انجام مطالعات باستان‌شناسی در مسجد جامع ارومیه
به‌گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه نقل از روابط‌عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی، جلیل جباری مدیرکل میراث فرهنگی استان امروز پنجشنبه 4 مرداد 97 با معرفی بنای تاریخی مسجد جامع گفت: «این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر است. سبک تزیینات، گچ‌بری‌ها، ستون بندی ها و طاق های مسجد عیناً شبیه به سبک معماری سلجوقیان است.»
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در خصوص بافت تاریخی این مسجد عنوان کرد: «شبستان گنبددار قدیمی هسته اولیه بنا را تشکیل می‌دهد و حاوی تمام مشخصات معماری دوران اسلامی است . محراب مسجد با گچ بری نفیس در این قسمت در تاریخ 676هـ.ق- در زمان حکومت ایلخانان- به بهترین نحو ساخته شده است.»
جباری بیان کرد: «این مسجد به همراه سایر اجزاء بافت قدیمی شهر به ویژه بازار و راسته های آن بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مسجد جامع با دو در ورودی که از صحن بزرگ آن منشعب می‌شود، به بازار راه دارد.»
او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «زمان ساخت چهل ستون متصل به شبستان گنبددار جدیدتر از شبستان اولی به نظر می رسد و در خاک برداری از کف آن مقداری اشیای متعلق به دوره ایلخانان به دست آمده است. این چهل ستون به خاطر صدمات وارده در دهه های قبل چندین بار مرمت شده است. حجره ها ی مسجد مربوط به اوایل دوره زندیه بوده و براساس سنگ نوشته موجود زمان احداث آن 1184 هـ.ق است.»
جباری در خصوص انجام مطالعات باستان شناسی در مسجد جامع ارومیه گفت: «به منظور احیای بخشی از حجرات تخریب شده مسجد جامع ارومیه در دهه های قبل که بعداً تبدیل به حسینیه شده بود با هماهنگی امام جمعه ارومیه، استانداری و اداره اوقاف به منظور صیانت از آثار تاریخی شهر مقرر گردید ضمن بازگشت حجرات به حالت اولیه به عنوان یکی از مطالبات اصلی مردم، ادامه شبستان که بعداز تعریض خیابان اقبال تخریب شده بود نیزدر دستور کار قرار گرفت.»
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی در این راستا با اشاره به انجام مطالعات و کاوش های باستان شناسی اظهار کرد: «در گنبدخانه مسجد که فصل اول این مطالعات با هدف دست یابی به آثار معماری و ردیابی دوره های تاریخی بود در سال 96 اقداماتی انجام گرفت.»
حسن سپهرفر معاون میراث فرهنگی استان نیز گفت: «به منظور چگونگی توالی لایههای زیرین گنبدخانه براساس منابع تاریخی و مکتوب و همچنین امکان به دست آوردن بقایا و شواهدی از بناهای دوران پیش از اسلام در زیر مسجد جامع از دلایل گمانه‌زنی به منظور شناخت لایه زیرین مسجد جامع ارومیه است.»
او با توجه به تاریخ بنای مسجد جامع ارومیه و کاربری آن و احتمال تعیین توالی در لایههای زیرین را فرضیه نخست اجرای طرح اعلام کرد و افزود: «فرضیه دوم این بود که با بهره‌گیری از منابع تاریخی و مکتوب و همچنین دادههای باستان-شناختی، احتمالا بتوان به وجود ساختارهای پیش از بنای مسجد جامع در زیر بنای اصلی مسجد (گنبدخانه) پی برد.»
سپهرفر در ادامه به بیان مواردی در خصوص مسجد جامع ارومیه، شناخت و اهمیت آن و تاریخچه بنا در دوره‌های سلجوقی، ایلخانی تا صفویه، زندیه و احتمالا قاجار پرداخت و با اشاره به برآیند کاوش گفت: «کف فضای گنبدخانه مسجد جامع ارومیه سطح وسیعی را دربرمیگیرد که در صورت امکان کاوش در آن می‌توان به نتایج حائز اهمیتی دست یافت.»