آیا پلتفرم ها باعث دگرگونی سیاست شده‌اند؟
شکی نیست که با تغییر و تحولات تکنولوژی و پیشرفت های روز به روز و حتی لحظه به لحظه بخش های مختلف فناوری الکترونیکی در دنیا، جوامع دچار تغییرات متعدد متاثر از این اتفاق شوند که این امری غیرقابل انکار است، امروزه ماشین ها از جمله سخت افزار و نرم افزارهای فرهنگی و تکنولوژی های رسانه ای، بخشی از محیط زندگی ما را تشکیل می دهند. از آنجا که تمامی علوم امروزه با فناوری ها گره خورده اند و تکنولوژی های IT و ICT امروزه توانسته شیوه ها و بسترهای علوم را متحول سازد، سیاست نیز به عنوان یک علم، از این قاعده مستثنا نیست. در حقیقت منطق رسانه ای شدن، بدنه سیاست را شکل دهی مجدد کرده و می کند.
البته گروهی از کارشناسان تغییرات فناوری و پارادایم های رسانه ای را موجب یک «ضد سیاست» می دانند و معتقدند که نفوذ رسانه در سیاست می تواند نوعی عوام گرایی ناآگاهانه را گسترش دهد یا سبب رشد پادفرهنگ آزاد انگاری و آنارشیسم شود که در نتیجه، چنین فضایی می تواند با پیش فرض های اساسی لیبرال دموکراسی و شیوه های همیشگی حکومت دموکراتیک مخالف باشد. آنان دگرگونی رخ داده را به عنوان «بیماری دموکراتیک» معرفی می کنند. این گروه نظریه پردازان معتقدند منطق در رسانه های جدید با سوء استفاده بدگمانانه توسط سیاست مداران، شکل های کارآمد سیاست و گفتمان های سیاسی بیشتری را به انحطاط کشانده است.
اما این موضوع که سیاست از معبر رسانه های جدید و به اصطلاح رسانه های اجتماعی را ضد سیاست قلمداد کنیم تعبیری است که مخالفان بسیاری دارد. نباید از این نکته غافل شد تغییراتی که رسانه در سیاست بنا نهاد، سبب شده تا قید و بندها از بنیان ساختاری و ایدئولوژیکیِ سیاست های همگانی و محدوده سیاست های مدرن تا حدودی زیادی رفع شود و الگویی مبتنی بر ایده های جمعی افزایش یابد.
اما این هرگز بدان معنا نیست که عوامل دیگر دخیل در حوزه سیاست، در ساخت دنیاهای سیاسی خود، مؤثر نیستند و تمام سیاست توسط رسانه ها محدود شده است. رسانه ای شدن سیاست به صورتی که توصیف شد، بخشی از چیزی است که به عنوان تغییر فرهنگی در سیاست و یک ویژگی بازنگری سیاست مدرن شناخته می شود.
بسیاری امروزه برخورداری از اینترنت نامحدود و رسانه های دیجیتال را حتی «رکن پنجم» دموکراسی قلمداد می کنند. نباید کتمان کرد که رسانه های جدید در حال دگرگونی سیاست هستند زیرا زندگی سیاسی به مقدار زیادی در محدوده رسانه ها قرار گرفته و سیاست، منطق رسانه ها را پذیرفته است. قطعا در آینده با توجه به بسترهای بسیار گسترده و نوظهور در عرصه فناوری اطلاعات و پیشرفت های روز به روز تکنولوژی و ماهواره ای و رسانه ای، سیاست با پلتفرم های نوین نقاط مشترک بیشتری پیدا خواهد کرد و از طریق آن گسترش خواهد یافت.
حضور رسانه و تاثیرگذاری و تحول سیاست از طریق رسانه موضوع نوظهوری نیست، در واقع چیزی که عنوان جدید به آن اطلاق می شود، غالبا تنوعی از انواع و فعالیت های قدیمی تر است و همانطور که رسانه های گذشته و مطبوعات نیز در سیاست مداخله و باعث تاثیرگذاری بر آن شده اند نوع جدید رسانه ها نیز قطعا می توانند باعث دگرگونی سیاست شوند.
رسانه ها اکنون باعث شکل گیری جریان های سیاسی شده اند به طوری که توده مردم تحت تاثیر رسانه ها، معطوف جریانات سیاسی می شوند و همچنین با نگاهی به تاثیر رسانه های اجتماعی در مشارکت های سیاسی، شکل دهی احزاب، دگرگونی دموکراسی، مهندسی و هدایت افکار، برگزاری همه پرسی های الکترونیک می توان به نقش پر رنگ رسانه در دگرگونی سیاست و جهت دهی به آن اشاره کرد.
نگاهی به رفتار سیاسیون بنام و شهیر دنیا به وضوح بیانگر تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم پلتفرم ها در عرصه سیاست است. انکار این موضوع که سیاست از طریق رسانه دچار تحول نشده است در حقیقت انکار تاثیرات رسانه در جامعه و بر افکار عمومی است. هم اکنون مشاوران رسانه ای و متخصصان ارتباطات از مهمترین و کارآمدترین رایزنان در نزد سیاست مداران هستند که راهنمایی های آنان از سایر معاونت ها و معاضدت ها کاراتر و اثرگذارتر است. فضای سیاست امروز متاثر از رسانه و با استفاده از رسانه شکل گرفته و جهت دهی می شود.
پلتفرم ها همچنین در منظر توسعه سیاسی آثار مثبتی مانند انتشار و دریافت آزادانه اطلاعات را به همراه داشتند و با توجه به ویژگی هایی چون تعاملی بودن، همزمان بودن ارتباط، در دسترس بودن، فقدان کنترل مرکزی و سانسور گریزی، توانسته اند جوی مساعد برای احیای ابعاد از دست رفته مشارکت سیاسی و دموکراسی و معادلات سیاسی فراهم آورند. البته همه این نکات در فضایی است که بسترهای اینترنت و فضای مجازی با سرعت و عدم محدودیت ها رونق داشته باشد که این نکته را شاید بتوان در زمره چالش های حوزه دگرگونی سیاسی قلمداد کرد.
در نهایت اینکه اگر به تعاریف و خصوصیات ۲ موضوع سیاست و رسانه توجه کنیم به وضوح قابل ارزیابی و درک است که این دو مقوله در ارتباطی موثر با یکدیگر عمل می کنند و باید اذعان کرد که پلتفرم ها توانسته اند هرچند نه تمام عیار اما به نسبت، سیاست را متحول سازند.
پایان خبر / تاریخ ما