آبی که به بیراهه می‌رود…
به‌گزارش خبرگزاری تاریخ ما، انتقال آب تنها برای مصارف شرب توجیه پذیر است، اما امروز آب به‌نام شرب برای مصارف صنعت و کشاورزی به استان‌های کویری انتقال داده می‌شود، در سال‌های اخیر به‌علت کاهش بارش، تغییر اقلیم و خشکسالی‌های پی در پی، منابع آبی به شدت کاهش پیدا کرده است و همین مسئله استان‌های مبدا و مقصد انتقال آب را با مشکلات متعددی برای تامین آب موردنیاز مواجه کرده است.
چهارمحال و بختیاری به سرزمین هزاران چشمه معروف بود، رودخانه‌های خروشانی از جمله زاینده‌رود، کارون و دز از این استان سرچشمه می‌گرفت، اما امروز به‌علت خشکسالی و مدیریت غلط در حوزه آب چشمه‌ها یکی پس از دیگری در حال خشک شدن هستند و رودخانه‌ها نیز کم‌آب شده‌اند، اما این باور هنوز در بین عده‌ای به وجود نیامده که دیگر آبی برای انتقال از سرزمین هزارن چشمه باقی نمانده است.
قطعا اگر آب برای مصارف شرب انتقال داده می‌شود باید تنها در همان بخش مورد استفاده قرار بگیرد، زیرا انتقال آب برای سایر مصارف توجیه ندارد، اما به‌نظر می‌رسد اکنون آبی که به‌نام شرب منتقل می‌شود به بیراهه می‌رود.
چهارمحال و بختیاری در سالیان گذشته یکی از استان‌های تامین‌کننده آب شرب در کشور محسوب می‌شد، اما اکنون بالغ بر ۲۰۰ روستا در این استان با تانکر آبرسانی می‌شوند و نیمی از جمعیت این استان برای دسترسی به آب شرب سالم و پایدار منتظر اجرای پروژه متوقف شده آبرسانی بن- بروجن هستند، اما این پروژه اکنون به کما رفته و چشم‌انتظار توجه ویژه مسئولان است.
انتقال آب بین حوضه‌ای تنها برای مصرف شرب قابل توجیه است
رسول میرعباسی- دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد با اشاره به موضوع انتقال آب بین حوضه‌ای، اظهار کرد: عموما انتقال آب از حوضه مبدا با هدف برطرف کردن کمبود آب در حوزه شرب، صنعت، کشاورزی و محیط‌زیست در استان مقصد انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه طرح‌های انتقال آب مزایا و معایبی به‌همراه دارد، گفت: طرح‌های انتقال آب باید زمانی در دستور کار قرار بگیرد که مزایای آن بیش‌تر از معایب آن باشد، طرح‌های انتقال آب در نگاه اول برای استان‌های مبدا و مقصد سودمند تلقی می‌شود، اما بعد از چند سال معایب آن به وضوح برای مبدا و مقصد نمایان خواهد شد.
میرعباسی افزود: زمانی‌که آب برای انتقال درپشت سد جمع‌آوری شود و با تونل انتقال داده می‌شود، در گام اول اراضی مرغوب کشاورزی زیر آب می‌رود، حق‌آبه‌ها در حوزه‌های مختلف در پایین دست کاهش پیدا کرده و به اکوسیستم پایین دست نیز آسیب وارد می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات منابع آب چهارمحال و بختیاری بیان کرد: در روش‌های انتقال آب نیز مشکلاتی برای استان مبدا ایجاد می‌شود، زمانی‌که تونل برای انتقال آب حفر می‌شود در مسیر تونل سفره‌های آب زیرزمینی تخلیه و چشمه‌ها و چاه‌ها خشک و کم‌آب می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه در بحث انتقال آب استان‌های مقصد نیز با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند، خاطرنشان کرد: در وهله اول در استان مقصد، آب انتقال داده شده در مصارف کشاورزی و صنعت برای توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما اگر این آب پایدار نباشد پس از مدتی این مسئله چالش‌زا خواهد شد.
میرعباسی ادامه داد: اگر استانی صنعتی شود، افراد جویای کار به این استان‌ها مهاجرت می‌کنند، بنابراین زیرساخت‌ها و امکانات موجود در این استان پاسخگوی نیاز نخواهد بود و چالش‌های بسیاری نیز برای ساکنان آن استان ایجاد می‌شود، این چالش‌ها امروز در استان‌هایی مانند اصفهان و یزد مشهود است.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد تاکید کرد: پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای بسیاری در کشور و جهان اجرا شده، پس از چند سال طبق ارزیابی‌های صورت گرفته معایب اجرای این طرح‌ها بیش‌تر از مزایای آن بوده است.
وی با اشاره به اینکه انتقال آب بین حوضه‌ای تنها برای مصرف شرب قابل توجیه است، عنوان کرد: انتقال آب برای شرب و صنعت قابل توجیه نیست، باید برای افراد در محل سکونت خود بر اساس ظرفیت‌ها و منابع شغل ایجاد کنیم تا از مهاجرت و تبعات آن جلوگیری شود.
میرعباسی با بیان اینکه یک استان خشک و کویری را نمی‌توان به جنگل تبدیل کرد، گفت: هر استان باید با شرایط خود سازگار شود و توسعه نیز بر مبنای ظرفیت‌های موجود و در دسترس انجام شود، نمی‌توان استانی را برای آبادی استان دیگر خشک کرد.
رئیس مرکز تحقیقات منابع آب چهارمحال و بختیاری در پایان یادآور شد: توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن مسائل زیست‌محیطی موجب بر هم زدن تعادل طبیعت می‌شود و آسیب‌های فراوانی را نیز به افراد ساکن در آن منطقه از نظر سلامتی و اجتماعی وارد می‌کند.
حفر تونل بهشت‌آباد باعث خشکی چشمه‌ها و از بین رفتن حق‌آبه کشاورزان شده است
مرتضی درخشان- رئیس صنف کشاورزان چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه انتقال آب تنها برای مصارف شرب دارای توجیه است، اظهار کرد: عموما طرح‌های انتقال آب از چهارمحال و بختیاری با هدف تامین آب شرب به استان مجاور انتقال داده می‌شود، در حالیکه آب شرب مورد نیاز استان اصفهان از طریق تونل کوهرنگ یک تامین می‌شود و بسیاری از شهرستان‌های این استان برداشتی از زاینده‌رود برای شرب ندارند.
وی افزود: حتی در اجرای طرح‌های انتقال آب برای شرب باید مسائل زیست‌محیطی در حوزه مبدا مدنظر قرار بگیرد، برای مثال در پروژه انتقال آب بهشت‌آباد مسائل زیست‌محیطی در نظر نگرفته شده است، در این منطقه چند گسل فعال وجود دارد و به‌علت حفر تونل در این منطقه چند چشمه بزرگ تامین آب دچار خشکیدگی شدند.
درخشان بیان کرد: کشاورزان منطقه بیرگان و دشت زری در کوهرنگ حدود ۱۷ میلیون متر مکعب حق‌آبه از این چشمه‌ها داشتند که به‌علت حفر تونل کوهرنگ ۳ این چشمه‌ها خشک شدند و زندگی مردم و کشاورزان تحت تاثیر قرار گرفت، آب منطقه‌ای استان اصفهان متعهد شده بود که در صورت خشکی چشمه این حق‌آبه جبران شود، اما هیچ خسارتی به کشاورزان متضرر شده پرداخت نشد.
رئیس صنف کشاورزان چهارمحال و بختیاری با اشاره به حفر تونل کوهرنگ یک برای انتقال آب به استان مجاور، گفت: طبق نظام‌نامه انتقال آب بین حوضه‌ای سقف زمان ۲۵ ساله برای این موضوع در نظر گرفته شده بود، اما اکنون کشاورزان استان مجاور این آب را حق‌آبه خود می‌دانند، در حالیکه این طرح برای انتقال آب از حوضه کارون به زاینده‌رود موقت بوده است.
وی تاکید کرد: اجرای طرح‌های انتقال آب از چهارمحال و بختیاری کشاورزان چهارمحال و بختیاری را در بیش از یک دهه گذشته با چالش‌های فراوان مواجه کرده است و برای تامین آب اراضی کشاورزی خود دچار مشکل هستند.
پایان خبر / تاریخ ما