فرجه مالیاتی به خانه‌های خالی
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، طرح مجلس برای دریافت مالیات از خانه‌های خالی که پس از تصویب در صحن توسط نماینده‌ها، از سوی شورای نگهبان به دلیل وجود برخی نواقص، ابهامات و بعضی مغایرت‌ها به طراحان طرح ارجاع شده بود بالاخره از سوی شورای نگهبان مورد تایید قرار گرفت. به این ترتیب این طرح با مختصات جدید قرار است در حکم قانون، لازم‌الاجرا شود.
یافته‌های «دنیای‌اقتصاد» با بررسی جزئیات این طرح نشان می‌دهد مهم‌ترین مشخصه آن به دلیل برخورداری قانون تازه تایید شده از سه ویژگی، درنظر گرفتن فرجه مالیاتی برای مالکان املاک خالی از سکنه است که این فرجه مالیاتی عملا اهداف این طرح را با برخی اما و اگرها و انتقادهای کارشناسی مواجه می‌کند.
اگرچه دریافت مالیات از خانه‌های خالی یکی از شیوه‌های مهم برای مقابله با احتکار مسکن و ساماندهی بازار ملک از طریق افزایش هزینه خالی نگه داشتن واحدهای مسکونی است، اما این قانون دست‌کم بنا به سه ویژگی عمده عملا برخی امتیازها و معافیت‌های مالیاتی را برای گروه گسترده‌ای از مالکان واحدهای مسکونی خالی از سکنه درنظر گرفته است.
به موجب قانون مصوب در مجلس که به‌دنبال طرح نماینده‌ها برای دریافت مالیات از خانه‌های خالی تصویب شده و به‌تازگی مورد تایید شورای نگهبان واقع شده است در صورتی که فردی در یک شهر مالک واحد مسکونی باشد و در آن واحد سکونت داشته باشد، اما یک واحد مسکونی دیگر خالی از سکنه در تملک افراد تحت تکفل وی قرار داشته باشد، واحد خالی از سکنه معاف از پرداخت مالیات است. این درحالی است که در طرح اولیه نماینده‌ها در صورتی که فردی در یک شهر خانه خالی از سکنه به نام خود یا افراد تکفلش داشت مشمول پرداخت مالیات می‌شد.
از سوی دیگر، در رفت وبرگشت این قانون به شورای نگهبان و مجلس، در قانون تایید شده، از زمان تایید این قانون وزارت راه وشهرسازی موظف به راه‌اندازی سامانه‌ای شده است که مالکان واحدهای مسکونی خالی از سکنه برای مدت سه ماه فرصت دارند تا نسبت به عرضه واحد مسکونی خود با قیمت یا اجاره بهای روز به بازار فروش یا اجاره مسکن اقدام کنند. در صورتی که در این مدت زمان سه ماهه نسبت به معرفی و عرضه ملک خود در این سامانه اقدام کردند مشمول معافیت مالیاتی خواهند شد و هر تعداد سال که واحد مسکونی آنها خالی از سکنه باشد مشمول معافیت مالیاتی می‌شود. اما اگر در این مدت زمان سه ماهه اقدام به عرضه املاک خالی از سکنه به بازار نکنند به ازای تمام سال‌هایی که واحدها خالی از سکنه بوده است باید مالیات پرداخت کنند. از سوی دیگر در قانون مالیات از خانه‌های خالی در صورتی که فردی دو واحد مسکونی در تملک داشته باشد اما واحد مسکونی خالی از سکنه وی در شهر دیگری غیر از شهر محل قرارگیری واحد دیگر واقع شده باشد معاف از پرداخت مالیات از خانه‌های خالی است.
مجموع این سه فرجه مالیاتی از دیدگاه کارشناسان بازار مسکن موجب می‌شود دریافت مالیات از خانه‌های خالی در شرایط فعلی که بازار مسکن در فاز پساجهش قرار دارد و نیازمند تحریک عرضه برای رونق بخشی به بازار است نتواند اثر موثر خود را در ساماندهی بازار مسکن ایفا کند.
نکته مهم دیگری که در این زمینه وجود دارد آنکه هم اکنون و با تایید قانون مصوب نماینده‌های مجلس در این زمینه، یک مالیات مشخص برای بازار مسکن یعنی مالیات از خانه‌های خالی، دو قانون مجزا با دو نرخ متفاوت دارد. قانون اول در جریان اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۹۴ مصوب شد که براساس آن قرار شد مالیاتی معادل یک ماه اجاره ماهانه واحدهای مسکونی خالی از سکنه به‌صورت سالانه از مالکان این واحدها دریافت شود که میانگین رقم این مالیات به ازای هر مترمربع در شهر تهران هم اکنون سالانه کمتر از ۱۰۰ هزار تومان است.قانون دوم نیز طرح نماینده‌های مجلس با نرخی برابر با ۴ تا ۵ درصد ارزش روز واحدهای مسکونی خالی است که با توجه به میانگین قیمت هرمترمربع واحد مسکونی در شهر تهران که هم اکنون ۲۷ میلیون تومان است سالانه به ازای هر مترمربع، به‌طور متوسط رقمی کمتر از یک میلیون و۵۰۰ هزار تومان (حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان) می‌شود. طرح نماینده‌های مجلس برای دریافت مالیات از خانه‌های خالی درحالی هم اکنون از سوی شورای نگهبان تصویب و لازم الاجرا شده است که قانون مصوب سال ۹۴ برای دریافت این مالیات نیز از سوی دولت هم اکنون درحال انجام مقدمات اجرایی است.