ویژگی‌های منحصر به‌فرد منطقه حفاظت شده “رئیسی”
منطقه حفاظت شده “رئیسی” حدود ۲۰ کیلومتری شهرستان نیشابور واقع است. «رئیسی منطقه‌ای کویری شامل دشت، تپه ماهور و مسیل‌های پراکنده است و این عامل بر تنوع زیستی منطقه، افزوده است»؛ در ادامه شرحی مختصر بر ویژگی‌های این منطقه را می‌خوانید که از “مجموعه شناسنامه منطقه حفاظت شده رئیسی” انتخاب شده است.
اکوسیستم‌های دشتی به عنوان اراضی حاشیه‌ای محسوب شده و زیستگاه‌هایی با موانع زیستی و محدودیت‌های رویشی فراوان هستند که مهمترین ویژگی آنها کمبود رطوبت کافی, ناپایداری تعادل اکولوژیک و توان ترمیم پذیری محدود است با وجود این موانع اکوسیستم‌های دشتی نظیر منطقه رئیسی یکی از مهمترین زیستگاه‌های حیات وحش دشت زی مهم و حمایت شده کشور همچون آهو، هوبره، سبزه قبا و جمعیت‌های زاد آور جالب توجهی همچون باقرقره شکم سیاه و زنبور خور و دودوک و… می‌باشد.
ارزش حفاظتی زیستگاه‌های دشتی گر چه غنای بیولوژیک آنها محدود است ولی به دلیل برخورداری از ویژگی‌ها و گونه‌های منحصر به فرد کمتر از بقیه مناطق، تحت حفاظت و مدیریت نیست. حفاظت از زیستگاه‌ها و حیات وحش مناطق دشتی به علت همین حساسیت بالای آنها به تخریب، باید بیشتر از مناطق دیگر مورد توجه واقع شوند.
زیستگاه دشتی رئیسی در ناحیه رویشی ایرانی و تورانی واقع شده است. منطقه رئیسی به دلیل حمایت‌ها و حفاظت‌های طولانی مدت یکی از نواحی مهم حوزه شمال شرق ایران برای حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری شمال شرق ایران است.
تعدادی از خصوصیات منحصر به فرد این اکوسیستم دشتی را می‌توان به قرار زیر جمع بندی نمود:
یکی از بهترین زیستگاه‌های آهو در ایران می‌باشد. تعدادی از پرندگان نزدیک به بومی و مهم ایران در این منطقه تولید مثل می‌کنند از جمله دودوک، سبزه قبا و به احتمال زیاد هوبره. چشم اندازهای زیبای منطقه یکنواختی سیمای پیرامون خود را می‌شکنند. در شکل گیری فعالیت‌های معیشتی و کانون‌های زیستی منطقه موثر است. مثل همه اکوسیستم‌های دشتی سرشتی شکننده و آسیب پذیر دارد. در معرض تهدید فعالیت‌های مخرب انسانی قرار دارد. هیچ روستایی در محدوده منطقه وجود ندارد که این می‌تواند به حفاظت بهتر از منطقه کمک شایانی بکند و در آینده زمینه ارتقاء سطح منطقه به پناهگاه حیات وحش یا پارک ملی را فراهم آورد.
در مناطق دشتی به دلیل سرشت شکننده آنها هر گونه تغییر کاربری اراضی، جاده سازی و قطع اشجار و چرای دام و شکار غیر مجاز می‌تواند اثرات جبران ناپذیری به منطقه وارد نماید. طرح جامع حفاظت و مدیریت منطقه می‌تواند بر اساس دستورالعمل‌های طرح مدیریت مناطق کوهستانی ( Iucn ۱۹۹۲) تهیه شود.
زون بندی این منطقه پیچیده و متنوع در طرح مدیریت باید از نهایت دقت برخوردار شود تا قابلیت‌های مختلف و چند جانبه آن در زون‌های ویژه خود بدون تعارض با یکدیگر فرصت شکوفایی و استفاده پایدار را پیدا کنند.
بدیهی است تا زمانی که این ارزش‌ها به صورت بالقوه همانند سرمایه‌های راکد تحت حمایت قرار داشته و به صورت ملموس برای عام و خاص شناخته نشوند، امکان استفاده مطلوب و مستمر آن به سادگی امکان پذیر نخواهد بود.
تهیه طرح مدیریت مناطق دشتی تنها روشی است که می‌تواند قابلیت‌های منطقه را به طور مناسبی بارور و عرضه نماید و از این طریق خودنگهداری بلند مدت آن را در برابر استفاده‌های فیزیکی پراکنده تضمین کند. منطقه حفاظت شده قرچقه دارای زمینه‌های پژوهشی و علمی، تفرجگاهی و حفاظتی متعددی است که نیاز به مطالعات بیشتر بر روی این منطقه احساس می‌شود.
پایان خبر / تاریخ ما