بورس امروز چه میشود؟ / سیگنالهایی برای آینده بازار سهام
روز گذشته شاخص بازار سهام کارنامه متفاوتی از چند وقت اخیر داشت. تجارتنیوز در گزارشی نوشت که علت مهم ریزیش بیش از ۳۰ هزار واحدی شاخص بازار سهام میتواند آزادسازی سهام ترجیحی کارکنان بانکها و شرکتهای مشمول اصل ۴۴ باشد. اما آیا این روند در امروز هم ادامه خواهد یافت؟
به گزارش سرویس اخبار تاریخ ما، روز گذشته شاخص بازار سهام کارنامه متفاوتی از چند وقت اخیر داشت. سرویس اخبار تاریخ ما در گزارشی نوشت که علت مهم ریزیش بیش از ۳۰ هزار واحدی شاخص بازار سهام میتواند آزادسازی سهام ترجیحی کارکنان بانکها و شرکتهای مشمول اصل ۴۴ باشد. اما آیا این روند در امروز هم ادامه خواهد یافت؟
در این مورد دنیای اقتصاد در گزارشی نوشته است: بورس تهران معاملات شنبه را با عقبگرد ۳ درصدی شاخص کل پشت سر گذاشت. فشار فروشی که از میانه هفته گذشته در بازار سهام شکل گرفت، در دادوستدهای دیروز با وسعت و شدت بیشتری ادامه یافت و منجر به ثبت بیشترین افت نماگر اصلی بازار از ۲۴ اسفند شد. هجوم برای عرضه و عدم تقاضا در کمترین قیمتهای مجاز نه تنها ارزش معاملات خرد را به کمترین سطح در سه هفته اخیر تنزل داد بلکه حدود ۸/ ۶ هزار میلیارد تومان سهم را هم در پایان کار بیمشتری گذاشت. هیجانی که تا اواسط هفته قبل در جبهه خرید دیده میشد دیروز به سمت فروش انتقال یافت و ۸۱ درصد از تعداد کل نمادها در این روز با عقبگرد قیمت مواجه شدند. واهمه تازهواردها از اصلاح عمیقتر قیمت سهام و مهاجرت سرمایههای خرد به سمت طلا و ارز سناریوی محتمل فراروی بورس تلقی میشود.
عادت غلط روزهای هیجانی بورس
دنیای اقتصاد در گزارشی دیگر نیز نوشت: موضوعی که در این روزها بیش از گذشته توجه فعالان بازار را به خود جلب میکند، رفتارهای گروهی چه در مسیر صعودی و چه در مسیر نزولی است. معاملهگرانی که با هر تلنگری از صف خرید به صف فروش یا برعکس جابهجا میشوند. نگاهی به آمار معاملات روز گذشته حکایت از تشکیل صف فروش حدود ۶ هزار میلیارد تومانی در بیش از ۷۰ درصد از نماد فعال در بورس تهران داشت که از این میزان ۵۲۵ میلیارد تومان مازاد عرضه در نمادهای تازهوارد «شستا» شکل گرفت. موضوعی که به وضوح نشان از تشدید رفتارهای هیجانی دارد. «شستا» هفته گذشته که پس از افشای اطلاعات بااهمیت بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شده بود، با سفارشهای خرید و فروش در محدوده ۱۰۰ درصد بیش از قیمت قبل از توقف همراه شده بود که البته به دلیل حجم پایین مورد تایید ناظر قرار گرفت. همین نماد اما با ورود شاخص سهام به محدوده منفی با مازاد عرضه مواجه شده است.
رفتارهایی که علاوه بر نبود سواد مالی، به محدودیتهای فعلی حاکم بر بازار سهام بازمیگردد. در گزارش روز گذشته «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «نخستین التهاب بورس ۹۹» نیز تاکید شد با رنگ باختن تحلیل، عنان فضا در هفتههای اخیر به دست احساسات و عواطف سرمایهگذاران سپرده شده است. تا جاییکه در موج صعودی با غلبه ترکیبی از طمع و خوشبینی زیاد، نقدینگی فزایندهای به سمت بازار سهام روانه شد و حال در فضایی معکوس، ترس و واهمه از تداوم ریزش قیمت سهام، شرایط را به گونهای دیگر رقم زده و صفهای فروش را سنگین کرده است.
رفتار گروهی سرمایهگذاران چه در دورههای صعودی و چه در زمان افت بازارها، یکی از الگوهایی است که بیشتر در بازارهای نوظهور و در حال توسعه دیده میشود. در بورس تهران نیز وجود صفهای قابل توجه خرید و فروش سهام، معکوس شدن روند آنها در روزهای معاملاتی بعد، تاثیرپذیری شدید از تحولات سیاسی و اقتصادی و همچنین خروج سریع آنها از بازار در هنگام کاهش شاخص بورس، شواهدی از بروز رفتار گروهی در بورس اوراق بهادار تهران است. محدودیت نوسان قیمت یکی از مواردی است که نمونهای از آن در بورسهای جهانی دیده نمیشود. محدودیتی که علاوه بر تشدید هیجان بورسبازان چه در مسیر صعودی و چه نزولی، نقدشوندگی بازار را نیز مورد تهدید قرار داده است. این در حالی است که بازار سهام نیازمند افزایش عمق است تا اسیر رفتارهای تودهای نشود.
بهصورت سنتی وقتی بازار سهام در دورههایی وارد یک روند نزولی پرشتاب میشود، بازیگران حقوقی در سمت خرید سهام حضور پررنگتری از خود نشان میدهند. هر چند دیروز خالص تغییر مالکیت سهام در مسیر حقیقی به حقوقی بود اما در مجموع این دسته از معاملهگران نقش فعالی را در این روزها ایفا نمیکنند. البته نمیتوان به رفتار معاملهگران حقوقی خرده گرفت چرا که طبیعتا این گروه از سهامداران نیز باید در مسیر منافع خود حرکت کنند اما این انتظار میرود که این روزها برای افزایش نقدشوندگی سهام شاهد حضور فعالتر حقوقیها در جریان دادوستدها باشیم.
معضل پایدار هسته
ضعف هسته معاملاتی با افزایش تعداد معاملات سهام حال و روز به مراتب نامساعدتری نسبت به گذشته دارد و فغان فعالان بازار را بلند کرده است. در این شرایط هر سامانهای قیمت مختص به خود را نشان میدهد و سهامداران را سرگردان کرده است. این ضعف سامانه معاملاتی، نقدشوندگی بازار سهام را نیز هدف قرار داده که در بلندمدت میتواند تبعات جبرانناپذیری داشته باشد. جالب اینکه مقام سیاستگذار راهی جز رفع موقت و ناقص مشکلات سامانه با تقسیم معاملات در سه بازه زمانی پیدا نکرده تا از بار سنگین حاکم بر دوش سامانه معاملاتی بکاهد. ساعت عادی معاملات یعنی ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر سهامی که روند معمول خود را طی میکنند معامله میشوند.
در فاز دوم نوبت به سهام تازهوارد و بعضا برخی نمادهای خاص بازار میرسد که مبادا به سبب افزایش میزان سفارشگیری، توان سامانه را تحلیل برند. از این رو دادوستد سهمهای مذکور به بعد از ساعت رسمی بازار سهام یعنی ۱۲:۳۰ موکول شده و عموما تا ساعت ۱۳:۳۰ ادامه پیدا میکند.
فاز سوم به مثابه وقت اضافه به سهامی اختصاص پیدا میکند که از نظر ناظر بازار شرایط نرمالی ندارند. دیروز نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو پس از غیبت دو ماهه وارد فاز سوم بازار شد و به تنهایی مورد دادوستد قرار گرفت. «خودرو» دیروز در بازگشایی خود رشد ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد. از این رو معاملات سهپردهای و ناهمزمانی معاملات کل بازار عملا بازار را چند شقه کرده است. به بیان دیگر، اختلاف زمانی انجام معاملات نقدشوندگی که مهمترین مزیت بورس بهشمار میرود را کاهش داده است.