کشور به جای خودکفایی در تولید غذا دنبال افزایش مزیت نسبی باشد

مهدی کلاهی دیروز، ۲۴ آبان، در نشست مجازی نقد و بررسی سیاست‌گذاری امنیت غذا در ایران که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: برای بهبود وضعیت غذا و تامین قوت ایمن در سند امنیت غذایی چهار گام تعریف شده که گام اول آن توقف تخریب است. بعد از آن موضوعاتی چون افزایش پایداری، دست‌یابی به خودکفایی و ثبات آمده است. 

وی با اشاره به تاب‌آوری سرزمین و محیط زیست در کشور بیان کرد: علی‌رغم اهمیت این مساله آن توجهی که باید به موضوع محیط‌ زیست و اکوسیستم‌های طبیعی موجود در کشور شود، انجام نمی‌شود. در حال حاضر این مساله مطرح است که سیاست‌های امنیت غذایی تا چه حد در راستای تاب‌آوری اکوسیستم‌های طبیعی و محیط‌ زیست کشور تنظیم شده است. 

عضو هیات علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: زمانی که صحبت از یک سیستم تاب‌آور می‌شود، باید دید این سیستم از پویایی برخوردار است یا خیر. مساله اصلی و گام اول در این مسیر شناخت ظرفیت‌های منطقه است. اگر ما منطقه و پتانسیل‌های مربوط به آن را به خوبی نشناسیم، هر برنامه‌ای که در رابطه با محیط زیست مان تدوین شود، به نتیجه نخواهد رسید.

کلاهی با اشاره به جمعیت هشت میلیاردی کره زمین عنوان کرد: ظرفیت سرزمین‌های بهره‌ور کره زمین می‌تواند ۱۲ میلیارد نفر را پوشش دهد. بر اساس یک مدل ریاضی به هر نفر ۱.۵ هکتار زمین تعلق می‌گیرد. در واقع ظرفیت زیستی کره زمین همین مقدار است. با این حال هنگامی که این ظرفیت زیستی را در کنار میزان مصرف بشر قرار می‌دهیم، مشخص می‌شود کره زمین کشش و تحمل هشت میلیارد انسان را ندارد. برای اینکه ظرفیت زیست محیطی زمین بتواند پاسخگوی این جمعیت باشد، این جمعیت باید ۵۰ درصد از مصرف خود را کاهش دهد. 

عضو هیات علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: ظرفیت محیط‌ زیستی کشورمان نیز پاسخگوی ۲۵ میلیون نفر است. در مجموع نباید از یاد برد که طبیعت کشش و توانایی‌ محدودی دارد و این توانایی باید پاسخگوی جمعیت باشد.

کلاهی خاطرنشان کرد: اگر قرار است سندی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های زمین نگاشته شود، در گام اول باید توقف تخریب اکوسیستم‌های طبیعی اجرا شود. این موضوع باید بر کل سند سایه افکند نه اینکه تنها در یک بخش خلاصه شود. 

وی با اشاره به مطالعات زیست‌محیطی انجام شده درباره ایران تحت عنوان سند ایران ۲۰۴۰ اضافه کرد: بر اساس مطالعات مربوط به این سند بیش از ۷۰ درصد زمین‌های ایران غیرقابل کشت است. 

عضو هیات علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: صحبت از اینکه کشورمان توانایی تولید غذا برای ۲۰۰ میلیون نفر را دارد، با توجه به وضعیت زیست‌محیطی کشور سخن عجیبی است. در دوره کنونی موضوع امنیت غذایی بسیار پیچیده بوده و محیط زیست یکی از پارامترهای مربوط به آن است و نمی‌توان به آن بی‌توجه بود. 

وی با اشاره به گام‌های سند امنیت غذایی کشور برای تامین این امنیت عنوان کرد: توقف تخریب یکی از گام‌هایی است که در این سند دیده شده است. امروز یکی از راه‌های تامین امنیت غذایی در کشور واگذاری زمین‌های کشاورزی است. این موضوع کاملا برخلاف گام توقف تخریب است چرا که با واگذاری زمین‌های کشاورزی تخریب بیشتری اتفاق خواهد افتاد. 

در ادامه روح‌الله اسلامی، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، درباره دکترین و سیاست امنیت غذایی از منظر نهادگرایی اظهار کرد: متاسفانه هم در این سند و هم در بسیاری از سیاست‌گذاری‌هایی که در ایران پیاده می‌شود، نظر متخصصان نادیده گرفته‌ می‌شود. در تدوین این سند تلاش شده مباحث مربوط به توسعه پایدار و تقویت منابع با توجه به بسترهای تکنولوژی مورد توجه قرار گیرد. 

وی ضمن با بیان اینکه ایران به لحاظ جوهره ذاتی از نظر فرهنگی و مذهبی شرایط خاصی نسبت به همسایگان خود دارد، با تاکید بر لزوم سیاست‌گذاری صحیح برای مدیریت کشور تصریح کرد: در دنیای امروز ۲ جنگ سرد در قالب ۲ بلوک متفاوت دنبال می‌شود که باید تلاش کنیم به هیچ کدام تعهدی نداشته باشیم. 

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: همچنین به دلیل درگیری و بروز برخی تنش‌های بین‌المللی کشور ما با تحریم‌های آمریکایی مواجه شده است. همین موضوع موجب شده جهان‌بینی سیاست‌های کشور دایر بر استقلال و خودکفایی باشد که این موضوع در ماجرای امنیت غذایی نیز تاثیرات خود را نشان می‌دهد. 

پایان خبر / تاریخ ما