قطب تولید گیاهان دارویی خراسان رضوی نقشه راه ندارد
حمیدرضا مداح در گفت‌وگو با خبرگزاری تاریخ ما افزود: در حال حاضر ۱۷۴ گونه گیاهی در شهرستان کوهسرخ ثبت شده که ۷۰ گونه آن از نوع گیاهان دارویی است. مهم‌ترین این گیاهان زعفران، انغوزه، ریواس، انگبین، باریجه، آویشن، ترنجبین و اسپند است.
وی سطح زیر کشت گیاهان دارویی شهرستان را ۱۷ هزار و ۶۵۰ هکتار اعلام نمود و اظهار کرد: سطح زیر کشت آنغوزه ۱۵ هزار هکتار، زعفران ۱۹۵۰ هکتار، ریواس ۲۰۰ هکتار، گل محمدی ۵۰ هکتار و سطح زیر کشت سایر گیاهان دارویی بالغ بر ۵۰۰ هکتار است.
مداح از رو به انقراض بودن سه گونه گیاهی باریجه، آنغوزه و گل گاوزبان در شهرستان کوهسرخ خبر داد و گفت: مهم‌ترین عامل رو به انقراض بودن این گیاهان خشکسالی و کاهش نزولات جوی و در مرحله دوم نحوه برداشت غیراصولی و سنتی و همچنین چرای بی‌رویه دام است. این عوامل خسارت غیرقابل جبرانی به آینده برداشت گیاهان دارویی در شهرستان وارد می‌کند.
وی ادامه داد: اگرچه در حال حاضر زعفران و آنغوزه شهرستان به هندوستان و اروپا صادر می‌شود ولی به دلیل اینکه شرکت صادرکننده در کوهسرخ فعال نیست، آمار دقیقی از میزان صادرات زعفران شهرستان به خارج از کشور وجود ندارد.
استقرار صنایع تبدیلی و فرآوری گیاهان دارویی یکی از نیازهای شهرستان کوهسرخ
مسئول مرکز جهاد کشاورزی کوهسرخ یکی از بزرگترین نیازهای شهرستان کوهسرخ را استقرار صنایع تبدیلی و فرآوری گیاهان دارویی دانست و ابراز امیدواری کرد با راه‌اندازی شهرک صنعتی در کوهسرخ زمینه فعالیت سرمایه‌گذارانی از خارج شهرستان فراهم شود.
وی اظهار کرد: در حال حاضر از ظرفیت سرمایه‌گذار بومی صرفا به صورت نیمه صنعتی و مشاغل کوچک خانگی در فرآوری و تولید عرقیات گیاهی از گیاهانی نظیر گل محمدی، نعناع، آویشن، کاسنی و… در شهرستان استفاده می‌شود. در سایر موارد به خصوص در تولید گیاه پردرآمد آنغوزه متاسفانه تنها خام فروشی اتفاق می‌افتد.
مداح تصریح کرد: به دلیل اینکه اقتصاد ۹۵ درصد خانوارهای شهرستان کوهسرخ بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است و همچنین سطح درآمد خانوارها به دلیل خرده مالکی و اراضی کوچک مقیاس کشاورزی پایینداست، ظرفیت سرمایه‌گذار بومی در شهرستان وجود ندارد و به همین جهت لازم است از ظرفیت سرمایه‌گذاران خارج از شهرستان استفاده شود.
وی با بیان اینکه حداقل ۳۰۰۰ نفر در فرایند برداشت گیاهان دارویی به طور مستقیم و غیرمستقیم دخالت دارند که عمده اشتغال آنان در تولید گیاهان آنغوزه و خارانگبین است، گفت: نمی‌توان گفت کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی به طور ۱۰۰ درصد علمی انجام می‌شود ولی با توجه به فعالیت‌های ترویجی و آموزشی خوبی که طی سال‌های اخیر توسط جهاد کشاورزی و منابع طبیعی انجام می‌شود و همچنین حضور معین اقتصادی که یکی از فعالیت‌های مهم خود را به توسعه و ترویج گیاهان دارویی تخصیص داده، پیشرفت چشمگیری در تولید و فرآوری گیاهان دارویی در شهرستان به صورت علمی اتفاق افتاده ولی هنوز جا برای پیشرفت زیاد است که این مهم همت و تلاش مضاعف همه را می‌طلبد.
مهم‌ترین مشکلات و آسیب‌ها
مسئول مرکز جهاد کشاورزی کوهسرخ خشکسالی حاکم بر منطقه، برداشت غیراصولی و سنتی، عدم خرید تضمینی توسط تشکل‌های کشاورزی مانند اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی روستایی، کمبود اعتبار برای ارتقای آموزش و ترویج بهره‌برداران، کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و فرآوری محصولات در شهرستان که منجر به خام فروشی می‌شود، کمبود تسهیلات ارزان قیمت و سخت‌گیری بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به کشاورزان که منجر به عدم جذب تسهیلات می‌گردد را به عنوان مهم‌ترین مشکلات و آسیب‌های این حوزه برشمرد.
وی با تأکید بر اینکه گیاهان دارویی در توسعه اقتصادی منطقه نقش مؤثری می‌تواند داشته باشد، گفت: به طور قطع گیاهان دارویی از طریق توسعه گردشگری کشاورزی شهرستان نقش مؤثری می‌تواند در توسعه منطقه داشته باشد چرا که اقلیم کوهسرخ برای تولید گیاهان دارویی بسیار مناسب و اسانس(ماده مؤثر) گیاهان دارویی تولیدی شهرستان بسیار بالا و حائز اهمیت است.
مداح در پاسخ به این سؤال که جهاد کشاورزی در حمایت از کشاورزانی که اقدام به کشت گیاهان دارویی می‌کنند، چه حمایت‌هایی دارد، گفت: در سال جاری سازمان جهاد کشاورزی به منظور توسعه کشت گیاهان داروئی تسهیلات ارزان قیمت با بازپرداخت پنج سال از طریق ثبت نام در سامانه سیتا به متقاضیان کاشت گیاهان دارویی پرداخت می‌کند.
سرمایه‌گذاری در حوزه گیاهان دارویی منطقه رضایت‌بخش نیست
وی سرمایه‌گذاری در حوزه گیاهان دارویی منطقه را رضایت‌بخش ندانست و تصریح کرد: کمبود سرمایه‌گذاری در حوزه تولید گیاهان دارویی(به ویژه صنایع تبدیلی تکمیلی و فرآوری) از مهم‌ترین مشکلات بخش کشاورزی شهرستان کوهسرخ است.
مسئول مرکز جهاد کشاورزی کوهسرخ اظهار کرد: برای استفاده بهینه از ظرفیت گیاهان دارویی در کوهسرخ و ایجاد رشد اقتصادی در منطقه ضروری است برنامه‌ریزی لازم برای توسعه گیاهان دارویی و صنایع تبدیلی وابسته انجام شود.
نقشه راه گیاهان دارویی شهرستان تهیه نشده است
وی خاطرنشان کرد: با توجه به کاهش نزولات جوی و پایین آمدن دبی قنوات و چاه‌های کشاورزی کاشت گیاهان کم آب طلب و پربازده مانند زیره سیاه و… باید جایگزین گیاهان پرمصرف از لحاظ نیاز آبی شود.
مداح یادآور شد: همچنین در کاشت گیاهان دارویی مرتعی و دیم باید از طریق تخصیص اعتبارات و تسهیلات ارزان قیمت علاوه بر ارتقای دانش فنی کشاورزان در بهره‌برداری از گیاهان دارویی زمینه حفظ و جایگزینی محصول فراهم شود.
وی در پایان خشکسالی و کاهش نزولات جوی، برداشت غیراصولی و چرای بی‌رویه دام را از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده گیاهان دارویی در منطقه دانست و گفت: کاشت زیره سیاه در شهرستان کوهسرخ که تاکنون بالغ بر ۲ هکتار کشت شده آغاز شده است.
پایان خبر / تاریخ ما