بورس دوشنبه چه می‌شود؟ / امید به بازگشت شاخص / ۳ سناریو از آینده بورس
همزمان با برخی گمانه‌زنی‌های کارشناسان مبنی بر بازگشت احتمالی شاخص بورس از امروز، سیاستگذار این بازار نیز تداوم سیاست حمایتی خود را با اعلام عرضه اولیه جدیدی در روز چهارشنبه جاری اعلام کرده است.
به گزارش سرویس اخبار تاریخ ما، همزمان با برخی گمانه‌زنی‌های کارشناسان مبنی بر بازگشت احتمالی شاخص بورس از امروز، سیاستگذار این بازار نیز تداوم سیاست حمایتی خود را با اعلام عرضه اولیه جدیدی در روز چهارشنبه جاری اعلام کرده است.
پس از چند افت پی در پی شاخص بازار سهام برخی از کارشناسان در روز گذشته اظهار امیدواری کردند که از روز دوشنبه شاخص بازار سهام مجددا مثبت می‌شود.
وحید ویسی‌زاده، کارشناس بازار سرمایه، روز گذشته به افت چند روز اخیر شاخص بورس اشاره کرد و به ایرنا گفت: از ابتدای سال تاکنون بازار رشد بسیار سریع و پرشتابی را تجربه کرد و به صورت روزانه بین سه تا پنج درصد رشد را با خود به همراه داشت.
وی با بیان اینکه به جز برخی از سهام که دارای حباب قیمتی هستند کلیت بازار از این قاعده مستثنی است، ادامه داد: در چند وقت اخیر رشد بازار در سهم‌هایی رخ داد که جزو سهام بزرگ و بنیادی بازار تلقی می‌شدند در حالی که تا چند وقت گذشته رشد اینگونه سهم‌ها بسیار دشوار بود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: شاخص بورس بعد از رشدهای پرشتابی که از ابتدای سال تجربه کرد، اکنون وارد فاز اصلاحی بسیار شدیدی شده و پیش‌بینی می‌شود که بازار از فردا دوباره به مسیر صعودی خود بازگردد.
از سوی دیگر، شب گذشته اعلام شد شرکت مجتمع لاستیک سزای یزد، روز چهارشنبه ۵۱ میلیون سهم خود را به صورت عرضه اولیه روانه فرابورس می‌کند که سهمیه هر فرد حداکثر ۵۰ سهم است.
اما آینده بورس چه خواهد شد؟
در این مورد دنیای اقتصاد به سه سناریو احتمالی پرداخته و نوشته است: بورس تهران یکشنبه چهارمین افت متوالی خود و دومین افت در هفته جاری را تجربه کرد. این افت چهار روزه موجب شد اصلاح شاخص سهام از قله تاریخی به بیش از ۷ درصد برسد.
در شرایط فعلی سه مسیر محتمل در برابر بورس تهران قرار دارد. در یک قاب محدودیت‌های تراکنشی و معاملاتی بر بازارهای رقیب و کاهش فرصت‌های جایگزین احتمال بازگشت بورس به مدار صعودی را بالا می‌برد. سناریوی بعدی افزایش جریان نقدینگی به سمت صنایع کوچک‌تر و تداوم موج کاهشی در بزرگان است. اما سناریوی سوم می‌تواند تداوم روند نزولی بازار و تحقق گمانه‌زنی‌ها در مورد ترکیدن حباب بورس باشد.
بازار سهام معاملات روز یکشنبه را در ادامه روند کاهشی خود با افت ۲ درصدی شاخص کل پشت سر گذاشت. چهارمین افت متوالی نماگر اصلی بورس تهران برآیند اصلاح میانگین قیمت‌ها را از قله تاریخی به بیش از ۷درصد رساند. البته بهای بسیاری از سهم‌ها در این سیر نزولی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یافت و احساس ترس از تداوم ریزش را در بین اهالی تازه‌کار بازار تشدید کرد. با وجود این، آرایش سهامداران در جریان دادوستدهای روز گذشته نشان داد که موج اصلاح قیمت در برخی از سهم‌ها به عمق و جدیت مورد انتظارشان نیست. در واقع، آب رفتن نسبی جریان عرضه در معاملات دیروز و برچیده شدن تعداد پرشماری از صف‌های فروش در برابر حضور موثر تقاضا، امیدها را در تالار سهام زنده نگه داشت.
در مجموع با مشاهده تحرکات دیروز به نظر می‌رسد سه مسیر محتمل در برابر بورس تهران قرار دارد. سناریوی اول افزایش جریان نقدینگی به سمت صنایع کوچک‌تر بازار و ادامه فروش در سهام شرکت‌های بزرگ است. سناریوی دوم اصلاح عمومی قیمت در کل بازار است و در آخرین سناریو باید قابی بدبینانه از تداوم روند نزولی در عموم سهم‌ها بست. نکته مهمی که احتمال وقوع سناریوهای بدبینانه را کاهش می‌دهد، محدودیت‌های مختلف بازارساز بر معاملات بازارهای موازی (نظیر ممنوعیت معاملات گواهی سپرده سکه و همچنین اعمال محدودیت‌های جدید بر تراکنش‌های مالی) و تلاش برای حفظ جریان نقدینگی در سهام و مدیریت منابع خرد از مجرای بورس است.
سناریوهای سه‌گانه مسیر آتی سهام
در مجموع، تحرکات دیروز نشان داد که روند آتی قیمت‌ها را می‌توان در قالب سه جریان کلی دسته‌بندی کرد. در سناریوی نخست باید به مواضع غیرمنطقی سهامدارانی اشاره کرد که اساسا به صف حساسیت نشان می‌دهند و در لحظه موقعیت سهامداری خود را بی آنکه مسیر اطلاعات و عوامل اثرگذار بر بازار و صنعت دستخوش تغییر خاصی شده باشد، تغییر می‌دهند. این گروه که عمدتا شامل تازه‌کارهای بازار هم می‌شود، به دلیل ارزیابی‌های شتابزده و سطحی از روند قیمت سهم و تکیه بر سواد سماعی و اطلاعات پراکنده در شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌های خود را در صف به حراج می‌گذارند یا جادوی رنگ سبز قیمت‌ها بر تابلوی معاملات می‌شوند. این موج اصلاحی درسی بود برای کسانی که روی سرخ بازار را ندیده بودند و عنصر ریسک را از بازی‌های معاملاتی خود بیرون گذاشته بودند. اما این موج اصلاحی نشان داد که خطر همواره در کمین سرمایه‌هایی است که بی‌گدار به آب می‌زنند و توده‌وار عمل می‌کنند. پس در این سناریو خطری اگر سهام را تهدید بکند بیشتر ناشی از رفتار تازه‌کارهاست که صف‌ها را ملاک تصمیم‌گیری قرار می‌دهند.
البته باید توجه داشت که هیجان فقط مختص بورس‌بازان کم تجربه نیست بلکه می‌تواند جریان عمومی را هم با خود همراه کند و پای بسیاری از فعالان حقوقی و کهنه‌کار را به میدان بکشد. در مجموع، مهم‌ترین عامل موثر در این سناریو ترس تازه‌کارها و صف‌نشینی‌های غیرمنطقی از سوی کسانی است که تا هفته پیش برای سهمی با قیمت ۲۶۰۰تومان صف طولانی ترتیب می‌دادند و با تغییر مسیر بازار همان سهم را طی روز گذشته به نصف قیمت در صف فروش می‌فروختند؛ در حالی که واقعا تغییر بااهمیتی در درون شرکت رخ نداده بود.
طی روزهای اخیر و در موج اصلاحی بازار نشانه‌های پررنگی از بهبود تقاضا و کاهش جریان عرضه در صنایع کوچک و متوسط به چشم می‌خورد. در واقع، فشار سنگین عرضه در سهام بزرگ زیرمجموعه فلزات، معدنی‌ها، پالایشی‌ها و بانکی‌ها و عدم شکل‌گیری تقاضای موثر در مقابل جولان غول‌های خودرویی، صف‌های خرید دارویی‌ها و همچنین مازاد تقاضا در سهام گروه غذایی، احتمال وقوع این سناریو را جدی‌تر می‌کند. این گمانه‌زنی از آینده بورس با توجه به جبران بخشی از جاماندگی صنایع بزرگ از ابتدای سال و رشد سریع‌تر شاخص کل در رالی دو ماه اخیر تقویت هم می‌شود. گمانه‌زنی در خروج مضاعف دولت از تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به شرکت‌های دارویی و سایر صنایع مشمول این سیاست این سناریو را متحمل‌تر از قبل هم کرده است.
سناریوی سوم را می‌توان در اصطلاح حباب بورس خلاصه کرد. این سناریو که از ماه‌ها قبل از سوی شمار زیادی از تحلیلگران و اقتصاددانان مطرح شده به مانعی روانی در ذهن بورس‌بازان تبدیل شده و ترس از اصلاح شدید شاخص را به زیر پوست بازار تزریق کرده است. در نتیجه، با هر موج عرضه‌ای در بازار خیل عظیمی از سهامداران به خیال ترکیدن حباب بورس عزم خروج از بازار را در سر می‌پرورند. اما به دلایل متعددی همچون سرکوب بازارهای رقیب، کاهش نرخ سود و ارزان‌شدن اعتبار در ۳۰ تا ۴۰ درصدی و بحران ناشی از کرونا و کاهش شدید بهای نفت، حمایت از بازار سرمایه را برای سیاستگذار به نیازی مبرم بدل ساخته و از این منظر، احتمال وقوع اصلاح بسیار جدی را به عقب رانده است. همچنین رشد فزاینده ضریب نفوذ بورس در بین آحاد مردم و همچنین تلاش دولت برای آزادسازی سهام عدالت به حامیان ساختاری شاخص بورس بدل شده‌اند.