدند. اشخاصی آمدند که ویژگی ذاتی برای صنعت گردشگری و مدیریت آن داشتند، بعضی‌ها نداشتند.
وی افزود: خاطرم هست بعد از انقلاب کسی که مدیر سازمان ایرانگردی و جهانگردی شد، اعتراف کرد اعتقادی به گردشگری ندارد و حتی جمله معروفی دارد که به آژانس‌دارها و هتلداران می‌گفت «نمی‌شود شما دنبال شغل شریف‌تر دیگری بروید؟!» بعد از آن هم، مدیرانی آمدند که از زمان آقای طاهری، معزالدین، عبدخدایی، مرعشی، مشایی، بقایی، ملک‌زاده و موسوی تا مونسان، به نظرم می‌آید فقط دو نفر از بین این همه ویژگی‌های شخصیتی داشتند که گردشگری را متوجه بود. گردشگری یک مفهوم است و اگر آن را متوجه نشوند نمی‌توانند این حوزه را مدیریت کنند.
امامی گفت: زمانی در دوره ریاست آقای معزالدین، مدیرانی در استان‌ها مستقر شدند که همین الان هم جزو افراد توانمند هستند. در زمان آقای مرعشی هم این اتفاق تکرار شد و از مدیرانی استفاده کردند که توانستند برخی کارها را پیش ببرند، اما در سایر ادوار، مدیران شاخص را دیگر نمی‌بینیم. حتی در بعضی دوره‌ها شاهد تخریب گردشگری و میراث فرهنگی بودیم، بلایی که بعضی از زمان‌ها و مدیریت‌ها بر سر میراث فرهنگی کشور آوردند که سبب نابودی بخشی از آن اعم از آثار، اسناد و حتی میراث ملموس شد، مدیران و کارشناسانی که در این حوزه بودند پراکنده شدند و از بین رفتند و دیگر نتوانستند جایگزین شوند.
او سپس با اشاره به دسته‌بندی ویژگی‌های شخصیتیِ مسؤولی که برای این وزارتخانه برگزیده می‌شود، اظهار کرد: کسی که مسؤول این سه وزارتخانه می‌شود باید به این حوزه علاقه‌مند باشد، توسعه‌گرا بوده و توان مدیریتی داشته باشد، شخصیت ذاتی، سواد و دانش، تسلط به زبان خارجی و داشتن روحیه همکاری جمعی و اعتقاد کامل به بخش خصوصی و کارشناسان از دیگر ویژگی‌های شخصیتی است که باید داشته باشد. وزیر این حوزه باید توانایی کار کردن با افراد قدبلند را داشته باشد. البته کار کردن با افراد قدبلند و مستقل دشوار است و این دشواری با بالاتری‌ها هم معلوم می‌شود. اگر یک فردی با این ویژگی‌های شخصی در مسند قرار گیرد، تازه اول مصیبتش است، برای اینکه با بالادستی‌های خود که این ویژگی‌ها را نداشته باشند، دچار مشکل می‌شود. کما اینکه برخی از مدیرانی که در حوزه مدیریت کلان این مجموعه قرار گرفتند، خیلی علاقه‌مند نبودند از افراد مطلع‌تری به نسبت خودشان استفاده کنند و به مرور دچار مشکل شدند. نکته دیگر ویژگی‌های عمومی است؛ داشتن انگیزه و روحیه ملی و شناخت از ظرفیت‌های کشور، افراد و تعامل و ارتباط با آن‌ها و داشتن تفکر تمرکززدایی نیز اهمیت دارد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: اگر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چابک نشود، راه به جایی نمی‌برد. نکته بعدی در انتخاب وزیر، نپذیرفتن چاپلوس‌ها است. شناخت جهان و مفاهم بین‌المللی، داشتن توانایی مذاکره و چانه‌زنی و واقع‌گرا بودن از دیگر شاخصه‌های مدیر این حوزه باید باشد. داشتیم مدیرانی که گفتند این‌قدر هتل بسازیم که نشود شمرد؛ معلوم است این فرد اصلا صنعت را نمی‌شناسد. دیگری آمده گفته ۱۰۰ هتل می‌سازم در این مدت زمان، این یکی هم معلوم است صنعت گردشگری را نمی‌شناسد. یکی گفته ایران را به کشور اول منطقه در حوزه گردشگری تبدیل می‌کند، واضح است ساختار سیاسی کشور را نمی‌شناسد.
وی ادامه داد: کسی که می‌آید باید به یکسری سیاست‌ها توجه داشته باشد، سه سیاست از همه مهمتر است؛ کوچک و چابک‌سازی، سیاست‌گذاری، حمایت و نظارت. تصدی‌گری در این وزارتخانه نباید نباشد. این وزارتخانه نباید مجوز برای هتل و آژانس بدهد، فقط باید حمایت کند، نهادهای خصوصی را تقویت کند، شفافیت داشته باشد و پنجره‌ای واحد برای توسعه گردشگری در دورن دستگاه‌ها ایجاد کند. هر کسی هم که انتخاب می‌شود به کانون ملی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی توجه داشته باشد و آن را تقویت کند.
امامی گفت: با توجه تجربه سی‌ساله‌ام در گردشگری، وزارت خارجه، ریاست‌جمهوری و بخش‌های اقتصادی، پیش‌بینی می‌کنم آدم کوتاه‌قد و درازدستی در این حوزه می‌آید که ویژگی این آدم‌ها داشتن روی زیاد است و خود را مطرح می‌کنند و لابی شدید می‌کنند، اما مسؤولیت مهم را علاوه‌بر بخش خصوصی متوجه رسانه‌ها می‌دانم، باید کمپینی برای اطلاع‌رسانی و به منظور جلوگیری از بروز فاجعه‌ای دیگر راه‌اندازی شود.
در دور باطل رؤسای قبلی این وزارتخانه گرفتار نشویم
حجت‌الله مرادخانی، پژوهشگر هنر و مدرس دانشگاه که در دوره‌ای مشاور معاون صنایع دستی نیز بوده است، گفت: خیلی نمی‌شود انتظار داشت فرد متخصصی در این حوزه مستقر شود، به واسطه اینکه در طول این سال‌ها با استمرار نداشتن مدیریت کلان در این حوزه و انتصاب‌های سیاسی که صورت گرفته، هرگز مجال تربیت کارشناس و مدیر ارشدی که مختصاتی در سطح این وزارتخانه را در اختیار بگیرد مهیا نبوده است. با این اوصاف و احوال معتقدم اگر قرار است فردی به عنوان وزیر به این وزارتخانه بیاید، به حوزه فرهنگ و اهمیت آن آشنا باشد و در کنار آن، از اقتدار مدیریتی و نفوذ سیاسی بالایی بهره‌مند باشد؛ چرا که یکی از مشکلات این حوزه انتخاب افرادی بوده که پست دیگری به آن‌ها نرسیده و سکان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به دست آن‌ها سپرده شده است و به سبب آن‌که نفوذ سیاسی بالایی نداشتند و در لابی‌های سیاسی و سفارشاتی که از طرف مجلس و نهادهای دیگر می‌شد خیلی راحت پست‌ها و مدیریت استانی را به افراد غیرمختصص و بیرون از مجموعه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری واگذار می‌کردند که در میان و بلندمدت خسران‌های جبران‌ناپذیری به‌وجود می‌آورد که یکی از آن‌ها ریزش بدنه کارشناسی و تهی شدن از بدنه متخصص است.
او افزود: با توجه به وضعیت نابسامانی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارد، به فرد بانفوذی نیاز است که توان جذب اعتبارات و بودجه‌های لازم را داشته باشد و این مجموعه و اهداف و خواسته‌های آن در اسناد بالادستی و برنامه‌های سالانه‌ای را که در دولت تدوین می‌شود پررنگ کند؛ چرا که در مناظرات این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری مشخص بود حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به سبب اینکه شاید در لابی‌ها و چانه‌زنی‌های کلان کشور هیچ فرصت و سهمی برایش ایجاد نشده بود، به ندرت از آن یاد شد. در صورتی که در شرایط فعلی کشور و موقعیتی که در مناسبات بین‌المللی دارد شاید عرصه‌ای که بتواند مقداری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی به‌ویژه در جوامع کمتر توسعه‌یافته، شهرهای کوچک و روستاها را برطرف کند، ظرفیت‌های گردشگری و صنایع دستی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است.
مرادخانی بیان کرد: امیدواریم نفری که در این حوزه قرار است فعالیت کند هم به فرهنگ آشنا باشد و هم از اقتدار مدیریتی و نفوذ سیاسی خوبی برخوردار باشد و در دور باطل رؤسای قبلی این وزارتخانه گرفتار نشود، به ویژه در خصوص انتصاب معاونان و مدیران ارشد این وزارتخانه که معمولا هرگاه در مسیر اشتباه افتاده، جبران کردن و رفع نواقص آن سخت بوده و در واقع یک دور باطل است.
چهارشنبه وزیر پیشنهادی بخش خصوصی را معرفی می‌کنیم
ابراهیم پورفرج ـ رییس جامعه تورگردانان ایران ـ نیز خبر داد که شورای تشکل‌های ملی گردشگری در روزهای پایانی این هفته جلسه‌ای در رابطه با انتخاب وزیر و گزینه‌های پیشنهادی در این باره خواهد داشت و در ادامه گفت: به پیشنهادهای ما چه توجه کنند یا نکنند، به هر حال کار خود را انجام می‌دهیم.
او افزود: فردی که وارد صنعت گردشگری می‌شود باید بداند صنعت گردشگری اقتصادی است، یعنی فرهنگ را به اقتصاد و درآمد بالا تبدیل کرده است. باید کسی باشد که با فرهنگ ایران آشنا باشد و روابط بین‌الملل را درک کند. این‌طور نباشد که مثلا ما با هزینه خود در نمایشگاه خارجی برای ایران پاویون ایجاد کنیم، ولی حتی به آن قدم نگذارد. اگر کسی درکی از گردشگری داشته باشد باید بداند این دوره بسیار حساس است. حساسیت در این است که گردشگری ایران دیگر قدرت دو سال قبل را ندارد و وزیر مربوطه باید از زیان و ضررهای تمام بخش‌های گردشگری اطلاع داشته باشد.
پورفرج اظهار کرد: خیلی به تخصص وزیر کاری نداریم، چون به یک فرد مدیر و مدبر نیاز داریم. اگر مدیر باشد تخصص و علم و دانش بخش خصوصی را در کنار خود نگه می‌دارد و تعامل می‌کند. اینکه چقدر به لحاظ تخصصی سواد داشته باشد مهم نیست، مهم آن است که بتواند با بخش خصوصی، کارشناسان و متخصصان تعامل کند. اگر این فرد روابط بین‌الملل و اقتصاد را درک کند و روابط قوی داشته باشد، به صنعت گردشگری می‌تواند کمک کند.
او بیان کرد: امیدوارم وزیری که بخش خصوصی علاقه‌مند است انتخاب شود. به جرأت می‌گویم تا به حال هیچ‌کدام از وزرا و رؤسایی که برای این حوزه انتخاب شده‌اند، مدیر نبوده‌اند. امیدوارم وزیری بیاید که اقتصاد، گردشگری و فرهنگ را بفهمد و بخش خصوصی را نگه دارد و اتاق فکر تشکیل دهد و از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کند.
رییس جامعه تورگردانان درباره نتیجه رایزنی‌هایی که بخش خصوصی گردشگری در این‌باره داشته است، اظهار کرد: هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده‌ایم. برای چهارشنبه این هفته جلسه داریم و نظر نهایی خود را ارائه می‌دهیم و افرادی را پیشنهاد خواهیم کرد. واقعیت امر این است که در این دوره زمانی، با توجه به شرایطی که برای گردشگری پیش آمده و آینده خوبی هم پیش‌بینی نمی‌شود، به وزیر قدرتمند و توانمندی نیاز است، آدمی بانفوذ و قدرتمند در دولت که اگر اینگونه نباشد به همان وضع ۳۰ – ۴۰ سال قبل خواهیم ماند.
افرادی که در ادوار گذشته در رأس قرار گرفتند قطاری آدم وارد این حوزه کردند
جمشید حمزه‌زاده ـ رییس جامعه هتلداران ایران ـ هم گفت: شرایط فعلی خاص است، گردشگری به شدت آسیب‌دیده است. بیشترین آسیب هم از بحران‌های دو سال اخیر ناشی می‌شود. بنابراین انتخاب وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بیشتر از هر زمان دیگر حیاتی است و برای بخش خصوصی و فعالان این حوزه اهمیت دارد.
او افزود: وزیری که انتخاب می‌شود باید به گردشگری و صنایع دستی باور و اعتقاد قلبی داشته باشد، چون افرادی که در ادوار گذشته انتخاب شده‌اند، هیچ باوری به میراث فرهنگی و گردشگری نداشتند. داشتن برنامه مشخص و جامع برای توسعه گردشگری، استراتژی مشخص برای توسعه گردشگری کشور است. حتما شخصی که انتخاب می‌شود باید سابقه، تجربه، زبان و قدرت بالایی در این حوزه‌ها داشته باشد.
حمزه‌زاده گفت: در ادوار گذشته با توجه به اینکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری حیاط خلوت دولت‌ها بود عمدتا افرادی در رأس کار قرار می‌گرفتند که هیچ شناختی از صنعت گردشگری و بخش خصوصی نداشتند و ما چه زیان‌ها و آسیب‌هایی را متحمل شدیم. داشتن تعامل با بخش خصوصی یکی از شاخص‌های وزیر منتخب باید باشد. خیلی‌ها حرف از تعامل زدند، اما در عمل هیچ نوع همکاری با بخش خصوصی نداشتند و افکار دولتی داشتند. بنابراین کسی که به عنوان وزیر انتخاب می‌شود حتما باید روحیه تعاملی داشته باشد.
رئیس جامعه هتلداران ادامه داد: شاهدیم در ادوار گذشته افرادی که در رأس قرار گرفتند قطاری با خود افرادی را وارد این حوزه کردند که هیچ شناختی نداشتند و ماه‌ها و سال‌ها طول کشید آن‌ها با این صنعت آشنا شوند و در نهایت فعالان متضرر شدند. ما در بدنه وزارت گردشگری افراد و کارشناسان قدری داریم که امروزه به حاشیه رانده شده‌اند، دوستانی که سال‌ها برای توسعه گردشگری زحمت کشیدند اما به دلایل واهی کنار گذاشته شده‌اند.
او تاکید کرد: رمز موفقیت و توسعه گردشگری در کشور استفاده از بدنه و کارشناسان داخلی است.
حمزه‌زاده همچنین خطاب به تشکل‌های خصوصی گردشگری گفت: بیش از هر زمان دیگری به همدلی نیاز داریم. تجربه ثابت کرده در این مواقع همیشه بین ما اختلاف افتاده و از آن در راستای اهداف بعضی افراد حداکثر استفاده شده است.
او در پاسخ به این سوال که آیا ستاد دولت سیدابراهیم رئیسی با بخش خصوصی برای انتخاب وزیر و یا آگاهی از وضعیت این حوزه، رایزنی و مذاکره داشته است؟ اظهار کرد: با رؤسای اصناف که صحبت‌هایی شده است، ولی ما معتقدیم به عنوان فعالان گردشگری، زبان و بیان مشترک باید داشته باشیم. در جلسه چهارشنبه حتما این موضوع را بررسی می‌کنیم و شاخص‌هایی که در این نشست مطرح شد حتما به ما کمک می‌کند تا به نظر مشترک برسیم و نظر واحد فعالان گردشگری را به دولت جدید اعلام کنیم.
دبیر مجمع تشکل‌های ملی گردشگری همچنین گفت: معتقدم فردی که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌شود نباید جزو افراد سیاسی و وابسته به جناح خاص باشد؛ چرا که ما در دوره‌های گذشته افراد توانمند و بانفوذ، ولی منتسب به یک جریان خاص داشتیم که سازمان را به حاشیه راندند، یعنی این سازمان به جای اینکه وارد حوزه‌های تخصصی شود درگیر مسائل حزبی و جناحی شده بود. انتظار داریم در انتخاب وزیر از افراد غیرجناحی و وطن‌دوست استفاده شود.
اگر لابی‌گری‌ها به نتیجه برسد باید برای انتخاب‌های گذشته سجده کنیم
حرمت‌الله رفیعی ـ رئیس هیات مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرتی ایران ـ هم گفت: ما در تمام این مدت در زمینه گردشگری کوتاهی کرده‌ایم. علت موفق نبودن گردشگری هم همکاری نکردن وزیر و رییس سازمان سابق با بخش خصوصی بوده است. وزیری که نتواند با این مجموعه همراهی داشته باشد می‌تواند موفق باشد؟ این ما هستیم که وزیر را وزیر می‌کنیم و بر مسند قدرت می‌نشانیم، اما او به ما پشت می‌کند و اهمیتی قائل نمی‌شود.
او ادامه داد: قاطعانه می‌گویم اگر وزیر آینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نتواند با ما (تشکل‌های خصوصی) همسو و هماهنگ باشد، برای رییس دولت آینده سخت می‌شود، دیگر نباید این‌طور باشد که سازمان برنامه و بودجه به این بخش بودجه ندهد، وزیر نفت تصمیمی برای صنعت خودش بگیرد و وزیر بهداشت مثل یک سال گذشته به ما آزار برساند و وزارت خارجه هر تصمیمی که خواست بگیرد. هر وزیری که انتخاب شود اگر با بخش خصوصی در تعامل نباشد، نمی‌تواند موفق باشد.
رفیعی خطاب به تشکل‌های خصوصی گفت: ما پشت همدیگر نایستادیم. آن‌ها (وزرا) ذی‌نفعان صنعت گردشگری نیستند، آن‌ها باید جاده صاف‌کن ما و در اختیارمان باشند. باید باور کنیم وزیر را ما می‌توانیم انتخاب می‌کنیم. نه اینکه شاهد لابی‌گری افرادی باشیم که فقط دنبال این پست هستند، اما به اندازه یک ثانیه در صنعت گردشگری کار نکرده‌اند. اگر قرار است چنین افرادی وزیر شوند باید برای انتخاب‌های گذشته سجده کنیم.
او اظهار کرد: افراد پیشنهادشده برای وزارت باید با بخش خصوصی میزگرد بگذارند و برنامه‌هایشان را ارائه دهند، حق داریم بدانیم وزیری که قرار است چهار سال بر این مسند بنشیند چه برنامه‌ای دارد.
عوارض انتخاب سیاسی وزیر
حسین بختیاری ـ رییس هیأت مدیره و مدیرعامل مجمع ملی هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی ـ نیز اظهارنظر کرد: وزیر باید فرد متعهد و متخصص و حداقل آگاه به حوزه‌های سه‌گانه باشد، با مشاوران قوی و استفاده از ظرفیت‌های حوزه‌های سه‌گانه در بدنه غیردولتی این بخش‌ها. اگر فردی مدیر و مدبر با این مشخصات باشد قطعا می‌تواند بخش اعظم مشکلات را با کمک بخش خصوصی و تشکل‌های غیردولتی و با امکانات وزارتخانه حل و فصل کند. اگر مثل دو دوره قبل افرادی سیاسی و ناکارآمد باشد ـ با مستنداتی که موجود است و در زمان مناسب ارائه می‌شود ـ اجازه نمی‌دهد حوزه‌هایی مثل صنایع دستی حداقل رشد را داشته باشد.
او افزود: اگر وزیر آینده کارآمد، فرانگر، فراجناحی و متعهد و متخصص به امور باشد با مشاوران آگاه، صادق و متعهد خواهد توانست گردونه طوفان‌زده صنایع دستی و میراث فرهنگی و گردشگری را تا حدودی به مسیر اصلی خود هدایت کند.
بخش خصوصی باید مور توجه قرار گیرد
محمد ثابت اقلیدی ـ رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی ستاد مرکز اقتصاددانان و صنعتگران ستاد انتخاباتی سیدابراهیم رئیسی ـ در ادامه صحبت رؤسای تشکل‌های گردشگری، گفت: باید رجوعی به سیاست‌های اصلی دولت مردمی آیت‌الله رئیسی داشته باشیم و ببینیم شاخصه‌هایی که ایشان برای کابینه درنظر گرفتند چیست. مشخصا شعار ایشان، دولت مردمی و ایران قوی است. دولت مردمی، یعنی اساس آن بر مبنای خدمت به مردم است. حالا آن کسی که در رأس دولت در هر سطحی قرار بگیرد باید خدمتگزار مردم باشد. باصداقت و سلامت باشد و روحیه ایثار داشته باشد، به معنای اینکه منافع ملی و مردمی را ارجح بر منافع فردی و گروهی بداند.
او معتقد است: صنعت گردشگری روز به روز بیشتر به حاکمیت معرفی می‌شود و ظرفیت‌ها و توان این صنعت در رهایی از اقتصاد متکی به نفت و تک‌محصولی بیشتر نمایان می‌شود.
ثابت همچنین گفت: اهتمام دولت آیت‌الله رئیسی معطوف به نگرش بخش خصوصی است. کسی که در رأس این وزارتخانه می‌نشیند باید در نظر ذی‌نفعان و بازیگران صنعت مقبولیت داشته باشد و مردم او را قبول داشته باشد.
وی ادامه داد: دو مقوله را باید در اولویت قرار دهیم. شرایط احراز برای شخص وزیر مشخص شود که ویژگی فردی و برنامه‌محوری وزیر آتی مورد بررسی قرار گیرد. تعیین و تبیین اولویت‌ها و خطوط سیاسی از جنس انتظارات بخش خصوصی مدنظر است. ما یکسری کارهای در اولویت داریم و باید تعاملاتی را با مجلس داشته باشم. حال از این نظر که وزارت نوپا است فقدان کمیسیون گردشگری در مجلس نیز احساس می‌شود و باید برای رفع این خلاء نیز گام برداشت.
رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی ستاد انتخاباتی رئیسی گفت: واقعیت است که بخش خصوصی باید مورد توجه قرار گیرد و امور به بخش خصوصی واگذار شود و ساختار وزارت با این واگذاری چابک شود.
مهمترین توانمندی وزیر آینده چه می‌تواند باشد؟
رامین ذبیح‌مند ـ عضو هیات مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی ـ نیز به ضعف ساختار و گسست مدیریتی که بین حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وجود دارد، اشاره کرد و گفت: بررسی کشورهایی که در حوزه گردشگری پیشرفته هستند، مثل ترکیه و مالزی و همچنین کشورهای نوظهور و پیشرو، نشان می‌دهد هماهنگی خوبی بین نهادهای مختلف صنعت گردشگری، سایت‌ها، جاذبه‌ها و افراد تاثیرگذار در زنجیره صنعت گردشگری وجود دارد. یکی از مشکلاتی که صنعت گردشگری کشور ما با آن دست به گریبان است نبود هماهنگی منسجم و بابرنامه بین بخش‌های مختلف است.
او اضافه کرد: یکی از اهداف تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که حاصل جمع چند مجموعه مجزا از یکدیگر است، این بود که به صورت همپوشان و در راستای اهداف هم پیش بروند. کشورهای موفق خیلی خوب در این مورد همکاری می‌کنند، یعنی جاذبه های گردشگری و میراث فرهنگی به عنوان قطب جدا از یکدیگر نیستند. به نظرم وزیر آتی مهمترین توانمندی‌ای که باید داشته باشد در برنامه جامع بلندمدت همه بخش‌ها را مؤثر درگیر هم کند، نه اینکه هر یک از معاونت‌ها به عنوان زیرشاخه مجزا فعالیت کنند و در برنامه‌ریزی بلندمدت هیچ تعاملی نداشته باشند. وقتی این تعامل را در برنامه‌ریزی بلندمدت ببینیم مطمئنا جایگاه تشکل‌های صنفی گردشگری در تدوین این برنامه بهتر دیده می‌شود و خیلی از مشکلات در حوزه‌های گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی حل می‌شود.
مدیران گذشته؛ فاقد نگاه مدیریت جامع
الیار عاصمی‌زاده ـ رییس شورای هماهنگی سازمان‌های غیردولتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ـ هم با اشاره به موضوع انتخاب‌شده برای این نشست «وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید چه کسی باشد؟» گفت: این سوال را مدت‌ها است با هر بار انتخاب مدیری در رأس این وزارتخانه و سازمان وقت از خود پرسیده‌ایم و فرد منتخب را با شاخص‌ها مطابقت داده و در نهایت به این نتیجه رسیده‌ایم که هیچ یک از مدیران چه در سازمان وقت و چه در وزارتخانه کنونی، شأنیت مدیریت این حوزه را نداشتند که نگاه مدیریت جامع را در این سیستم جاری کنند. یا نگاه، گردشگرمحور بوده یا میراث‌محور، در هیچ یک از دوره‌ها هم نتوانستیم نگاه توسعه صنایع دستی داشته باشیم. پس از ادغام، این سه حوزه با چسب به‌هم متصل شده‌اند و هیچ چارتی وجود ندارد که تعاملی بین معاونت‌های مختلف برقرار کند تا توسعه متوازن بین سه حوزه ایجاد شود.
او افزود: در بین سه حوزه، معاونت گردشگری پیشگام‌تر بوده، البته به واسطه مطالبه‌گری که بخش خصوصی داشته که الان هم باید بیشتر باشد، به خاطر دو سال سختی که داشته است، ولی نگاه در دو معاونت دیگر به این صورت نبوده است. گرچه معاونت گردشگری هم آن‌گونه که شایسته و بایسته بود نتوانست پاسخ بخش خصوصی را بدهد. امیدوارم وزیر آتی از ظرفیت کارمندان و کارشناسان بدنه دولت بیشتر و بهتر استفاده کند.
او در عین حال به بدنه خالی از متخصص در گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی اشاره کرد و افزود: درحال حاضر استان‌ها با فقر اساسی نیروی تخصصی در دایره فنی میراث، گردشگری و صنایع دستی مواجه‌اند.
عاصمی‌زاده همچنین گفت: با پدیده‌ای در وزارتخانه مواجهیم که سیستم کارشناسی فقط تا اندازه‌ای می‌تواند ارتقاء پیدا کند و قطعا با این نگاه در بدنه مواجه است که نمی‌تواند وزیر و یا حتی معاون شود، چون معاون و وزیر حتما از خارج بدنه تخصصی انتخاب می‌شود.
انتخاب غلط برای وزارتخانه آستانه تحمل فعالان و سرمایه‌گذاران را در صحن مجلس لبریز می‌کند
محسن حاجی‌سعید ـ رییس کانون راهنمایان گردشگری ـ نیز بیان کرد: فردی باید وزیر شود که گردشگری را به گفتمان اول کشور و دولت تبدیل کند. بین قوای مختلف در حاکمیت این اجماع را به وجود آورد که گردشگری محورِ توسعه کشور باشد.
وی افزود: آن‌چه باور داریم و شاید در دو بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی به تدریج مورد توجه قرار گیرد، این است که گردشگری توأمان این دو حوزه را حفظ می‌کند و باعث صادرات می‌شود، بنابراین اگر وزیر نگاه گردشگری داشته باشد، آن دو بخش را بهتر و جدی‌تر حمایت می‌کند. وزارت خارجه را مجاب کند به تصمیمات گردشگری در سطح این وزارتخانه و سفارتخانه‌های آن به عنوان یکی از اولویت‌ها توجه کند و به نوعی گفتمان وزارت خارجه معطوف به محکوم کردن کشورها و دشمن شناختن مردم کشورهای دیگر نباشد. بهتر است رویکرد جدیدی را انتخاب کند.
او همچنین پیشنهاد کرد: وزارت خارجه باید از اموراجرایی فاصله بگیرد، چرا که وقت زیادی از کارشناس این وزارتخانه برای امور اجرایی گرفته می‌شود. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید به سمت برون‌سپاری تصدی‌ها برود و به وظایف نظارتی و برنامه‌ریزی بپردازد.
رییس کانون راهنمایان گردشگری همچنین گفت: در سال‌های گذشته وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که زمانی در سطح سازمان و معاونت ریاست جمهوری بود، محلی برای رفیق‌بازی بود. رؤسای جمهور به محض اینکه یکی از دوستانشان از مجلس رأی نمی‌آورد او را روی صندلی میراث فرهنگی و گردشگری قرار می‌دادند. این اتفاق نباید تکرار شود. آستانه تحمل فعالان و سرمایه‌گذاران با انتخاب غلط برای وزارتخانه لبریز می‌شود و قطعا بخش خصوصی گردشگری از طریق نمایندگان مجلس جلو این خطا را می‌گیرد.
وزیر در این دولت باید زور داشته باشد
مصطفی سروی، عضو هیأت مدیره جامعه تورگردانان ایران در این برنامه گفت: همه صحبت‌هایی که رؤسای تشکل‌ها و کارشناسان مطرح کردند درست است، اما باید واقع‌بین‌تر باشیم. از آرزوها نمی‌توانیم صحبت کنیم. جان کلام را آقای محسن امامی مطرح کردند، نه کسی به پیشنهادهای ما توجه می‌کند و نه کسی با نظر ما وزیر انتخاب می‌کند.
وی ادامه داد: در تمام این سال‌ها همه کسانی که آمدند دوست داشتند به نحوی کار کنند، اما فقط آن‌هایی توانستند کار کنند که زورشان زیاد بوده. وزیر در این دولت باید زور داشته باشد. اگر زور نداشته باشد، ولی با بخش خصوصی تعامل داشته باشد و به حرف کارشناسان توجه کند اما به او پول ندهند و به حرفش گوش ندهند، کاری نمی‌تواند انجام دهد. ما در این برهه به وزیری نیاز داریم که به قول آقای امامی قدبلند باشد و در هیأت دولت زور داشته باشد تا کارها را بتواند انجام دهد. وقتی این اتفاق افتد خود به خود کسانی که در بدنه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزیر را از بخش خصوصی ترسانده‌اند، کنار می‌روند و به حرف‌های حاشیه‌ای نیز دیگر توجه نمی‌شود. ما در این برهه به فردی قوی نیاز داریم که حرف و کار را جلو ببرد، حتی اگر گردشگری را نمی‌فهمد، حتی اگر در گردشگری کار نکرده است. وزیر این دولت اگر پرنفوذ و قوی نباشد با این موقعیت و وضعیت گردشگری، کاری از پیش نخواهد برد.
پشت میزنشین‌ها به جای خدمت درحال لابی‌گری هستند
محمدابراهیم لاریجانی ـ کارشناس گردشگری ـ نیز به نقد مدل لابی‌گری‌ها برای انتخاب وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و نوع مطالبه‌گری از دولت جدید پرداخت و گفت: متاسفانه بانیان و حامیان وضع موجود، یکپارچه منتقد و مطالبه‌گر شده‌اند و به جای آن‌که به خاطر عملکرد ضعیفشان از مردم و فعالان بخش خصوصی عذرخواهی کنند، این روزها شروع کرده‌اند به مطالبه‌گری و به ستاد انتخاباتی می‌روند و دنبال لابی‌گری هستند و با آن‌که همین حالا پشت میزنشین هستند، به جای اینکه به مسؤولیت خود بپردازند، وقت خود را صرف لابی‌گری کرده‌اند و دنبال قرار گرفتن در حلقه‌های مشورتی هستند که اتفاقا موفق هم بوده‌اند.
او یادآور شد: وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مسؤولیت سه حوزه را دارد، اگر گردشگری تحرک پیدا کند، قطعا میراث فرهنگی و صنایع دستی نفع می‌برند. اما پیشنهادم به تشکل‌های گردشگری این است چرا جلسه مشورتی‌شان را برای معرفی افراد پیشنهادی زودتر برگزار نمی‌کنند، چهارشنبه خیلی دیر است. گروه‌های دیگر جلسات خود را گذاشته‌اند، ببینید ما چقدر عقبیم و دیر می‌جنبیم.
به هر حال، افراد سیاسی و یا حلقه نزدیکان در این وزارت گمارده می‌شوند
عباس بیدگلی ـ مدیر اجرایی جامه هتلداران ایران ـ هم گفت: درست است که نباید منفعل باشیم و خنثی رفتار نکنیم، اما تجربه نشان داده به هر حال، افراد سیاسی به این مسؤولیت گمارده می‌شوند و معمولا فردی که جزو حلقه نزدیک باشد و نتواند مسؤولیت‌های دیگر را به عهده بگیرد، در این مسند قرار می‌گیرد. در کنار موضوع وزارت، مهم است به حوزه تخصصی یعنی معاون گردشگری نیز بیشتر توجه کنیم. تجربه نشان داده در تمام این سال‌ها شرایط به گونه‌ای پیش رفته که انتخابِ وزیر، خارج از کنترل و نظارت تشکل‌ها و بخش خصوصی بوده است.
وی اضافه کرد: وزیری که در رأس وزارتخانه می‌نشیند باید سه حوزه را توأم پیش ببرد و مهمترین ویژگی او قدرت لابی‌گری باید باشد و بتواند با بقیه دستگاه‌ها تعامل برقرار کند.
محمود بنکدار ـ عضو جامعه تورگردانان ایران ـ نیز بیان کرد: این نگرانی را دارم که تصمیم‌گیران تمام شاخص‌هایی را که برای انتخاب وزیر در این نشست مطرح شد یادداشت کنند و دقیقا مخالف آن عمل کنند؛ چرا که در سال‌های گذشته وزرایی داشتیم که هیچ یک از این ویژگی‌ها را نداشتند.
او افزود: این وزارتخانه سه بخش مهم دارد که شاید هر یک در سطح یک وزاتخانه باشد، ولی گردشگری می‌تواند آن‌ها را بیشتر مطرح کند، با این حال وزارتخانه به گردشگری بها نمی‌دهد. معاونت گردشگری بعد از ۴۰ سال مستأجر حج و زیارت است. زمان آقای مرعشی یک ساختمان شکیل تهیه کردند، اما در دولت بعدی ساختمان را پس دادند و گفتند فکر نمی‌کنیم گردشگری به ساختمان نیاز داشته باشد.
علی صدرنیا ـ عضو هیأت مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی ـ نیز در سخنانی گفت: خصوصیت بسیار مهمی که وزیر باید داشته باشد، درایتی است که نسبت به عوامل مؤثر در گردشگری باید نشان دهد. اتاق فکری باید تشکیل دهد تا تمام افرادی که به تجربه ثابت شده در گردشگری صاحب فکر هستند، در آن حضور داشته باشند. هرگز دوره آقای مرعشی را از یاد نمی‌بریم، ایشان با آن که از بدنه گردشگری نبودند و از ترکیب‌بندی سیاسی آمدند، اما با انتخاب افراد ذی‌صلاح، گردشگری را پیش بردند. ما اکنون کسی را می‌خواهیم که از گردشگری درکی داشته باشد و در خدمت بخش خصوصی باشد و برنامه راه تدوین کند. توجه به این شاخصه‌ها خارج از توان یک فرد دولتی است، بنابراین بهتر است وزیر از بدنه گردشگری باشد.
پایان خبر / تاریخ ما