قرار گرفتن ایران در میان هلال غلات دنیا و بی‌توجهی به حفظ ذخایر ژنتیکی
به اعتقاد محققان به اندازه گستره اقلیمی کشور با تنوع ژنتیکی که دارد، در حال حاضر بدون توجه به این تنوع اقدام به واردات ارقام کشاورزی می‌شود که با وضعیت اقلیم و خشکسالی‌های متوالی کشور سازگار نیست.
احمد طاهری، مدیر عامل تشکل توسعه پایدار دشت گرمسار، با اشاره به ضرورت حفاظت از تنوع زیستی، افزود: علی‌رغم تاکیدات بسیار بر حفظ ذخایر ژنتیکی در بخش کشاورزی، ولی متاسفانه این ضرورت نه در مزارع مشاهده می‌شود و نه در سطح جامعه و این در حالی است که ایران زیستگاه و ذخیره‌گاه ذخایر ژنتیکی غلات در دنیا است.
به گزارش سرویس اخبار تاریخ ما، وی ادامه داد: در دنیا هلالی به نام “هلال غلات” وجود دارد که از روسیه آغاز می‌شود و مرکز این هلال در خاورمیانه در بین‌النهرین، دجله و فرات، عراق و ایران است. از این رو باید به ذخایر ژنتیکی غلات در کشور توجه شود.
طاهری با اشاره به واردات برخی از اقلام کشاورزی به کشور، خاطرنشان کرد: در واردات محصولات کشاورزی به این امر توجه شود که برخی اقلام پر بازده با نیازهای اکولوژیکی کشور سازگار نیستند، به این معنی که برخی از آنها نیاز به آبیاری‌های زیادی دارند که موجب تخلیه منابع آبی کشور خواهد شد.
این فعال حوزه توسعه پایدار اضافه کرد: این در حالی است که ارقام بومی زیست سازگار با شرایط و اقلیم کشور هستند و با اکولوژی نیز سازگارند.
طاهری با اشاره به تغییرات اقلیم و خشکسالی‌های متعدد در کشور بر ضرورت توجه به امنیت غذایی تاکید کرد و گفت: ما به دنبال امنیت غذایی هستیم که به دنبال آن حاکمیت غذایی را به همراه دارد.
در حاکمیت غذایی این امر موجب توجه قرار می‌گیرد که چه ژنوتیپ و رقمی وارد کشور می‌شود، ارقام مورد استفاده در کشور چه میزان در صادرات و واردات ما اثرگذار است و اینکه آیا این ارقام در 20 سال آینده که کشورها تمایلی به صادر کردن محصولات غذایی نداشته باشند، می‌توانند برای ما امنیت غذایی داشته باشند یا خیر.
مدیر عامل تشکل توسعه پایدار دشت گرمسار با تاکید بر اینکه در حال حاضر در حال از دست دادن منابع ژنتیکی هستیم، حفظ این ذخایر را موجب تامین امنیت غذایی و حفاظت از کل کشور دانست.
وی با اشاره به دلایل فرسایش ذخایر ژنتیکی، خاطر نشان کرد: روی آوردن به ارقام وارداتی یکی از عوامل فرسایش و تخریب منابع ژنتیکی است؛ چراکه این ارقام سازگار با شرایط کشور نیستند.
طاهری با بیان اینکه ایران سرزمین تولید ذرت نیست، ولی در حال تولید این محصول هستیم، اظهار کرد: تولید این محصول علاوه بر مصرف آب زیاد، حاصلخیزی زمین را دچار اختلال می‌کند.
به گفته این محقق، چندین شرکت بزرگ دنیا بر روی چندین محصول چون سویا، ذرت و کانولا متمرکز شدند و تحقیقات و سرمایه‌گذاری آنها بر روی این محصولات است و این شرکت‌ها با تحقیقاتی که انجام می‌دهند، قابلیت‌هایی را به این محصولات می‌دهند که متعلق به ما نیست و با طبع و طبیعت کشور سازگاری ندارد.
طاهری در عین حال با تاکید بر اینکه اگر سویا و ذرت از چرخه غذایی حذف شوند با تهدید امنیت غذایی مواجه می‌شویم، ادامه داد: ما سرزمین تولید “نان” در حالی که روز به روز نان را از دست می‌دهیم، به سمت “برنج” گرایش داریم.
وی با بیان اینکه این رویکرد موجب از دست رفتن ارقام کیفی محصولات کشاورزی خواهد شد، یادآور شد: در برخی موارد ارقامی به کشور وارد می‌شود که نیاز به 10 بار آبیاری دارد، در حالی که ارقام بومی نیاز به 4 بار آبیاری دارند که بدین ترتیب می‌توانیم محصولات کیفی را تولید کنیم.
مدیر عامل تشکل توسعه پایدار دشت گرمسار تاکید کرد: در حال حاضر ما از امتیاز تنوع زیستی برخوردار هستیم و باید از آن بهره‌مند شویم.
طاهری در خصوص ارائه ارقام تراریخته مقاوم به شوری و خشکی، یادآور شد: یکی دیگر از عوامل فرسایش ذخایر ژنتیکی، محصولات تراریخته، بذرهای تراریخته و هیبرید است و مشاهده می‌کنیم که کشورهای بزرگ سردمدار تولید محصولات تراریخته امروزه بیشتر تمایل به صادرات این محصولات دارند.
وی با تاکید بر اینکه سرمایه آینده در اختیار کشورهایی است که ذخایر ژنتیکی را در اختیار داشته باشند، افزود: واردات بذور از کشورهایی چون کشورهای اروپایی که اختلاف دما در آنها کم است، اقدام درستی نیست؛ چراکه ما به اندازه گستره اقلیم، تنوع ژنتیکی داریم و باید به سمت استفاده از این پتانسیل‌ها برویم.
منبع: ایسنا