زیباترین نوع تبادل میان کشورها، تبادل هنری است
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا در دومین شب از برگزاری فستیوال
مجازی «رقص قلم» با موضوع هنر خطاطی در جاده
ابریشم و حضور هنرمندان کشورهای مسیر راه ابریشم،
هنرمندانی از کشورهای ژاپن، هند و ایران به صحبت درباره هنر
خوشنویسی پرداختند.
علی اشرف صندوق آبادی اولین هنرمندی بود که در
این فستیوال مجازی «رقص قلم» به همت کمیسیون ملی یونسکو در
ارتباط زنده اینترنتی به ارائه توضیحاتی درباره کارنامه هنری
خود پرداخت و گفت: حداقل ۴۰ سال است که حرفه خوشنویسی را دنبال
می‌کنم و افتخار شاگردی استاد امیرخانی و استاد کابلی را دارم.
وی درباره پیشینه خوشنویسی در ایران توضیح داد: ایران قریب
به دو هزار سال پیشینه در حوزه خوشنویسی دارد. در حال حاضر هم فکر
می‌کنم خوشنویسی دوران طلایی خود را در ایران سپری می‌کند. ما
گذشته بسیار درخشان و ارزشمندی در این حوزه داشته‌ایم و امروز
حافظ این میراث گران‌بها هستیم.
صندوق‌آبادی افزود: انجمن خوشنویسان ایران به‌عنوان یک نهاد مدنی،
با قدمت بیش از ۷۰ سال در حوزه خوشنویسی کاری را انجام داده،
کارستان. به گونه‌ای که امروز در جای جای ایران اسلامی که مراجعه
می‌کنیم، شاهد خوشنویسانی قدر و جوانان بسیار توانا و مشتاق
در این حوزه هستیم. گویی دانشگاهی عظیم در طول این ۷۰ سال
به‌خصوص در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی، شکل گرفته است.
این هنرمند ادامه داد: زمانی شاید این هنر بیشتر در موزه‌ها و
دربار نمود داشت اما امروز می‌بینیم در جای‌جای کشور و بین
دانش‌آموزان و اقشار مختلف، همه گرایش به هنر خوشنویسی پیدا
کرده‌اند. ما امروز پزشک و روحانی داریم که هر یک جزو خوشنویسان
مطرح هستند. امروز با داشتن بیش از ۳۰۰ استاد و ۱۴۰۰ مدرس در
سراسر کشور، انجمن خوشنویسان یکی از نهادهای مدنی بسیار گسترده و
کارا در جهان است. این دستاورد تلاش‌های همه هنرمندانی است که
سال‌ها عمر خود را در این حوزه صرف کرده‌اند.
این عضو شورایعالی انجمن خوشنویسان در ادامه درباره ارتباط هنر
خوشنویسی با سایر هنرها گفت: خوشنویسی شرایط خاصی دارد چرا که
مؤانست با شعرا و عرفا داشته و ریشه در فرهنگ ایرانی و اسلامی
دارد. احساس می‌کنم هنر خوشنویسی شناسنامه ایران است. در خارج
از کشور ما را به فرش، خوشنویسی و ادبیات‌مان می‌شناسند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر خوشنویسی رابطه عمیقی با هنر موسیقی
دارد. خیلی از هنرمندان خوشنویسی برای کوک شدن، موسیقی اصیل
ایرانی گوش می‌دهند. صدای استاد شجریان را گوش می‌دهند و با سایز
کوک می‌شوند. خوشنویسی با گرافیک هم رابطه عمیقی دارد. وقتی
سیاه‌مشق‌های میرزا غلامرضا را نگاه کنید، گویی هیچ نیست غیر از
یک طرح نوین گرافیکی. خوشنویسی با گرافیک، نقاشی و طراحی قرابت
دارد و اگر با اصول این‌ها آشنا نباشید نمی‌توانید خطاط موفقی
باشید.
صندوق‌آبادی درباره نقش هنر خوشنویسی در ایجاد ارتباط فرهنگی
میان کشورهای جاده ابریشم مختلف گفت: جاده ابریشم هرچند در ابتدا
در قالب یک حرکت تجاری طراحی شد اما در قالب این تجارت، وقتی
افراد جابه‌جا شدند، هر یک از این افراد، صاحبان فرهنگی داشتند.
در گفتمان این افراد، ارتباط فرهنگی شکل گرفت. زیباترین نوع تبادل
هم تبادل هنری است. امروز اگر می‌بینیم دنیای غرب دهکده جهانی را
به نفع فرهنگ خودش تبلیغ می‌کند، از زبان هنر استفاده می‌کند.
نافذترین زبان و تأثیرگذارترین زبان، زبان هنر است و چه بهتر که
هنری، ریشه در فرهنگ یک کشور هم داشته باشد، مانند هنر خوشنویسی.
کاری که یونسکو برای نزدیک شدن فرهنگی کشورهای راه ابریشم
آغاز کرده، بسیار ارزشمند است که می‌تواند خوشنویسی را به‌عنوان
یک هنر اصیل و ماندگار در یونسکو به نام ایران به ثبت جهانی
برساند. از همه دولتمردان هم تقاضا دارم که یونسکو و دکتر ایوبی
را در این مسیر حمایت کنند تا این حرکت استمرار داشته باشد.
حرکتی برای توسعه فرهنگ و هنر
در بخش بعدی شی‌یه نومو موریاما هنرمند ژاپنی
حاضر در رویداد «رقص قلم» گفت: پیش از این با همکاری رایزنی
فرهنگی سفارت ژاپن در ایران، پروژه ارتباطات فرهنگی را پیگیری
می‌کردم و از این زاویه همواره از سمت ایران احساس احترام داشته و
دارم.
وی ادامه داد: امروز در ایران، ژاپن و همه دنیا به دلیل شیوع
کرونا مشکلاتی ایجاد شده اما در همین اوضاع با تمرکز بر قدرت
فرهنگی و ظرفیت هنرمندان حرکتی در قالب پروژه برجسته «رقص قلم» با
حضور کشورهای مختلف شکل گرفته که بسیار قابل توجه است. این پروژه
دیجیتالی حتما برای توسعه فرهنگ و هنر معنای بزرگ و عمیقی دارد.
به‌عنوان یک هنرمند ژاپنی از همه متولیان این رویداد قدردانی
می‌کنم.
در بخش بعدی هی‌ساکو نورویا دیگر هنرمند ژاپنی
حاضر در رویداد «رقص قلم» در سخنانی کوتاه گفت: ۳۰ سال است که در
زمینه خوشنویسی فارسی و ادبیات فارسی فعال هستم و در رایزنی
فرهنگی در این حوزه تدریس می‌کنم. بسیار خوشحالم که آثارم در این
جشنواره حضور دارد. امیداوارم رابطه بسیار خوب فرهنگی، میان ایران
و ژاپن که بیش از ۱۳۰۰ سال سابقه دارد روز به روز بیشتر شود.
جایگاه والای خوشنویسی در هند
محمد رحمان هنرمند هندی دیگر مهمان شب دوم
رویداد رقص قلم بود که ضمن تشریح کارنامه هنری خود گفت: سبک
خوشنویسی لاهووی در کشورهایی مانند پاکستان، بنگلادش و عربستان
سعودی، سبک بسیار محبوبی است. باید عرض کنم خوشنویسی لاهووی مانند
نستعلیق ایرانی است. ۴۰ سال است که درگیر فعالیت در این حوزه
هستم.
سال‌های سال است که در دانشگاه بمبئی تدریس می‌کنم و کتابی را
درباره خوشنویسی به رشته تحریر درآورده‌ام. یکی از انواع
خوشنویسی در هند، خوشنویسی دستی است که در هند به‌شدت محبوب
است. خودم در سبک‌های مختلف خوشنویسی کار می‌کنم و منزل خودم
پایگاهی برای خوشنویسی محسوب می‌شود. کارهایم در کشورهای دیگر
هم مورد استقبال قرار گرفته است.
محمد رحمان درباره نسبت خوشنویسی با هنر سینما و موسیقی در هند
گفت: جایگاه خوشنویسی در هند بسیار بالاست. نام بسیاری از فیلم‌ها
و زیرنویس‌های بسیاری از فیلم‌ها با استفاده از خوشنویسی به زبان
اردو است.
وی ادامه داد: بسیاری از کمپانی‌های تبلیغاتی و کتاب‌های در دست
انتشار در هند از ما درخواست دارند تا عناوین‌شان را با خوشنویسی
اردو برای‌شان بنویسیم. این واقعیت نشان‌دهنده جایگاه والای
خوشنویسی در شرایط امروز هند است.
این هنرمند هندی در پایان درباره برگزاری نمایشگاه «رقص قلم» و
تأثیر هنر خوشنویسی در تعامل میان کشورها تأکید کرد: ما در هند
دانشجویان بین‌المللی داریم و گاهی خودمان برای تدریس به خارج از
کشور می‌رویم و نقش خوشنویسی را در تعاملات بین‌المللی دیده‌ایم.
نمایشگاه مجازی رقص قلم با آثار متعددی از هنرمندان بیش از
۳۰ کشور دنیا به هنر خطاطی در جاده ابریشم می‌پردازد. آثاری
از هنرمندان کشورهای آذربایجان، فرانسه، قزاقستان، اسپانیا،
تاجیکستان، ازبکستان، لهستان و ایران در این نمایشگاه عرضه شده
است.
در این نمایشگاه آثار ۲۰۳ هنرمند نمایش داده می شود. هر شب نمایش
نزدیک به ۱۱۰ اثر از کشورهای مختلف همراه با لایو برخی از
هنرمندان این کشورها از برنامه های این رویداد است.
مراسم افتتاحیه این آثار چهارشنبه یکم بهمن بود و قرار است گزیده
این آثار به همراه اصل آنها از روز پنجم بهمن ماه در فرهنگستان
هنر تهران به نمایش گذاشته و این کار با جمعی محدود انجام شود.
اما با رعایت پروتکل‌ها امکان بازدید از آنها وجود دارد. برنامه
اختتامیه نهم بهمن ماه در ایران‌مال برگزار می‌شود، سفرای کشورها
گرد هم می آیند و آثار در آنجا در پرده های آبی به نمایش گذاشته
می‌شود.