تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیکی بر قیمت طلا چقدر است؟

در سال 2011 و به‌دنبال آشفتگی بازار در اوج بحران منطقه یورو و کاهش رتبه اعتباری آمریکا به‌دلیل بدهی، قیمت طلا به بالاترین سطح تاریخی خود رسید. بن برننکی، رئیس بانک مرکزی ایالات متحده در سال 2013 گفت: برای بسیاری درک بازار طلا دشوار است و من هم وانمود نمی‌کنم که آن را به‌خوبی درک می‌کنم.

به گزارش سرویس اخبار تاریخ ما به نقل از اکونومیست، به‌نظر می‌رسد فهم جهش قابل توجه طلا در ششم ژانویه 2020 اما چندان دشوار نباشد.

در این روز قیمت جهانی طلا به هزار و 588 دلار در هر اونس، یعنی بالاترین سطح هفت سال گذشته رسید.

افزایش قابل توجه قیمت فلز زرد به‌دنبال حمله هوایی آمریکا به عراق و ترور سردار سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران رخ داد.

عمدتا با افزایش ریسک‌های‌ ژئوپلیتیکی و افزایش اشتها برای دارایی‌های امن قیمت‌ جهانی طلا گران می‌شود. صعود 2.85 درصدی طلا تنها در دو روز، مشابه واکنش این بازار پس از دیگر تنش‌های خاورمیانه بوده است.

بالاترین افزایش قیمت طلا پس از تنش‌های ژئوپلیتیکی در سال 2001 و به‌دنبال حملات 11 سپتامبر رخ داد. پس از آن قیمت جهانی طلا در یک هفته شش درصد رشد کرد. در سال 1979 پس از تسخیر سفارت آمریکا در ایران، جهش قیمتی در یک هفته نزدیک به پنج درصد گزارش شد. پس از ترور سردار سلیمانی توسط نیروهای آمریکایی در شش ژانویه 2020 نیز فلز زرد طی چند روز بیش از سه درصد افزایش یافت. پس از حمله عراق به کویت در سال 1990 نیز رشد فلز گرانبها 2.5 درصد بوده است.

نمودار زیر روند قیمت جهانی طلا را از 1970 تاکنون نشان می‌دهد:

ناگفته نماند که حادثه اخیر موجب افزایش قیمت نفت هم شد؛ تا جایی که برای اولین بار از ماه می (طی هفت ماه گذشته) نفت خام برنت پنج درصد رشد کرد و به بیش از 70 دلار رسید.

قیمت طلا که مدت‌هاست روند صعودی به خود گرفته، تنها از ماه نوامبر 2018 تاکنون بیش از 25 درصد رشد کرده است.

به‌عقیده تحلیل‌گران، ترور سردار سلیمانی، فرمانده نیروی سپاه قدس، خود دلیل روشن دیگری برای ادامه این روند صعودی است.

به‌نوشته اکونومیست، یکی از کلیدی‌ترین عوامل در توضیح این رفتار بازار اما به نرخ بهره واقعی برمی‌گردد. این روند از طریق میزان بازدهی اوراق قرضه 10 ساله مصون از تورم در آمریکا (موسوم به TIPS) اندازه‌گیری می‌شود.

از نوامبر سال 2018 تاکنون بازدهی این اوراق از 1.1 درصد به صفر در ماه آگوست 2019 رسید. این پایین‌ترین نرخ بازدهی این اوراق از سال 2013 محسوب می‌شود. برعکس در آگوست 2019، طلا به بالاترین سطح خود در سال گذشته رسید.

تحلیلگران در شرکت خدمات مالی و بانکداری پیمکو (PIMCO)، که به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت در زمینه مدیریت سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود، معتقدند که طلا بهترین کالا برای حفظ ارزش دارایی و سرمایه در برابر افزایش تورم است. به‌این ترتیب طلا از این منظر با اوراق قرضه مصون از توم شناخت دارد.

تفاوت آنها اما در این است که طلا همانند اوراق قرضه با نرخ بهره رابطه مستقیم ندارد. اگر نرخ بهره واقعی افزایش یابد، از جذابیت طلا کاسته می‌شود. برعکس اگر نرخ بهره واقعی کاهش یابد، طلا برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌شود.

به‌این‌ترتیب‌ می‌توان این‌طور استدلال کرد که به‌دلیل کاهش نرخ بهره طی یک سال گذشته، قیمت جهانی طلا روند صعودی به خود گرفته است.

وارن بافت، مشهورترین سرمایه‌گذار آمریکایی اما برخلاف بسیاری از سرمایه‌گذاران می‌گوید طلا تنها یک فلز براق است که هیچ‌گونه جریانات نقدی به‌بار نمی‌آورد.

به‌عقیده او، طلا هیچ‌گونه جایگاهی در سبد سرمایه‌گذاری ندارد. به‌عبارت دیگر، طلا به‌عنوان کالایی که به‌ خودی خود هیچ‌گونه درآمدی ایجاد نمی‌کند، یک دارایی غیربهره‌ور است و تنها برای کسانی که مایل هستند برای آن پول پرداخت کنند، ارزشمند است.

جان پیرپوینت مورگن، بنیانگذار بزرگ‌ترین شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی اما نظر دیگری دارد. به‌عقیده او طلا پول است و سایر دارایی‌ها اعتبار هستند؛ و زمانی‌که بازدهی سایر اعتبارات صفر است، غافلگیرکننده نیست که سرمایه‌گذاران پول خود را به طلا تبدیل کنند.

* این گزارش اکونومیست پیش از اقدام مقابله‌جویانه ایران و حمله به پایگاه‌های آمریکایی در عراق نوشته شده است. پس از این اقدام ایران، قیمت طلا در ساعات ابتدایی معاملات روز چهارشنبه (18 دی‌ماه) با بیش از دو درصد رشد با قیمت هزار و 606 دلار معامله شد. ساعتی بعد اما با اندکی کاهش طلا به کانال هزار و 580 دلار بازگشت.

جدیدترین مطالب این نشریه انگلیسی را می‌توانید در سلسله گزارش‌های اکونومیست ملاحظه کنید.