سامان‌دهی میدان نقش‌جهان با در نظر گرفتن خرد جمعی و کارکردهای امروزی میدان انجام می‌گیرد

به گزارش «تاریخ‌ما» به نقل از میراث آریا به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  اصفهان، فریدون الله
یاری مدیر کل میراث فرهنگی استان امروز 7 مرداد 97 با اعلام
این مطلب افزود: «مجموعه جهانی میدان امام (ره) (نقش جهان) یک
مجموعه بزرگ شهری است که می توان در یک جمله آن را تلفیقی هماهنگ
از هنر و معماری اصیل ایرانی دانست.»

او همچنین تاکید فروان کرد: «یکی از ویژگی های معماری مکتب اصفهان در
عصر صفوی مردم وار بودن آن است به گونه ای که خالقان هنر
معماری منحصر به فرد مکتب اصفهان در عصر صفوی آثار خود را چنان
خلق کرده اند که این آثار از یکسو از مردم هویت می گیرند و از سوی
دیگر به جامعه خود هویت می بخشند، روی همین اصل بسیاری از این
آثار از جمله مجموعه میدان نقش جهان، چهار باغ، پل خواجو، پل سی و
سه پل، کاخ چهلستون و بسیاری بناهای دیگر هنوز پس از گذشت 400 سال
همچنان پویا و زنده به فعالیت های خود ادامه می دهند.»

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری اصفهان وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «میدان عظیم امام (ره) نقش
جهان با مساحتی بیش از 80 هزار متر مربع در حالی که از جمله
بزرگ‌ترین بازارهای تاریخی جهان را در خود جای داده و در عین حال
بناهای تاریخی ارزشمندی در پیرامون آن قرار دارد، همچنان مرکز
میدان محلی برای بروز تحولات اجتماعی جامعه اصیل ایرانی بوده، که
هنوز پس از گذشت 400 سال پویا و با نشاط به حیات خود ادامه می
دهد.»

الله یاری همچنین با اشاره به امتداد حیات اجتماعی و فرهنگی جامعه
شهر نشین ایرانی در این میدان بزرگ تاکید فروان کرد: «با گذشت 400 سال
از حیات این میدان، ما همچنان شاهد امتداد حیات اجتماعی و فرهنگی
ایرانیان از عصر صفوی، تا کنون در آن هستیم، بگونه ائی که از آن
زمان تا کنون بازارهای پیرامون میدان و همچنین بازار بزرگ قیصریه
و مساجد زیبا و منحصر به فرد امام (ره) (جامع عباسی) و مسجد شیخ
لطف الله و همچنین مرکز میدان، مرکزی برای  تحولات اجتماعی
بوده است.»

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان همچنین
با اشاره به تداوم حیات اجتماعی مردم و تغییراتی که در بافت‌های
تاریخی به واسطه آن ایجاد می‌شود تاکید فروان کرد: «این تداوم حیات
اجتماعی منجر می‌شود تا در ادوار مختلف تاریخی، شاهد تغییرات و
تحولاتی در بناها و مجموعه های تاریخی باشیم که اگر چه شاید برخی
از آنها با اصول مرمت و حفاظت همخوانی چندانی در طول زمان نداشته،
لکن به عنوان سندی از تحولات اجتماعی و فرهنگی دوران خود به شمار
می رود.»

الله یاری در خصوص تحولات میدان امام(ره) گفت: «با توجه به
تداوم حیات در میدان عظیم امام(ره) (نقش جهان)، شاهد آن می باشیم
که این میدان در طول این 400 سال تغییراتی را تجربه کرده است که
از آن جمله می توان به تغییرات اساسی در مرکز میدان اشاره کرد به
گونه ائی که در عصر صفوی مرکز این میدان عظیم یک دست و بدون
هیچگونه الحاقاتی بوده و در مرکز آن در طول روز دست فروشان و
کشاورزان روستاهای پیرامون با برپائی چادر به فروش محصولات خود می
پرداختند و یا ورزشهای کهن سنتی همچون تیر اندازی و چوگان در آن
برپا می شد و شبها نیز مردم با اجتماع در مرکز میدان با انواع
سرگرمی‌های تدارک دیده شده توسط شعبده بازان، بازیگران و صاحبان
حرف دیگر سرگرم می شدند.»

او گفت: «از اواخر دوران قاجار و به ویژه از اوایل دوران پهلوی با
تحولات جدید اجتماعی، به تدریج مرکز میدان تحولات جدیدی را تجربه
کرد به گونه ای که طی حدود 80 سال اخیر فضاهای سبز متنوع همراه با
درختان و همچنین آبنمای بزرگی در مرکز میدان ایجاد شد.»

الله یاری ادامه داد: «تصاویر و اسناد و مدارک نشان می‌دهد که این
مجموعه فضای سبز  مرکز میدان در طول چند دهه اخیر تحولات
فراوانی را تجربه کرده که بخشی از آن ناشی از کارکرد های متنوع
زندگی اجتماعی جدید مردم بوده است، لذا به تدریج مرکز میدان از
کارکردهای اصلی خود در عصر صفوی به ویژه زمین بازی های همچون
چوگان فاصله گرفته است، با این وصف در دهه های گذشته این فضای سبز
متناسب با کارکرد میدان اصلاح شده است، به گونه ای که درختان
انبوه مرکز آن در دهه های 60 و 70 خورشیدی به دلیل اینکه حریم
منظری میدان مخدوش شده بود حذف و هم اکنون نیز فضای سبز میدان
توسط نهادهای مسئول به ویژه شهرداری اصفهان به صورت منظم پایش می
شود.»

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان با اشاره
به اینکه هم اکنون مرکز میدان به یکی از تفریحگاه های اصلی مردم
شهر اصفهان تبدیل شده است افزود: «در طی دهه های اخیر مرکز میدان
به ویژه در فصول بهار و تابستان به یکی از تفرجگاه های اصلی شهر
تبدیل شده است و این در حالی است که با تداوم خشکسالی و عدم جاری
بودن آب در بستر زاینده رود حتی بسیاری از مردم که در پاک های
کرانه های زاینده رود به صورت سنتی به تفرج می پرداختند خصوصا به
این میدان زیبا جذب می شوند.»

او همچنین گفت: «لزوم تداوم نشاط اجتماعی از یکسو، و لزوم حفاظت
از میراث فرهنگی از سوی دیگر باعث می‌شود تا کارشناسان برنامه های
مختلفی رابرای تداوم این تحرکات اجتماعی در عین لزوم حفاظت از
میراث فرهنگی ارائه کنند.»

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اضافه
کرد: «آب نمای مرکزی میدان امام که در حدود 70 سال قدمت دارد اگر
چه چندان قدیمی نیست، لکن امروزه به عنوان بخشی از تاریخ معاصر
این میدان شناخته می‌شود، با این حال با توجه به اینکه رطوبت حاصل
از این حوض بزرگ می‌تواند در زمستان به صورت شبنم بر کاشی های
گنبد مساجد شیخ لطف الله و امام تأثیر منفی بگذاردیا اینکه رطوبت
ناشی از آن به ویژه فواره های بلند حوض می‌تواند به ایوان چوبی
عالی قاپو آسیب برساند، برخی از کارشناسان معتقد به حذف حوض و
برخی دیگر معتقد به حفظ و اصلاح ساختار آن هستند، با این حال ثبت
جهانی ورزش چوگان در زمستان سال گذشته و احیای نمادین این ورزش در
قدیمی‌ترین زمین بازی چوگان در جهان از یکسو و توسعه گردشگری ورزش
چوگان در کشور های پیشرفته جهان، همگی موضوعاتی هستند که دائما
کارشناسان به آنها می اندیشند و این در حالی است که حذف دائمی
اتومبیل در این میدان که به طور کامل در طی سال های 1392 و 1393
با مشقات فراوان صورت گرفت، و از جمله تشکیل پایگاه جهانی، تشکیل
هیئت امنای میدان به ریاست استاندار اصفهان و عضویت تمامی فعالان
اقتصادی و دوائر  دولتی ذی مدخل همگی در راستای تلاشی برای
اداره بهینه این میدان بزرگ و تاریخی است.»

الله یاری با اشاره به درج خبری مبنی بر حذف حوض از مرکز میدان در
روز گذشته تأکید کرد: «همانگونه که در قبل ذکر شد برخی کارشناسان
موافق با حذف حوض به عنوان یک عنصر الحاقی و غیر اصیل هستند، لکن
نظر اغلب کارشناسان هم اکنون بر این نکته متمرکز است که با حذف
حوض چندان موافق نیستند، لذا نظر ادارۀ کل میراث فرهنگی
استان اصفهان در حال حاضر بر استفاده از این حوض با در نظر گرفتن
شرایط حفظ میراث فرهنگی است، لذا با توجه به اینکه این میدان یکی
از پهنه های تاریخی کشور بوده و در عین حال محل تردد گردشگران
خارجی نیز است هرگونه رفتار سنجیده و فرهنگی این اماکن می‌تواند
نقش مهمی در ارائه چهرۀ اصیل فرهنگی ایرانیان به جهانیان داشته
باشد لذا آتش زدن یکی از درختان میدان در هفته گذشته که با آتش
ذغال صورت گرفت می‌تواند این چهره را مخدوش کند.»

الله یاری تأکید کرد: «مسئله حذف حوض یا الحاقات مرکز
میدان می‌تواند به عنوان یک ایده مطرح باشد و یا اینکه
احیای ورزش چوگان در میدان نیز هم اکنون به عنوان یک ایده
مطرح است و این در حالی است که احیای آن می‌تواند نقش مهمی
در ارائه هویت اصیل ایرانی به عنوان دیپلوماسی فرهنگی کشورمان
ارائه کرده و در عین حال نقش آن در درآمدهای اقتصادی ناشی از آن
در حوزه گردشگری ورزش چوگان (پولو توریسم) نیز بر کسی پوشیده نیست
و این در حالی است که در راستای دست یابی به اهداف فرهنگی و
اقتصادی در سال های 1396 و 1397 یکی از معتبرترین گالری های ارائه
صنایع دستی نفیس و یا اولین کافه گالری صنایع دستی در این میدان
گشایش یافت، با این حال هدف از بیان این مطالب اجرای این ایده ها
و طرح ها بدون مطالعه و یا برنامه های کارشناسی شده نیست، بلکه با
تأکید بر حفظ اصالت ساخت مجموعه جهانی میدان امام، همه روزه به
ساماندهی این میدان عظیم در همه ابعاد از جمله مرکز آن با در نظر
گرفتن خرد جمعی و کاکردهای امروزی آن و همچنین با در نظر گرفتن
شور و نشاط اجتماعی مردم و گردشگران می اندیشیم. لذا در حال حاضر
و حداقل در کوتاه مدت این اداره کل هیچگونه برنامه خاصی برای
ایجاد تغییر و تحولات گسترده در میدان ندارد.»