آیا سقوط ارزش لیر ترکیه بر اقتصاد ایران تاثیر دارد؟

به دنبال تنش‌های نظامی در ادلب سوریه، ارزش لیر ترکیه در مقابل دلار کاهش به پایین‌ترین سطح یک سال و نیم اخیر رسیده است. اما با توجه به روابط اقتصادی پیچیده میان ایران و ترکیه، بحران ارزی در کشور ترکیه چقدر می‌تواند بر اقتصاد ایران تاثیر بگذارد؟

اردشیر پشنگ، کارشناس امور خاورمیانه در گفتگو با سرویس اخبار تاریخ ما با بررسی وضعیت کنونی ترکیه به تاثیر بحران ارزی این کشور بر اقتصاد ایران می‌پردازد.

اقتصاد ترکیه در سایه جنگ

اردشیر پشنگ، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ابتدای سخنان خود به بحران فعلی منطقه که ترکیه و اقتصاد آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد می‌پردازد و می‌گوید: ارتباط مستقیمی بین افزایش تنش‌ها در ادلب سوریه با افزایش فشار بر اقتصاد ترکیه از جمله ارزش پولی این کشور وجود دارد. هر میزان این تنش و این بحران به یک جنگ گسترده‌تر تبدیل شود فشارها بر ترکیه افزوده خواهد شد به ویژه به این دلیل که مساله امنیت که برای صنعت توریسم بسیار حیاتی است تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.

وی ادامه می‌دهد: همان‌طورکه می‌دانید صنعت توریسم ترکیه صنعت اول درآمدزا در این کشور محسوب می‌شود. صنعتی که از عوامل رشد اقتصادی ترکیه طی دو دهه اخیر بوده است. مساله مهم دیگر، وابستگی بیش از پیش اقتصاد ترکیه به روابط منطقه‌ای و با همسایگان است؛ از جمله در حوزه صنایع غذایی، کشاورزی و حوزه‌های دیگر، به طوری که میزان تبادلات اقتصادی بین ترکیه و روسیه بالا رفته و در بحران ادلب ما شاهد هستیم که ترکیه یک‌ سوی ماجرا و روسیه سوی دیگر است.

پشنگ می‌افزاید: با افزایش تنش‌ها در بحران ادلب شاهد بستن مرزهای روسیه بر روی محصولات غذایی و کشاورزی ترکیه بودیم و این بحران جدی را در بین کشاورزان ترکیه ایجاد کرده که یکی از بازارهای اصلی فروش ترکیه بوده و اکنون ترس از دست رفتن آن به وجود آمده است. مساله دیگری این است که بیشترین تعداد توریست‌های ترکیه را هر ساله شهروندان روسیه تشکیل می‌داده که آن هم یک بخش دیگر از درآمدهای دولت ترکیه است.

سقوط ارزش لیر ترکیه

این کارشناس با اشاره به سقوط ارزش لیر ترکیه می‌گوید: وضعیت خاصی که به وجود آمده موجب می‌شود اقتصاد ترکیه شکننده‌تر شود و همانطور که می‌بینید ارزش لیر در مقابل دلار کاهش پیدا کند. در این میان روابط بین ایران و ترکیه نیز یک رابطه پیچیده است. طی روزهای اخیر شاهد هستیم که برخی مواضع مستشاری ایران و برخی از متحدین آن از جمله حزب‌الله مورد حمله هوایی ترکیه قرار گرفته و ایران عمدتا سعی کرده با صدور بیانیه‌هایی که از ترکیه بخواهد که ملاحظات بیشتری را در نظر بگیرد و دست از چنین عملیاتی بردارد. این بیانیه‌ها لحن تهدیدآمیزی هم داشته که شاید اگر این حملات ادامه پیدا کند واکنش ایران را به دنبال داشته باشد.

پشنگ در ادامه عنوان می‌کند: همان‌طورکه می‌دانید روابط اقتصادی ایران و ترکیه یک رابطه درهم تنیده بوده از این منظر که ایران و ترکیه دو رقیب جدی سیاسی ایدئولوژیک در منطقه محسوب می‌شوند که درعین حال دوستی عمیق و طولانی‌مدتی را با هم داشته‌اند. این دوستی در بعد اقتصادی و در بعد برخی از مسائل امنیتی از جمله در مسائل ثبات مرزها در خاورمیانه خیلی نمود بیشتری داشته است.

وی تاکید می‌کند: تحریم‌های آمریکا علیه اقتصاد ایران باعث شده که یکی از محدود منفذه‌های تنفسی ایران چه در دوره پیش از تحریم‌ها در زمان اوباما و چه در دوره تحریم‌ها در دوره ترامپ، دولت ترکیه باشد. دولتی که درحالی‌ که متحد استراتژیک آمریکا محسوب می‌شود اما در بسیاری از مسائل سعی کرد استقلال خود را حفظ کند و خود را به‌‌عنوان یک قدرت جلوه بدهد و چندان برای تهدیدهای آمریکا در این زمینه قدم ننهاده است. این وابستگی متقابل بوده و تنها از جانب ایران نیست. ترکیه نیز در قبال گشودن دروازه‌هایش برای اقتصاد ایران بی‌شک سود بیشتری برده است.

اثر بحران ارزی ترکیه بر اقتصاد ایران

پشنگ در ادامه می‌افزاید: کاهش ارزش لیر به طور طبیعی بر اقتصاد ایران هم اثرگذار خواهد بود، اما این اثرگذاری با توجه به این‌که اقتصاد ایران به دلایل چندی چه تحریم‌های شدید آمریکا چه سقوط ارزش ریال و چه خروج از FATF و ورود به لیست سیاه دچار مشکلات حادتری بوده و شاید این کاهش ارزش لیر چندان ضربه عینی و ملموس و بلافاصله‌ای را به اقتصاد ایران وارد نکند.

این کارشناس ادامه می‌دهد: اما کاهش ارزش پول ملی ترکیه درعین‌ حال باعث کاهش قدرت خرید ترکیه خواهد شد و می‌تواند از طریق کالاها و انرژی‌‌ای که از ایران دریافت می‌کند بر روی اقتصاد ایران اثر داشته باشد، اما کلیت داستان ادلب می‌تواند در کوتاه‌مدت اثرات منفی را روی روابط اقتصادی طرفین داشته باشد؛ هرچند ترکیه نشان داد در اوج تنش‌های سیاسی و استراتژیک خودش همواره سعی کرده است روابط اقتصادی را مجزا و مصون نگه دارد.