موفقیت محققان در دستیابی به پروتکل تکثیر یک رقم خرمای صادراتی

رضا ضرغامی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه در این مطالعات به پروتکل تکثیر خرمای رقم مجول به شیوه کشت بافت دست یافتیم، گفت: تکثیر رقم مجول خرما از روش اندام‌­زایی مستقیم، در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران آغاز شد و همچنین در جهت تولید ارقام خرما از طریق جنین­‌زایی غیر­جنسی از سال‌های گذشته تا­کنون طرح­‌های متعددی انجام گرفت.

به گزارش سرویس اخبار تاریخ ما، وی اضافه کرد: هم­‌اکنون می­‌توان اعلام کرد که پروتکل تکثیر خرمای مجول به روش جنین­‌زایی غیر­­جنسی در ارقام تجاری موجود است و در صورت تمایل شرکت­‌های خصوصی به دریافت پروتکل‌­های موجود در چارچوب قراردادهای رسمی حاضر به آموزش و تحویل آن هستیم.

ضرغامی با اشاره به وجود بیش از 3 هزار رقم خرما در دنیا که 400 رقم آنها در ایران وجود دارد، اظهار کرد: در حال حاضر در حدود 100 میلیون درخت خرما در 40 کشور دنیا کاشته شده است و بزرگترین تولیدکننده خرما در دنیا، مصر و بعد از آن ایران، عربستان و عراق هستند.

سطح زیرکشت خرما در ایران از مصر هم بالاتر است؛ ولی به دلیل استفاده از ارقام کم محصول‌تر با تولید 947 هزار و 809 تن خرما که تقریبا 7.7 درصد صادرات جهانی خرما را تشکیل می‌دهد در جایگاه دوم قرار داریم.

مجری طرح با بیان اینکه از هر نخل خرمای بالغ سالانه حدود 80 تا 200 کیلوگرم میوه برداشت می‌شود، خاطر نشان کرد: عمده تولید خرمای ایران در استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس، کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان است و مهمترین مقاصد صادراتی خرمای ایران هم کشورهای هند، مالزی و روسیه است.

ضرغامی با اشاره به اهمیت کشت خرمای مجول گفت: از بین صدها رقم خرمای موجود در دنیا سه رقم مجول به دلیل اندازه بزرگ و ظاهر مشتری پسند آن، برحی و دگنت نور در بازار جهانی بیشترین معروفیت و مقبولیت را دارند. خرمای مجول که بومی مراکش است، رقمی وارداتی به کشور بوده و تعداد معدودی از نخل‌های آن در کشور موجود است و از آنجایی که از کیفیت بالایی برخوردار است، تکثیر آن بسیار سودمند خواهد بود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه روش‌های مختلفی برای تکثیر نخل خرما وجود دارد، گفت: نخل خرما می­‌تواند از طریق جنسی (بذر) تکثیر شود که از زمان کاشت تا ظهور میوه حدود 8 تا 10 سال زمان می‌برد و در نهایت هم منجر به تولید درختانی با میوه نه چندان مرغوب می­‌شود

. روش دیگر تکثیر غیر­جنسی با استفاده از پاجوش‌­ها است که مناسب‌تر از روش جنسی است، زیرا درختانی دقیقا مشابه پایه مادری و میوه‌ه­ای با همان کیفیت تولید می­‌کنند، با این حال تعداد پاجوشی که توسط هر نخل خرما تولید می­‌شود بسیار کم، متغیر و غیر قابل کنترل است؛ به همین دلیل استفاده از تکنیک­‌های ریز ازدیادی بویژه روش جنین­‌زایی غیرجنسی و اندام‌­زایی مستقیم در مورد ارقام تجاری و بومی و همچنین ارقام نر از اهمیت خاصی برخوردارند.

وی کاهش مدت زمان مورد نیاز برای تکثیر نهال‌ها، مقاومت بالا در برابر عوامل بیماری‌زا، تکثیر ارقام ماده سالم‌تر و تولید انبوه پایه‌های نر پرگرده را از جمله مزایای روش جنین‌زایی غیرجنسی عنوان و خاطرنشان کرد: طرح تکثیر غیر جنسی خرمای مجول پروژه تحقیقاتی مستمر چند دانشجوی ارشد و دکتری است که ثمره آن چاپ مقالات متعدد در مجلات و کنگره‌های داخلی بود.

بر اساس اعلام پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، وی ابراز امیدواری کرد که این پروتکل بتواند در زمینه‌های تحقیقاتی و ارائه دانش فنی به شرکت‌های خصوصی به ایجاد کارآفرینی در کشور منجر شود.

منبع: ایسنا