نقش جهانی علامه جعفری در طرح موضوع “اندیشه بشری”

حجت‌الاسلام مجتبی نظری در گفت‌وگو با خبرگزاری تاریخ ما، با بیان این‌که علامه جعفری از جمله علمایی است که از سوی مقام معظم رهبری لقب «ذوالفنون» به کار برده شده است، اظهار کرد: این علامه ذوالفنون در رشته‌های مختلف انسانی در کنار رشته‌های فقه، اصول، فلسفه و عرفان صاحب فن و نظر بوده و جنبه‌های برونگری و درون‌گری خود را همواره به کار گرفته است به طوری که مقام معظم در مورد او می‌فرمایند: علامه جعفری در اخلاق فردی کم نظیر بود.

وی افزود: افراد کمی هستند که همانند علامه جعفری اینگونه رشد یافته و هم نگاه درونی و هم وجهه برونی خود را تقویت کرده باشند. اساتیدی چون میرزا فتاح شهیدی، آیت‌الله محسن حکیم، آیت‌الله خویی و … در حوزه علم، این علام فرزانه را پرورش داده و در حوزه معنوی نیز شیخ مرتضی طالقانی، استاد عرفان و تربیت این عالم بوده است.

وی ادامه داد: این اساتید و به خصوص شیخ طالقانی، محصولی تربیت کرده‌اند که در حل بعد معمایی نفس، به شکل عالی عمل کرده و لذا در کنار فقه و اصول، ۲۷ جلد برای نهج‌البلاغه و ۱۵ جلد برای کتاب مثنوی مولوی شرح نوشته که کار چندان عادی نیست.

نظری تصریح کرد: علی‌رغم این‌که کم  لطفی‌ها و هجمه‌هایی به کتاب مثنوی وارد می‌شد اما علامه با نوشتن شرح آن کتاب، به این نگاه پاسخ داده و از طرفی به آشنایی و معرفی هر چه بیشتر کتاب غریب نهج‌البلاغه به خصوص در حوزه ترجمه آن کمک شایانی کرد.

وی با اشاره به همکاری علامه با شهید مطهری در حسینیه ارشاد، اظهار کرد: علامه در دانشگاه‌ها، دین را به زبان عقلی و فلسفه بیان می‌کرد و در دورانی که حزب توده و تفکر مارکسیستی در حال گسترش و تبلیغ بودند با کمک شهید مطهری مقابل آن ایستادند.

این استاد حوزه و دانشگاه با تاکید بر این‌که یکی از اندیشه‌های ویژه این علامه، حیات معقول بوده و بایستی به نام او نوشته شود، گفت: این اندیشه متاسفانه در مجامع علمی چندان مطرح نمی‌شود و مجامع علمی کشور به‌ویژه تبریز آنچنان که باید نسبت به علامه جعفری و اندیشه‌های او پرداخت نکرده‌اند. او با کمک علم، دین و فلسفه توانست حیات معقول را تبیین کند. اگر کسی بخواهد این علامه ذوالفنون را بیشتر بشناسند بایستی به نظریه حیات معقول او مراجعه کند تا ببیند که نگاه این علامه به علم و دین و بیان به روش فلسفی نسبت به ارکان حیات معقول چگونه است.

وی با اشاره به نگارش مقدمه‌ای بر اعلامیه حقوق بشر توسط علامه جعفری، ادامه داد: علامه در این مقدمه، نگاه دیگری به بشر داشته و بشر را در قالب بنده خدا معرفی کرده است.

وی همچنین در خصوص اندیشه سیاسی علامه جعفری نیز گفت: کتاب «تکاپوی اندیشه‌ها» توسط این عالم نگارش شده که در آن با نزدیک به ۵۰ اندیشمند به گفت‌وگو پرداخته و نظریه‌ها، نامه‌ها و مکاتباتی با عالمانی چون محمد عبدالسلام فیزیکدان پرآوازه پاکستانی و برنده صلح نوبل، فرانتس روزنتال از آلمان، برتراند راسل متفکر و فیلسوف انگلیسی، ‏پروفسور روژه گارودی ‏فرانسوی، هیسائه ناکانیشی ‏از ژاپن و غیره گنجانده شده است.

نظری با تاکید بر این‌که علامه جعفری در گستره‌ جهانی حضور داشته است، افزود: او از افراد وفادار به امام(ره) و انقلاب اسلامی بود به طوری که حتی مرحوم محمدتقی فلسفی، واعظ مشهور معاصر نیز به این موضوع  اذعان داشت. علامه بارها توسط ساواک احضار و تعهد داده بود و تلفن‌هایش شنود می‌شد و حتی در سال ۵۲ نیز نیروهای ساواک به منزل این عالم حمله کرده بودند.

وی اظهار کرد: علامه جعفری فردی بود که حتی اگر ظاهرش نشان نمی‌داد، شخصیت هوشمند و باهوشی داشت به طوری که گفته شده روزی یک جوان به علامه نزدیک شده و طلب کمک مالی می‌کند، علامه نیز در پاسخ به مشکل او، اتاقی را در اختیارش قرار داده و شش ماه از او پشتیبانی مالی می‌کند. علامه در پاسخ به این‌که چرا این کار را کرده نیز می‌گوید که من می‌دانستم آن جوان مامور ساواک است و برای جاسوسی آمده بود اما برای این‌که ذهنیت ساواک را از خودش دور کند و این‌که در خانه‌اش کارهای انقلابی انجام نمی‌دهد به او کمک کرده است.

وی تاکید کرد: علامه جعفری، اندیشه‌های خاص خود را داشت، بیان فلسفی را به عنوان ابزار جدیدی در مباحث بهره می‌گرفت و  حسینیه ارشاد نیز سنگرش بود. با وجود این‌که این عالم، خدمات بزرگ و ارزنده‌ای در دوران قبل و حین انقلاب از باب علمی داشته اما دانشگاه‌ها و مجامع علمی آنچنان که باید به شخصیت این بزرگوار پرداخت نمی‌کنند و به خصوص دانشگاه تبریز یکی از بزرگترین افتخارات شهر اولین‌ها بوده و موسسه سه علامه نیز در این دانشگاه وجود دارد، فارغ از این موضوع نیست.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: این موسسه حداقل باید در حوادث و دوران‌های مختلفی به معرفی هر سه علامه تبریزی بپردازد و در فرصت‌های پیش آمده، تفسیر و فلسفه علامه طباطبایی، الغدیر علامه امینی و شرح مثنوی و نهج البلاغه و به خصوص حیات معقول علامه جعفری را در دنیا گسترش دهد.

وی با بیان این‌که تبریز می‌تواند ظرفیت بزرگی در این راستا از خود نشان دهد، افزود: پیشنهاد داریم که موسسه سه علامه دانشگاه تبریز حرکت رو به جلویی داشته باشد و با حضور در کشورهای مختلف و در بستر فضای مجازی و مجامع علمی، هر سه علامه را به دنیا معرفی کند. 

وی خاطرنشان کرد: میرزا شهیدی یکی از اساتید علامه جعفری است که جا دارد مسئولان در شهر تبریز همایش بزرگی را برای معرفی این استاد گرانقدر برگزار کنند. میرزا شهیدی از جمله اساتیدی است که توسط مقام معظم رهبری مورد عنایت خاصی قرار داشته و شرح مکاسب وی یک نمونه بی نظیری است که هنوز هم در حوزه‌های علمیه مطرح می‌شود.

نظری در بخش  دیگری از سخنان خود با اشاره به مقام اجتهاد علامه جعفری نیز اظهار کرد: علامه جعفری در سن جوانی به درجه اجتهاد رسیده است، شاید افراد دیگری هم باشند که در سنین کوچکتر نیز به این مقام دست یابند اما اجتهاد این علامه از جنس درجه دکتری نیست بلکه یک اجتهاد حوزوی است که بیانگر شخصیت بزرگ و با روح باعظمتی است و مقایسه این مقام با درجه دکتری اوج ناانصافی است.

وی در توصیه‌ای جهت داشتن عمری با برکت و بهتر، گفت: استاد گرانقدر علامه جعفری، شیخ طالقانی در شب آخر عمر خود حاصل یک عمر زندگی خود را در قالب به بیت شعر به علامه گفته و به بیان علامه این یک بیت آدمش کرده است. « تا رسد دستت به خود، شو کارگر/‌ چون فتی از کار، خواهی زد به سر»

پایان خبر / تاریخ ما