آموزش کارآفرینی تا چه اندازه در خلاقیت دانشجویان نقش دارد؟

در این پژوهش آمده است، دانشگاه‌ها از طریق پژوهش و پرورش دانشجویان و متخصصان، نقشی کاربردی و زیربنایی در توسعه علوم و دانش نوین دارند. امروزه دانشجویان از مؤسسه‌های آموزش عالی فارغ‌التحصیل و وارد محیطی می‌شوند که به سرعت در حال تغییر و نوآوری است. محققان در پژوهشی با عنوان «نقش آموزش کارآفرینی بر افزایش خلاقیت دانشجویان» آورده‌اند، فن‌آوری و عوامل مرتبط با آن هر روزه دنیای فرصت‌های شغلی را تغییر می‌دهد و مشاغل جدیدی را ایجاد می‌کنند. 

این پژوهش توسط محمد مهدی مرادنشاهی دکتری کارآفرینی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و حسنعلی آقاجانی عضو هیات علمی دانشگاه مازندران انجام شده که نشان می‌دهد، وضعیت اقتصادی و ترکیب جمعیتی امروز، ما را نیازمند یافتن راهکارهایی در صحنه اقتصادی می‌کند و در این راستا داشتن الگوها و راهکارهای مناسب برای آموزش، تربیت و استفاده بهینه از نیروی فعال و کارآفرین در جوامع و برنامه‌هایی برای تشویق دانشجویان به کارآفرین شدن و شناخت عوامل و فرایندهای تصمیم‌سازی که منجر به کارآفرین شدن آن‌ها می‌شود، ضروری است.

از این‌رو کشورهای در حال توسعه مانند ایران نیز برای دستیابی به مزیت‌های رقابتی و حل مسائل و مشکلات عمومی جامعه مانند بیکاری و نظایر آن ملزم به توسعه کارآفرینی هستند. کارآفرینی باعث رشد و توسعه اقتصادی کشورها و به ویژه کشورهای توسعه یافته شده است. از جمله اقدامات راهبردی برای رشد و توسعه کارآفرینی، آموزش کارآفرینی به ویژه در حوزه آموزش عالی است. افزون بر آن آموزش کارآفرینی می‌تواند یکی از اثرگذارترین شیوه‌ها برای انتقال آسان جمعیت فارغ‌التحصیلان به بازار کار باشد.

مطالعات در این باره نشان داده است که چنین آموزش‌هایی توانسته افراد را مسئولیت‌پذیرتر کند و آن‌ها را تبدیل به کارآفرین یا متفکران حوزه کارآفرینی کرده و به طور چشمگیری در چالش‌های کسب وکار موفق ظاهر شوند. در نتیجه نرخ بیکاری و شکست کسب وکارها کمتر شده است. آموزش کارآفرینی امروزه دیگر به یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین فعالیت‌های دانشگاهی تبدیل شده است و این نظام آموزشی در صورتی اثربخش و کارآمد خواهد بود که بتواند با ایجاد بسترهای لازم منابع انسانی در حال آموزش خویش را به دانش، مهارت و ویژگی‌های کارآفرینان تجهیز کند و روحیه کارآفرینی را در آن‌ها پرورش دهد.

روند رشد کارآفرینی و اثرگذاری آموزش‌های کارآفرینی و به دنبال آن توسعه آموزش‌های تخصصی کارآفرینی نشان می‌دهد که آموزش کارآفرینی نه تنها باعث رشد کمی کارآفرینان شده است، بلکه تحول در نسل‌های کارآفرینی و ارتقای سطح مهارت کارآفرینی را نیز در پی داشته است. آموزش کارآفرینی را می‌توان از عوامل اصلی توسعه قابلیت‌های ایجاد ارزش اقتصادی و ابزار کارآمدی برای دولت‌ها و دانشگاه‌ها برای توسعه اقتصاد دانش‌محور دانست. 

در حقیقت امروزه برنامه‌های درسی کارآفرینی در کشورهای توسعه یافته به یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین فعالیت‌های دانشگاهی تبدیل شده است. شواهد بسیاری در جهان وجود دارد که نظریه اکتسـابی بودن کارآفرینی را تایید می‌کنند و این موضوع سرمایه‌گذاری‌های عظیم در آموزش و پرورش کارآفرینی را توجیه می‌کند. امروزه بیشتر دانشگاه‌ها به توسعه برنامه‌های آموزش کارآفرینی و مبادله تجارب خود علاقه‌مند هستند. 

بنابراین، نیروی انسانی ماهر، متخصص و کارآفرین به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه به شمار می‌رود و دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، به عنوان تامین کننده و پرورش دهنده نیروی انسانی مورد نیاز جامعه، در صورت برخورداری از برنامه‌های مدون و مناسب می‌توانند نقش خود را به درستی ایفا کنند. برای تحقق کارکرد اصلی دانشگاه‌ها، گسترش مرزهای دانش و تولید علم، بررسی برنامه‌های موجود و تدوین برنامه‌های آموزشی مناسب جهت تقویت خلاقیت و نوآوری در دانشجویان امری ضروری است. این تحقیق با هدف بررسی نقش آموزش کارآفرینی بر افزایش خلاقیت دانشجویان از طریق بررسی دو گروه کنترل و تجربی شکل گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که آموزش‌های کارآفرینی تاثیر مثبت و معناداری بر ویژگی‌های سلامت فکری، رویاپردازی و خلاقیت دانشجویان مورد مطالعه داشته است.

مجموع این نتایج بیانگر آن است که دانشگاه‌ها باید در خصوص بهبود حیطه عمل‌گرایی ویژگی خلاقیت به عنوان یکی از شاخصه‌های استعدادهای کارآفرینانه موفق‌تر عمل کنند چراکه با توجه به تعاریف موجود از خلاقیت و نقش دانش و مهارت در بروز، شکوفایی و تقویت آن از جمله دیدگاه بنتلی (جامعه‌شناس) مبتنی بر اینکه، خلاقیت عبارت است از به کارگیری دانش و مهارت‌ها در راه‌های جدید برای دستیابی به نتایج ارزشمند و همچنین با توجه به بالا بودن نرخ بیکاری، افزایش نرخ فارغ التحصیلان بیکار، جوان بودن کشور و افزایش نرخ تقاضا برای آموزش عالی و اهمیت ویژه گسترش و توسعه آموزش کارآفرینی در کشور و نیز مشخص بودن اثر آموزش و پرورش بر تقویت خصایص کارآفرینانه برنامه‌ریزی‌های جدی و نوین آموزشی ثمربخش خواهد بود.

بنابراین برای ارتقای نقش آموزش کارآفرینی بر افزایش خلاقیت دانشجویان پیشنهاد می‌شود؛ محتوی دروس و شیوه‌های تدریس مناسب و با تاکید بر تقویت خلاقیت دانشجویان بازبینی شود. با تدارک ابزارهای کمک آموزشی به ویژه ابزارهای آموزشی مبتنی بر فناوری‌های نوین و بهره‌گیری متناسب از آن‌ها در جوار دروس تئوری زمینه تسهیل در فرآیند یادگیری و نهادینه نمودن آموزش‌ها را فراهم آورند. برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های عملی همچنین بازدیدهای علمی، دوره‌های کارآموزی و کارورزی مورد توجه جدی‌تر قرار گیرد. 

همچنین اجرای جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های طرح‌ها و دستاوردهای خلاقانه دانشجویان در جهت ایجاد انگیزه و تقویت نگرش خلاقانه دانشجویان، تدوین برنامه‌های حمایتی از طرح‌ها و ابتکارات کاربردی دانشجویان و تدارک زمینه بحث و تبادل نظر دانشجویان با کارآفرینان، افراد خلاق و بهره‌گیری عملی از تجارب آن‌ها از جمله پیشنهادات کاربردی در زمینه افزایش خلاقیت دانشجویان در کارآفرینی است.

این پژوهش در فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی و در سال ۱۳۹۴ منتشر شده است.

پایان خبر / تاریخ ما