یزد، کارگاه مرمتی ایران در آبانی بارانی
هر روز در یک گوشه از این شهر صدای کلنگ، ماله کشیدن روی دیوار، زمین خوردن یک تیشه، بندکشی و کف‌سازی، صدای ماشین‌هایی با باربندهای پر از آجر، صدای چکمه‌های فرو رفته در کاهگل و نجواهایی از جنس مرمت به گوش می‌رسد؛ اینجا یزد است، شهری که پس از جهانی شدن، جنبش مرمت را به یکباره تجربه کرد و تبدیل به کارگاهی مرمتی شد، تمام کوچه و خیابان‌های بافت تاریخی پر شد از کاهگل، گل و آجر و خشت و پس از ان هم، خانه‌های کاهگلی پر از جوانانی شد که روزی سکونت در مناطق تاریخی را شاید نوعی بی‌کلاسی می‌دانستند.
حالا دوباره بافت تاریخی زنده شده و شریان‌هایش بوی کاهگل نم زده می‌دهند خصوصا در روزهای آبان ماه که باران محکم‌تر از همیشه بر در و دیوارهای یزد می‌کوبید، جنبش مرمت متوقف نشد و علاوه بر اقدامات کسترده زیاد، شاهد توسعه مرمت‌ها در این بافت بودیم.
در ابتدا عمده مرمت‌ها محدود به بافت تاریخی شده بودند اما حالا نهضت مرمت به شهرستان‌های استان یزد نیز کشیده شده و پابه پای بافت تاریخی و عرصه جهانی که با شتاب بیشتری در حال مرمت است، شهرستان‌ها نیز دست به کارتر از همیشه شده‌اند، این مسئله از انجایی نسبت به قبل اهمیت دارد که این جریان و جنبش را در روزهای پرباران یزد شاهد هستیم، مرمت‌هایی که در مقابل باران سرسخت آبان ماه 1400 سپری شدند تا تن هیچ ساختمانی نلرزد هرچند گاهی از گوشه و کنار شهر یز نیز خشتی بر خشت دیگر لرزید، ساختمانی نم زده در میبد فرو ریخت اما بازهم، گردشگری، میراث فرهنگی، مرمت و توسعه حافظت محور در حال گسترش است به طوری که امروز استان یزد مانند کارگاه مرمتی ایران با صدای تق و توق منحصر به فردی جنبش مرمت را به گوش ایران می‌رساند.
از اول آبان ماه تا امروز که روزهای پایانی این ماه است، طرح‌های خرد زیادی اجرا شده که محدود به خانه‌های مردم و بخش خصوصی است اما به اهتمام داره کل میراث فرهنگی، شاهد اجرای طرح‌های مرمتی هستیم که نوای مرمت را به گوش ایران و ایرانی می‌رساند.
باغ جهانی دولت آباد
«مجید علومی» از مرمت بخشی از پشت‌بام باغ جهانی دولت‌آباد واقع در محله چهار منار یزد خبر می‌دهد و می‌گوید: از آنجایی که قدمت این بنا به دوران افشاریه و زندیه باز می‌گردد، عملیات مرمت پشت‌بام حرم‌سرا، اسطبل زمستانه و بخشی از عمارت کوشک در این باغ تاریخی شامل جمع‌آوری لایه‌های فرسوده پشت‌بام، اجرای کاهگل و شیب بندی پشت‌بام، کف فرش با آجر سنتی و ملاط نیم کاه، اندود کاهگل، سیم‌گل و دم‌گیری دیوارها بوده است.
مرمت در جای جای یزد
«محمدرضا فلاحتی» با بیان این که مسجد زاویه بنایی متعلق به دوران صفوی و در محله تاریخی سردوراه یزد است، اظهار می‌کند: امروزه از بنای قدیمی مسجد زاویه تنها سردر مسجد و بخش‌هایی از آب‌انبار آن باقی‌مانده و گویا این بقایای مجموعه بزرگی شامل مسجد، بقعه، کتابخانه، حمام، بازار، حسینیه و آب‌انبار است.
وی ادامه می‌دهد: مرمت مسجد زاویه شامل استحکام‌بخشی دیوارها، کاهگل کاری و اندود کاهگل به‌صورت ته کش و روکش و بندکشی آغاز شده است.
وی در ادامه، با بیان اینکه قدمت این خانه به دوران قاجار مربوط می‌شود، می‌گوید: خانه پاکدل در خیابان مسجد جامع یزد، جنب بقعه سیدرکن‌الدین واقع شده است.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان یزد با بیان این که خانه پاکدل از خانه‌های تاریخی یزد است می‌گوید: مرمت این بنا به‌صورت بندکشی، گچ کاری و اجرای سقف توسط نیروهای امانی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه مرمت و بهسازی اماکن تاریخی به‌منظور جلوگیری از گسترش آسیب‌ها و تخریب آن‌ها انجام می‌شود، می‌گوید: بقعه سید گلسرخ در محله سرچم از محلات بافت تاریخی یزد واقع‌شده و متعلق به قرن نهم هـجری قمری است.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان یزد با اشاره به اینکه بنای این بقعه از یک سالن با سقفی به‌صورت طاق و تویزه و فضای گنبد خانه تشکیل‌شده، ادامه می‌دهد: داخل بقعه صورت یک قبر مشاهده می‌شود که طبق کتیبه منصوب بر آن، قبر سید معز الدین بن شرف‌الدین علی بن شمس‌الدین محمد بن تاج‌الدین است.
وی اضافه می‌کند: اقدامات مرمتی در این طرح شامل استحکام‌بخشی بنا، بندکشی، آجرفرش و ازاره چینی توسط نیروهای امانی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد انجام‌شده است.
مرمت مسجد آقای ابرکوه
«حمید مشتاقیان» با اشاره به مرمت مسجد آقا در ابرکوه اظهار می‌کند: مسجد کهن و تاریخی در مرکز بافت تاریخی ابرکوه و در محله دروازه میدان این شهرستان واقع‌شده و با توجه به شروع فصل بارندگی و به‌منظور حفاظت از آثار تاریخی، مرمت استحفاظی مسجد آقا توسط نیروهای امانی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان ابرکوه آغازشده است.
وی اضافه می‌کند: اقدامات مرمتی در این بنا به‌صورت برچینی کاه‌گل‌های فرسوده، استحکام‌بخشی و کاهگل پشت‌بام انجام می‌شود.
مرمت آب انبار پای پتک بافق
«لیلی رنجبر» از مرمت انبار پای پتک یکی از بناهای ارزشمند موجود در مرکز محله پای پتک یاد می‌کند و می‌گوید: در سال‌های اخیر هیچ‌گونه اقدام مرمتی و حفاظتی نسبت به این بنای ارزشمند صورت نگرفته و تغییرات فیزیکی موجب آسیب‌های جدی به این بناشده بود.
وی اضافه می‌کند: این آب‌انبار یکی از بزرگترین آب‌انبارهای شهرستان بافق است که در کنار حسینیه و مسجد پای پتک و در بافت تاریخی محله میانگاه قرار دارد.
رنجبر با بیان این که مرمت این آب‌انبار از مهرماه سال جاری آغازشده می‌گوید: با انجام اقدامات مرمتی شامل استحکام‌بخشی، تراشیدن اندود کاه‌گل‌های فرسوده، ازاره چینی پای آب‌انبار، اصلاح پوشش نهایی سقف مخزن، اندود کاهگل بدنه و زیربندی ریشه آب‌انبار به پایان رسید.
وی اضافه می‌کند: مرمت این بنای ارزشمند با حمایت مالی فرمانداری شهرستان بافق و به‌منظور ساماندهی بافت تاریخی مرکز محله پای پتک انجام‌شده است.
مرمت در بافت تاریخی میبد
«مهرداد ذوالفقاری» اظهار می‌کند: با توجه به بارندگی روزهای گذشته در شهرستان میبد و تخریب بخشی از این ساباط، به‌منظور پیشگیری از آسیب بیشتر، مرمت اضطراری ساباط تاریخی فیروز آباد آغاز شد.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان میبد اضافه می‌کند: استحکام‌بخشی، مرمت قسمت‌های آسیب‌دیده طاق ضربی با خشت، اجرای ازاره نما و اندود کاهگل، کاهگل پشت‌بام و دوخت و دوزِ سقف‌های آسیب‌دیده از جمله اقدامات اجرایی در این طرح مرمتی است.
وی خاطرنشان می‌کند: مرمت اضطراری این بنا توسط نیروهای امانی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان میبد انجام می‌شود.
مرمت میراث ایلخانی اردکان
«محمود ادیبان» هم با بیان اینکه روستای هفتادر در دهستان عقدا از توابع شهرستان اردکان استان یزد واقع شده، می‌گوید: بافت تاریخی این روستا دارای ساختاری متراکم و به‌هم پیوسته است و در یک حصار خشتی چینه‌ای با چهار دروازه به نام‌های دروازه زینب، دروازه بز گله‌کن، دروازه صحرا و دروازه شمس محصور بوده که در قرن هشتم هـجری قمری به گرد آن بارویی کشیده شده است.
سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان اردکان ادامه می‌دهد: قدمت بازارچه تاریخی این روستا را با توجه به مسجد ایلخانی مجاور آن، می‌توان به این دوران نسبت داد.
ادیبان با اشاره به اینکه مرمت این بازارچه سنتی با مشارکت دهیاری روستا انجام می‌شود، مهمترین اقدامات اجرایی در این پروژه را پی‌کنی و شفته‌ریزی زیر دیوار باربر، اجرای دیوار با ملات گل و آهک، پی‌بندی دیوارها، اجرای ازاره و بندکشی آن، اجرای سیم گل و دم گیری بازارچه، اجرای سقف خشتی و جمع آوری بتن‌های کف بازارچه عنوان می‌کند.
پایان خبر / تاریخ ما