رفع چالش‌های امروز دنیا جز با علم قابل حل نیست/توجه دولت به چالش‌های انجمن‌ها
به گزارش خبرگزاری تاریخ ما دکتر اکرم قدیمی امروز در که در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان اینکه دهمین سالی است که هفته ترویج علم را گرامی می‌داریم، افزود: در ابتدای سخنم، درگذشت بانوی بزرگ محیط زیست ایران، “مه لقا ملاح” را تسلیت عرض می‌کنم و بر روح بلند این بانوی فرزانه که طی عمر با برکت‌شان برای حفظ محیط زیست ایران تلاش کرد، درود می فرستیم. به دلیل تقارن درگذشت این بانوی بزرگ با آغاز رویداد ترویج علم در ایران و به پاس حضور این بانوی فرهیخته در کتابخانه مؤسسه روانشناسی دانشگاه تهران، امروز به نام این بانوی بزرگ نیز در محوطه دانشکده روانشناسی درختی کاشته می‌شود.
وی “روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه”، را رویدادی جهانی دانست که از سال ۲۰۰۱ توسط یونسکو اعلام شده است و اظهار کرد: امسال(۲۰۲۱) بیستمین سالگرد روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه است و موضوع امسال این روز جهانی” آگاهی بخشیدن به جوامع درباره تغییرات اقلیمی و آب و هوایی” است.
قدیمی ثبت این روز جهانی در تقویم رسمی کشور را از اقدامات این انجمن عنوان کرد و یادآور شد: این روز فرصتی است تا ضمن یادآور شدن اهمیت علم و فناوری، الزام همسویی علم با صلح و توسعه نیز گوشزد شود.
وی دنیای امروز را دنیایی پر از بیم‌ها و امیدها، پر از نقمت‌ها و نعمت‌ها، پر از آسیب و آشتی دانست و خاطر نشان کرد: دنیای امروز ما دنیای تضادها است. دنیایی که در لحظه‌ای، بیم مرگ هزاران هزار انسان به خاطر بیماری کووید -۱۹، آدمی را در موجی از اندوه می‌کشاند و در لحظه‌ای بعد شادمانی یافتن واکسن آن و درمانش، امیدی غیر قابل وصف در روح آدمی می‌دمد و بی‌شک انسان امروزی با چالش‌هایی روبرو است که برخی به بدترین چالش‌های بشریت تبدیل شده است.
رییس انجمن ترویج علم، گرم شدن زمین، آلودگی آب و هوا، ناامنی غذایی، بیابان‌زایی، جنگل زدایی، تعداد عجیب پناهندگان و بیماری‌های نوظهور را بیانگر نبردی دانست که انسان وارد آن شده است و تنها و تنها علم است که می‌تواند پیروز این صحنه نبرد را مشخص کند.
قدیمی با تاکید بر اینکه در نگرش عمیق ارتباط سه جانبه علم- صلح و توسعه، نقطه ثقل بر مدیریت علمی سازنده و ایجاد هماهنگی در شکل‌گیری هدفمند ارتباط این سه مولفه قرار دارد، اضافه کرد: جوامعی که از روش‌های علمی برای دستیابی به صلح و توسعه بهره می‌گیرند، می‌توانند از چشم اندازی مشترک در نگرش به دنیا و آینده برخوردار شوند؛ چرا که امروزه علم بیش از پیش با زندگی مردم عجین شده است.
وی نمادی‌ترین نمونه این امر را واکسن کرونا دانست که موجب پیوند عملی علم با رفاه و بهزیستی شده است و افزود: در واقع با بیماری نوظهور کووید ۱۹ مردم بیش از پیش نقش واقعی علم در بهبود و کیفیت زندگی‌شان را درک کردند.
وی طرح این سوال که انجمن‌های علمی و ترویج علم در ایران از چه جایگاهی برخوردارند؟ اظهار کرد: موضوعی که پاسخ به آن از نظر اینجانب که سال‌ها در انجمن‌ها فعالیت کرده‌ام، بسیار دشوار است. قبل از پاسخ لازم است بگویم انجمن‌های علمی در همه دنیا نقش مرجعیت علمی دارند، اما در ایران انجمن‌های علمی در عمل از جایگاه شایسته و بایسته خود برخوردار نیستند.
رییس انجمن ترویج علم با تاکید بر اینکه انجمن‌های علمی برای بالندگی و شکوفایی علم در کشور نیازمند حمایت دولت هستند، گفت: متاسفانه اکثر انجمن‌های علمی در کشور به جز تعداد اندکی به دنبال رفع احتیاجات اولیه مانند مکان، تامین هزینه‌های اولیه، مشکلات ثبت شرکت‌ها، بیمه و مالیات هستند. با این حال، با قاطعیت می‌گویم با وجود همه این مشکلات، کارایی و کارکرد انجمن‌های علمی در اکثر مواقع از برخی از سازمان‌های عریض و طویل دولتی بیشتر است، اما متاسفانه بی‌توجهی به جایگاه انجمن‌های علمی به ویژه در اواخر دولت قبل به اوج رسید، به طوری که به شکلی توهین‌آمیز، ده‌ها انجمن علمی را از ساختمانی کهنه راندند.
وی با اشاره به جایگاه ترویج علم در ایران یادآور شد: در جهان از دهه ۱۹۸۰، دولت‌های کشورهای توسعه یافته، به نحو تمام عیار در عرصه ترویج علم گام نهادند. از این زمان است که پدیده «ترویج علم» به صورت واقعیت اجتماعی بسیار تأثیرگذار، صورت بیرونی یافت. این نکته به این معنا نیست که پیش از این زمان، فعالیتی در حوزه ترویج علم در حیطه عمومی صورت نمی‌گرفت؛ بر عکس، شواهد حاکی از آن است که از زمان رشد علوم جدید، از سوی افراد یا برخی نهادها، کوشش‌های پراکنده‌ای در این عرصه انجام می‌گرفت. اما با ورود دولت‌ها به این عرصه، ترویج علم به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه کشورها شناخته شد.
قدیمی اولین جرقه‌های شکل‌گیری اندیشه جدی در مورد ترویج علم در ایران را مربوط به سال ۱۳۷۸ دانست که در آن ایده تأسیس انجمن ترویج علم ایران مطرح شد و اضافه کرد: این اقدام اولین فعالیت رسمی در ایران برای همگانی سازی علم یا ترویج علم محسوب می‌شود. تأسیس انجمن ترویج علم، به طور نمادین اولین گام رسمی در ترویج علم در ایران محسوب می‌شود.
وی روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه در ایران را یادآور فرصت هایی ذکر کرد که هر ساله بی توجه به آنها از این رهگذر می‌گذریم و افزود: فرصت‌هایی که می‌توان با بهره گیری از آنها و با ایجاد پیوند میان علم و جامعه، شرایط بهتری برای هموطنانمان در دستیابی به موهبت‌های برخورداری از توسعه فراهم کنیم. نبود نهاد متولی رسمی برای این امر، عدم اختصاص بودجه لازم و کافی، موازی کاری، نبود نیروی متخصص و سوء مدیریت چندین مورد از ده‌ها کاستی و چالشی هستند که جامعه علمی ایران در حوزه ارتباط علم با جامعه برای حصول به توسعه علمی با آن مواجه است.
وی گفت: اهتمام انجمن ترویج علم ایران با بزرگداشت این رویداد در این سال‌ها، یادآوری مکرر و مکرر اهمیت این موضوع برای آینده کشور است، زیرا نمی‌توان بدون نگرش علمی به چالش هایی فائق آمد که تنها راه حل‌شان علم است و بس. ملموس کردن علم برای همگان یک حق است و احترام گذاشتن به علم یک فرهنگ است. از این رو تمامی نهادها، موسسات آموزشی و پژوهشی باید در دو جبهه فعالیت کنند، محقق کردن دستیابی همگان به این حق و نهادینه کردن این فرهنگ.
قدیمی با اشاره به درگذشت اساتید بر اثر کرونا گفت: امروز به منظور پاسداشت سه استاد فقید دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران؛ دکتر جواد اژه‌ای،
دکتر محمدرضا شرفی و ثریا قزل ایاغ در محوطه دانشکده به نام این استادان فرزانه درخت کاشته خواهد شد.
به گفته وی “دکتر جواد اژه‌ای” مردی خالص و خوشرو از جنس ایمان و اخلاص بود که معلمی و روحانیت به خوبی در وجود ایشان تلفیق شده بود. “دکتر محمدرضا شرفی”، استادی بسیار شریف و اهل علم و تقوا بود که همواره در طول دوران خدمت خود اخلاق و انسانیت را بر هر چیزی مقدم دانستند و “ثریا قزل ایاغ” که همیشه خالصانه و متواضعانه برای تجلی حقیقت علم گام برداشتند و تجلی‌بخش مفهوم دانش‌مداری و اخلاق‌محوری بودند.
رییس انجمن ترویج علم برنامه‌های این رویداد را تا ۱۸ آذر ماه سال جاری دانست و گفت: پیشنهاد می‌کنیم در روز درختکاری به منظور گرامیداشت یاد و خاطره همه عزیزانی که در اثر کووید ۱۹ جان به جان آفرین تسلیم کردند، به نام‌شان در مکانی مشخص درخت کاشته شود. امیدوارم با همکاری و همیاری هم بتوانیم از ۱۹ آبان تا ۱۸ آذرماه، توجه عموم مردم، سیاستگذاران و برنامه‌ریزان را به اهمیت انجمن‌های علمی و نقش بی‌بدیل انجمن‌های علمی در ترویج علم جلب کنیم.
پایان خبر / تاریخ ما