چالش‌ها و سیاستهای تشویقی رشد جمعیت در روسیه
به گزارش خبرنگار «تاریخ ما»، رایزنی فرهنگی ایران در مسکو، گزارش مبسوط مرکز طراحی‌های راهبردی روسیه در سال ۲۰۱۷ تحت عنوان «چالش‌های روسیه در بخش رشد جمعیت» را ترجمه و برای انتشار در اختیار مهر قرار داده است.
این گزارش در زیر از نظر مخاطبان می‌گذرد:
مقدمه/تلفات چند میلیونی و درماندگی مردم
امپراطوری روسیه در قرن بیستم از مراحل فجیع انقلاب بلشویکی، جنگ داخلی، قحطی مربوط به محروم کردن دهقانان از حق مالکیت ارضی، سرکوب‌های گسترده استالین همراه با قتل و حبس میلیون‌ها تن در اردوگاه‌های کار، کشته شدن بیش از ۲۰ میلیون تن طی جنگ دوم جهانی و غارت و چپاول ثروت‌های ملی پس از منحل شدن شوروی و درماندگی و فقر بخش اعظم جمعیت کشور در سال‌های آخر قرن بیستم عبور کرده است و هر کدام از این مراحل با هزینه کشته شدن و جان باختن میلیون‌ها تن از مردم همراه بوده است. تلفات شوروی در دوران جنگ دوم جهانی چنان بود که تناسب بین مردان و زنان حتی در اواخر قرن بیستم احیا نشده بود.
ریشه‌های مشکل رشد جمعیت روسیه در دوره زمانی کنونی
مشکل جمعیتی کنونی روسیه با بحران جمعیت بروز کرده در سال‌های ۱۹۹۰ ارتباط داده می‌شود. طبق داده‌های آمار و ارقام روسیه، جمعیت روسیه در سال ۱۹۹۱ (لحظه از هم پاشیدن شوروی) ۱۴۸,۳ میلیون نفر بود و این رقم طی ۲۰ سال ۵,۶ میلیون کاهش داشته و در سال ۲۰۰۹ جمعیت روسیه به ۱۴۲,۷ میلیون رسید. ضمناً این نقطه نظر بیان می‌شود که کاهش جمعیت ملت روس خیلی بیشتر از دیگر ملت‌های کشور بود. به نظر برخی محققین طی این دوره تعداد روس‌های مقیم روسیه ۷ درصد کاهش یافته است.
درسال ۱۹۹۸ بحران اقتصادی مزمن روسیه به نقطه اوج خود رسید و دولت رسماً اعلام کرد نمی‌تواند تعهدات مالی خود را رعایت کند. نرخ روبل نسبت به دلار چند برابر سقوط کرد.
رشد اقتصاد روسیه پس از سال ۱۹۹۸ و دلایل اقتصادی رشد و کاهش جمعیت
گران شدن واردات و ارزانی کالاهای تولید شده در داخل در نتیجه این دگرگونی و سیاست صحیح یوگنی پریماکوف، نخست وزیر وقت باعث شد به دنبال آن بحران روند رشد اقتصاد روسیه آغاز شود. در اوایل قرن بیست و یکم، پس از آغاز مرحله جدید رشد قیمت نفت و ادامه رشد اقتصاد، دولت ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه برای احیای جمعیت کشور اقدام کرد. برنامه دولتی رشد جمعیت طراحی شد.
یکی از اجزاء این برنامه، دادن «سرمایه مادری» به والدین به‌خاطر داشتن هر بچه بعد از بچه اول بود. همچنین مزایای پرداختی بخاطر نگاه داشتن فرزند بالا برده شده، مشکل خانواده‌ها در مورد سپردن فرزند خود به کودکستان‌ها حل شد. همچنین دولت در جهت بهبود شرایط بهداشتی و بالا بردن میانگین طول عمر اقدام کرد. این مساعی باعث شد روند کاهش سالانه چند هزار نفر از جمعیت روسیه به‌تدریج کاهش یابد.
در ذیل بخشی از جدول رشد جمعیت از سایت نهاد آمار و ارقام روسیه درج می‌شود:
ولی سیاست ولادیمیر پوتین نسبت به اوکراین، الحاق کریمه به روسیه و پشتیبانی از شورش در شرق اوکراین همراه با سقوط قیمت نفت باعث شد این روندهای مثبت به هم خورد. اقتصاد روسیه وارد مرحله بحران جدید و طولانی شد. خودداری مصرّانه پوتین از هر نوع اصلاحات اقتصادی اوضاع را بُغرنج‌تر کرد. تعداد فقرا در کشور به سرعت رو به رشد رفت و سپس روند کاهش تعداد نوزادانِ به دنیا آمده و کاهش جمعیت (حتی به رغم جبران بخشی از کاهش طبیعی جمعیت از طرف مهاجران) از سر گرفته شد.
چنانچه از جدول فوق می‌توان دید، روند رشد جمعیت در سال ۲۰۱۰ آغاز شده و تا سال ۲۰۱۴ ادامه داشته است. پس از آن جمعیت روسیه در رابطه با الحاق کریمه ۲,۶ میلیون نفر رشد می‌کند. هرچند رشد جمعیت طی سال‌های بعد هم ادامه داشته ولی این رشد استثنائاً با ورود مهاجران ارتباط داشته و رشد طبیعی جمعیت قطع شده است.
بخشی از جدول مربوطه از آمار و ارقام روسیه که ذیلاً درج می‌شود این واقعیت را اثبات می‌کند:
چنانچه از این جدول می‌توان دید، رشد طبیعی جمعیت فقط در سال ۲۰۱۳ از صفر بالاتر رفته و آن هم به ۲۴ هزار نفر محدود شده است. سپس در سال ۲۰۱۵ این رشد ناچیز ادامه داشته و به دنبال آن سقوط شدیدی در سال ۲۰۱۷ فرا رسید و این روند امسال هم ادامه دارد.
اینک سازمان ملل پیشبینی می‌کند روند کاهش جمعیت روسیه ادامه داشته و جمعیت کشور در سال ۲۰۵۰ به ۱۳۰ میلیون خواهد رسید. حکومت روسیه اعلام می‌کند روند کنونی کاهش رشد طبیعی جمعیت نتیجه مشکلات رشد جمعیتی سال‌های ۱۹۹۰ است. یعنی امروز دخترهای به دنیا آمده در آن دوران مادر می‌شوند و از آنجا که تعداد آنها زیاد نیست بچه‌های آنها هم طبعاً زیاد نخواهد بود.
چالش‌های روسیه در بخش رشد جمعیت
مرکز طراحی‌های راهبردی روسیه در سال ۲۰۱۷ گزارش مبسوطی تحت عنوان «چالش‌های روسیه در بخش رشد جمعیت» منتشر کرد. در این گزارش امور زیر به عنوان چالش‌های جمعیتی روسیه درج شده است:
* چالش مربوط به سطح پایین جمعیت
جمعیت روسیه از سال ۱۹۹۳ به بعد طی ۱۴ سال رو به کاهش بوده است. طی سال‌های بعد (۲۰۰۹-۲۰۱۶) جمعیت رشد کرده ولی این رشد خیلی اندک است. طی این مدت جمعیت روسیه فقط ۱,۸ میلیون نفر (بدون در نظر گرفتن کریمه) رشد کرده و حتی با در نظر گرفتن کریمه به سطح سال ۱۹۹۳ نرسیده است. ضمناً رشد کنونی (چنانچه از جدول آمار برمی‌آید) استثنائاً با مهاجرت ارتباط دارد. اما رشد طبیعی از سال ۲۰۱۶ متوقف شد. انستیتوی جمعیت شناسی روسیه ۳۶ مدل رشد جمعیت را در سال ۲۰۱۶ مطالعه کرد و در ۳۲ مورد کاهش جمعیت روسیه تا سال ۲۰۵۰ پیشبینی می‌شود و فقط در موقعیت استثنائاً مساعد می‌تواند در حدود ۱۵۰ میلیون نفر باقی ماند. ولی برای این منظور باید مهاجرت به کشور پیوسته رشد کند و به نیم میلیون نفر در سال برسد. یادآور می‌شود این روند رشد جمعیت در همه کشورهای پیشرفته مشاهده می‌شود.
در این رابطه به‌طور اخص به دو امر توجه می‌شود. امر اول این است که روسیه که در اواسط قرن بیستم از لحاظ تعداد جمعیت در جهان در جای چهارم قرار داشت، در سال ۲۰۵۰ به جای پانزدهم سقوط می‌کند.
امر دوم عدم هماهنگی این تعداد جمعیت با فضاهای پهناور روسیه است که از لحاظ ارضی بزرگترین کشور جهان بوده و مساحت آن بیش از ۱۷ میلیون کیلومتر مربع است. به‌نظر متخصصین جغرافیا فقط ۳۰ درصد از این اراضی برای سکونت نسبتاً مساعد هستند. در ۷۰ درصد بقیه اراضی روسیه قریب به ۱۰ میلیون یا ۶,۸ درصد جمعیت کشور سکونت دارند. جمعیت روسیه بیش از همه در اراضی تاریخی روسیه و قفقاز شمالی متمرکز شده ولی حتی اینجا تراکم جمعیت (۵۰-۶۰ نفر در یک کیلومتر مربع) دو برابر کمتر از اتحادیه اروپا است.
سطح پایین سکونت در بخش آسیایی روسیه همیشه یک چالش تلقی شده است. حکومت طی قرن بیستم جمعیت را به شمال و شرق منتقل می‌کرد. بعد از فروپاشی شوروی روند معکوس آغاز شده و از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۱۶ جمعیت بخش آسیایی روسیه از ۳۲ به ۲۹ میلیون تن رسید. جمعیت کنونی سیبری و خاور دور برای بهره‌برداری از منابع طبیعی سرشار آنها و ایجاد اقتصاد پیشرفته و دارای قابلیت رقابت کافی نیست. ضمناً سرعت کاهش جمعیت در بخش آسیایی بالاتر از سرعت کاهش جمعیت کل کشور است. در حالی که جمعیت آسیا در حال رشد شدید است. انتقال جمعیت به غرب کشور نشانه رقابت مناطق برای جلب جمعیت در شرایط کمبود منابع انسانی آشکار است.
* چالش مربوط به تغییرات ساختار جمعیت
جمعیت روسیه در نتیجه طولانی‌تر شدن عمر و بهبود اوضاع بهداشتی پیر می‌شود. ولی این پیری همچنین عاقبت دگرگون شدن ساختار جمعیت در نتیجه تلاطم‌های قرن بیستم است. تعداد افراد دارای سن ۲۰ تا ۶۴ سال در سال ۲۰۱۲ به اوج خود (۹۵ میلیون) رسید. اینک سیر نزولی در این گروه آغاز شده و این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۸۲ تا ۸۵ میلیون نفر خواهد رسید و در مجموع این رقم بعد از آن هم رو به افول خواهد رفت. این روند به معنی بالا رفتن فشار بر سامانه‌های خدمات اجتماعی و کاهش تعداد جوانان قادر به حمل اسلحه خواهد بود.
* چالش مربوط به سطح پایین زاد و ولد
باید اذعان شود که سطح پایین زاد و ولد با شیوه زندگی معاصر ارتباط تنگاتنگ داشته و در همه کشورهای دارای سطح پیشرفتگی روسیه مشاهده می‌شود. حتی اگر بتوان به رشد جمعیت به کمک برنامه‌های دولتی مانند پرداخت سرمایه مادری [اینجا] نایل شد، این رشد اندک خواهد بود. ضمناً نیازی به سطح بالای زاد و ولد نیست زیرا زاد و ولد بالا در شرایط مرگ و میر بالا مورد نیاز بود. ولی روسیه وارد مرحله تغییر نامساعد ساختار سنی زنان می‌شود که در نتیجه آن تعداد زنان دارای قابلیت مادر شدن در سال ۲۰۳۰ حدود ۷ تا ۸ میلیون کمتر از سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۱۲ (نقطه اوج تعداد این زنان) خواهد بود و این کمبود مادران در هیچ سناریوی مساعد زاد و ولد جبران نمی‌شود. کاهش تعداد نوزادان به دنیا آمده ادامه داشته و در بهترین حالت در اواسط قرن می‌تواند در حدود سطح کنونی احیا شود. ولی این بهترین حالت ممکن است. همزمان کاهش نمودار میانگین تعداد نوزادان نسبت به تعداد مادران ادامه داشته و در بهترین حالت ۱,۷ نوزاد برای هر مادر خواهد بود.
* چالش مربوط به سطح بالای مرگ و میر
این یکی از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی روسیه تلقی می‌شود. در بخش زاد و ولد اوضاع روسیه از اوضاع کشورهای دارای سطح پیشرفت مشابه تفاوت ندارد ولی در بخش مرگ و میر این تفاوت به‌رغم تحولات مثبت سال‌های گذشته در این بخش بالاست.
فقط در سال ۲۰۰۹ سطح زندگی زنان از حداکثر سابق (سال ۱۹۸۹) فراتر رفته و طول عمر مردان در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار به ۶۵ سال رسید که همزمان بالاترین سطح در دوران شوروی (در سال ۱۹۸۷) بود. ولی در عین حال عمر باقیمانده نوجوانان در سن ۱۵ سال کمتر از حداکثر حاصله در سال ۱۹۶۴ است.
تحولات مثبت ۱۰-۱۲ سال گذشته باعث تغییر محسوس در بخش عقب ماندگی روسیه از کشورهای پیشرفته نشده است. بیماری‌های مربوط به قلب و شرایین بین دلایل مرگ و میر در روسیه جای اول را احراز می‌کنند. همچنین سوانح بین دلایل منتهی شونده به مرگ در روسیه جای خیلی بالایی دارند. سطح ابتلا به بیماری ایدز در روسیه طی سال‌های گذشته بطور محسوس رشد کرده است.
امر دیگری که باید به آن اشاره شود سطح پایین «طول زندگی تندرست» در روسیه است که بین مردان حدود ۵۸ سال و بین زنان ۶۶ سال است. این واقعیت باعث خواهد شد انجام اصلاحات مربوط به بالا بردن سن بازنشستگی در روسیه روند فوق العاده دردناک داشته باشد.
روسیه برای غلبه بر عقب ماندن از کشورهای پیشرفته در بخش طول عمر به سرمایه گذاری‌های کلان در بخش بهداشتی نیاز دارد. سطح هزینه‌های دولتی روسیه در بخش بهداشت به ۳,۵ درصد تولید ناخالص داخلی بالغ می‌شود در حالی که این رقم در ترکیه ۴,۷ درصد و در کشورهای غربی بین ۶ تا ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی است.
چالش مربوط به مهاجرت داخلی
این چالش با مهاجرت ساکنان مناطق شرقی روسیه به سوی غرب کشور ارتباط دارد که در نتیجه آن جمعیت بخش آسیایی کشور از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۰ حدود ۱۰ درصد کاهش داشت. اما کاهش جمعیت بخش اروپایی به نه دهم درصد محدود شد. متمرکز شدن جمعیت کشور در بخش محدود اراضی آن و تخلیه بقیه خاک کشور یک چالش بلاتردید است.
همچنین مهاجرت باعث می‌شود جمعیت از روستاها و شهرهای کوچک و متوسط خارج شده و تراکم جمعیت در شهرهای بزرگ بالاتر برود. ضمناً آمار موجود در این رابطه دقیق نیست زیرا بخشی از افراد که رسماً ساکن روستاها محسوب می‌شوند در واقع روستاها را ترک کرده‌اند.
چالش مربوط به مهاجرت از خارج به کشور
مسئله مهاجرت برای روسیه نسبتاً تازگی دارد. در دوران شوروی برعکس جمعیت از روسیه به جمهوری‌های شوروی منتقل می‌شد. فقط از سال‌های ۷۰ تعداد افراد وارد شونده به جمهوری روسیه شوروی از تعداد افراد خارج شونده از آن فراتر رفت. بخشی از این افراد روس‌های مقیم جمهوری‌های شوروی بودند ولی این بخش فوق العاده ناچیزی از مهاجران وارد شونده به روسیه را تشکیل می‌داد.
پس از فروپاشی شوروی مهاجرت معکوس این افراد شدت یافت. مهاجرت به روسیه در سال‌های ۱۹۹۲-۲۰۰۰ به اوج خود رسید. در مجموع طی این دوره طبق ارزیابی آمار و ارقام روسیه حدود ۴,۵ میلیون نفر به روسیه مهاجرت کردند. سپس معیار این مهاجرت کاهش یافت. ۸۰ درصد این افراد از ملت روس، دیگر ملت‌های مقیم روسیه و همچنین اوکراینی و بلاروس بودند. در مجموع مهاجرت به روسیه در مقایسه با دیگر کشورها چندان بزرگ نیست.
بخشی از مهاجران هم بدون ثبت رسمی وارد روسیه می‌شوند و در مورد تعداد این افراد حدسیات مختلفی بیان می‌شود. صاحبنظران تعداد این افراد را حدود ۳ تا ۳,۵ میلیون ارزیابی می‌کنند در حالی که مقامات از ۱۵ میلیون نفر حرف می‌زنند. رئیس‌جمهور روسیه تعداد مهاجران ثبت نشده در کشور را ۱۰ میلیون نفر اعلام کرد. روشن است که این ارقام از واقعیت به دور است و مقامات سپس رقم مهاجران غیرقانونی در کشور را به‌طور محسوس پایین بردند.
اغراق در مورد تعداد این مهاجران همراه با اطلاعات غرض‌دار نسبت به ترکیب قومی و دینی مهاجران و آداب و رسوم آنها باعث شد در جامعه نسبت به آنها دیدگاه منفی شکل گیرد. در نتیجه طراحی راهبرد مهاجرتی هماهنگ با منافع روسیه دشوار می‌شود. در حالی که مهاجران منبع فوق العاده جدی رشد جمعیت طی ۲۵ سال گذشته بودند. رشد کنونی جمعیت روسیه استثنائاً به حساب مهاجران تأمین می‌شود. و مهاجران فقط به جبران کمبود نیروی کار در کشور کمک نمی‌کنند. مهاجران همچنین جمعیت مناطق کم جمعیت را افزایش می‌دهند. بالا بردن جمعیت خاور دور که امروز یک مأموریت دولتی می‌باشد بدون مهاجران اجرا شدنی نخواهد بود.
سیاستهای تشویقی دولت روسیه برای افزایش جمعیت
سیاستهای حمایتی دولت روسیه برای تولد فرزند وتشویق خانواده‌ها به افزایش جمعیت در اشکال ذیل به خانواده‌هایی که صاحب فرزند می‌شوند، می‌شود: پرداختهای ماهیانه، پرداختهای یکباره، سوبسیدها، ارائه گواهی، بسته‌های حمایتی فدرال و حمایتهای بانکی و مالیاتی.
پرداختهای یکباره شامل موارد ذیل می‌شوند:
بسته حمایت اولیه از کودک و مادر: بر مبنای این بسته مبلغی که بسته به وضعیت قیمت و تورم در منطقه محل اقامت مادر و فرزند و تولد کودک، مبلغ بین ۱۴۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰ روبل به مادر پرداخت می‌شود.
سرمایه مادر: نوعی بسته حمایتی از خانواده‌هایی می‌باشد که با تولد و یا پذیرش فرزند دوم، پس از تولد تنها یکبار در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد. این بسته از سال ۲۰۰۷ به خانواده‌ها اختصاص داده می‌شود سالانه با احتساب میزان تورم تغییر کرده و مبلغ مصوب آن برای سال ۲۰۱۷ معادل ۴۵۳ هزار روبل(هفت هزار و پانصد دلار امریکا) می‌باشد. این مبلغ تنها به والدینی که تبعیت روسیه دارند و فرزندان دارای تابعیت روسی تعلق می‌گیرد. هدف از تعلق این مبلغ به خانوادگان با اهداف: تهیه محل زندگی، ساخت و یا تعمیر محل زندگی، پرداخت وام دریافتی از بانک، تامین هزینه‌های تحصیلی، تامین هزینه‌های نگهداری از کودک، اجاره منزل و خرید و یا تامین وسایل یا خدمات برای تربیت اجتماعی کودکان و نیز پوشش بخشی سیستم ذخیره پول برای پرداخت حقوق بازنشستگی به مادران می‌باشد.
یک قطعه زمین: در صورت تولد و یا پذیرش فرزند سوم والدین می‌توانند با دریافت مدرک تایید «خانواده پر فرزند» که توسط اداره اقامت محلی صادر می‌شود(این مدرک پس از تولد فرزند سوم برای خانواده‌ها صادر می‌شود)، طی سه سال از لحظه تولد کودک یک قطعه زمین در حاشیه شهر محل اقامت توسط دولت به خانواده اختصاص می‌گیرد.
پرداختهای ماهانه شامل موارد ذیل می‌شود:
پرداخت در دوران مرخصی زایمان: در صورتی که مادر باردار طی دو سال گذشته تا زمان آغاز مرخصی زایمان(هفته ۳۰ بارداری) مشغول بکار رسمی بوده و از کار خود اخراج نشده و یا محل کارش را عوض نکرده باشد، بمدت ۱۴۰ روز بعد از تولد کودک ۱۰۰ درصد حقوق متوسطی که طی دوسال اخر فعالیت خود دریافت می‌کرده، را دریافت خواهد کرد. میزان پرداختی می‌تواند نسبت به تعداد اعضای خانواده و میزان مرخصی نسبت سختی زایمان افزایش یابد.
پرداخت در دوران تربیت فرزند: به مدت یک سال و نیم پس از تولد کودک مادر می‌تواند ۴۰ درصد از متوسط حقوق ماهیانه خود طی دوسال قبل از تولد کودک دوم و یا یک و نیم برابر میزان حداقل مورد نیاز برای زندگی در مناطق مختلف روسیه که میزان آن سالانه توسط دولت فدرال مشخص می‌شود، را دریافت نماید.
سوبسیدهای دولتی شامل موارد ذیل می‌شوند:
سوبسیدهای خدمات درمانی: بنا به تصویب دولت از زمان تولد کودک تا پایان یک ماه اول تولد پزشک محلی موظف می‌باشد روزانه و با هزینه دولتی به منزلی که کودک و مادرش در آن ساکن هستند مراجعه و بصورت روزانه کودک و مادر را ویزیت کند و تا یکسال اول تولد کودک مادر می‌تواند در هر زمان از پزشک محل بخواهد که بدون دریافت وجهی برای ویزیت وی و کودک به منزل آنها مراجعه نماید.
بسته‌های سوبسیدی دولتی برای تغذیه سالم مادر و کودک تا سه سالگی: مادران در زمان بارداری و تا زمانی که کودکشان از شیر وی تغذیه می‌کند وکودکان تا سن سه سالگی از دولت بسته‌های تغذیه سالم شامل انواع ویتامین و مواد معدنی، مواد لبنی، آب معدنی، شیرخشک، مواد تغذیه تکمیلی و … را دریافت می‌کنند. ایشان می‌توانند این بسته را از کلینیکهای پزشکی محلی و یا مراکز تخصیص بسته‌های غذایی دریافت کنند. این بسته به خانواده‌هایی تعلق می‌گیرد که بتوانند ثابت کنند که پدر و مادر توان تامین هزینه‌های حداقلی تغذیه مادر و کودکش را ندارند.
استراحتگاه‌های دولتی برای کودکان: کودکان خانواده‌های پرفرزند می‌توانند تا ۱۶ سالگی از استراحتگاه‌های دولتی بصورت رایگان استفاده کنند.
حمل و نقل عمومی: اعضای خانواده‌های پرفرزند می‌توانند از تمامی وسائل حمل و نقل عمومی شهری بصورت رایگان استفاده کنند؛
هزینه‌های شارژ ساختمان: خانواده‌های پرفرزند می‌توانند دولت را موظف کنند که پرداخت بین ۳۰ تا ۵۰ درصد هزینه‌های شارژ و نگهداری ساختمان محل زندگی خود را عهده بگیرد.
بیمه درمانی رایگان: خانواده‌های پر فرزند می‌توانند از بیمه درمانی رایگان استفاده کنند.
داروی رایگان: اعضای خانواده‌های پرفرزند می‌توانند بر مبنای نسخه‌های معتبر داروهای خودرا در داروخانه‌های دولتی بصورت رایگان دریافت کنند.
فرم مدرسه و لباس ورزشی: کودکان خانواده‌های پرفرزند می‌توانند تا سن ۱۲ سالگی فرم مدرسه و لباس ورزشی رایگان از مدرسه دریافت نمایند.
لوازم تحریر رایگان: به فرزندان خانواده‌های پرفرزند لوازم التحریر لازم برای تحصیل در مدرسه بصورت رایگان ارائه می‌شود.
بازنشستگی سریع برای مادران با ۵ کودک: مادرانی که ۵ فرزند دارند می‌توانند بصورت استثنا با رسیدن به سن ۵۰ سالگی بازنشسته شوند.
گواهی‌های دولتی شامل موارد ذیل می‌شوند:
دولت به مادران سه گواهینامه از طرف دولت می‌دهد که بر مبنای آن بخش عمده هزینه‌های مادر از دوران بارداری تا پس از زایمان طفل را دولت برعهده می‌گیرد. این گواهی‌ها عبارتند از: گواهینامه مراجعه به مشاور دوران بارداری (برای مشاوره و تحت نظارت بودن در دوران بارداری تا زایمان)، گواهینامه مراجعه به زایشگاه و گواهینامه برای کلینیک درمانی کودکان.
بسته‌های حمایتی فدرال: اکثر مناطق فدرال روسیه با تصویب مبالغ مشخص بر مبنای میزان حداقل هزینه لازم برای زندگی فرد در آن منطقه فدرال و میزان تورم، در زمان تولد فرزند سوم و فرزندهای بعدی یکبار مبلغی را بصورت بسته حمایتی به خانواده‌ها اختصاص دهند. بعنوان مثال میزان این مبلغ در استان مسکو تا سقف ۱۵۰ هزار روبل است.
حمایتهای بانکی و مالیاتی: رقم سود سالانه وام مسکن برای خانواده‌های پرفرزند(سه فرزند و بیشتر) به مراتب کمتر از رقم سود وام عادی می‌باشد. برای این خانواده رقم سود سالانه ۶ درصد محاسبه می‌شود در حالی که رقم سود مسکن سالانه بصورت متوسط در روسیه رقمی حدود ۱۰ درصد است.
خانواده‌های پرفرزند می‌توانند از دولت بخواهند که رقم ۱۳ درصد مالیات بر درآمد را که بصورت اجباری از حقوق تمامی کارکنان دولت و بخشهای خصوصی کم می‌شود را، کم نکرده و یا مرجوع کند.
پس‌گفتار/روسیه نیاز به تغییر نگاه دارد
توجه شدید مقامات به مسئله رشد جمعیت و تلاش برای تسهیل شرایط مهاجرت به روسیه حاکی از معیار مشکل رشد جمعیت برای آن است. چنانچه صاحبنظران در خود روسیه اذعان می‌کنند این مسئله ابعاد مختلفی دارد که اساساً از نقطه نظر منفی بر رشد جمعیت اثر می‌گذارند. به ترتیب می‌توان گفت عوامل منفی زیر بر رشد جمعیت اثر می‌گذارند: سطح پایین زاد و ولد، سطح بالای مرگ و میر، سطح پایین بهداشت، سطح بالای مصرف مشروبات الکلی و سوانح مربوط به آن، سطح بالای فقر و مشکلات اقتصادی فزاینده (که علاوه بر خودداری خانواده‌ها از بچه داشتن همچنین باعث می‌شود سطح مهاجرت به کشور پایین رفته و سطح مهاجرت از کشور رشد کند) و عدم تمایل زنان در روسیه به بچه دار شدن و تعداد اندک بچه‌ها در خانواده‌ها.
تنها عامل مثبت که به رشد جمعیت روسیه کمک می‌کند ورود مهاجران از کشورهای شوروی سابق است ولی افکار عمومی روسیه نسبت به مهاجران منفی است و در نتیجه ادغام مهاجران در روسیه دشوار می‌شود.
طی سه سال گذشته از آغاز بحران اوکراین روندهای رشد طبیعی ناچیز جمعیت روسیه که از سال ۲۰۰۹ آغاز شده بود از دست رفتند. رشد طبیعی جمعیت کشور در سال ۲۰۱۶ اندکی و سپس سال گذشته به‌طور محسوس از صفر پایین‌تر رفت و آمار نشان می‌دهد این روند امسال شدیدتر از سال گذشته خواهد بود.
پیش‌بینی‌های موجود چه در داخل روسیه و چه در خارج (گزارش سازمان ملل) حاکی از آن است که روندهای رشد جمعیت طی ده‌ها سال آینده منفی خواهد بود و تعداد جمعیت روسیه در بهترین حالت می‌تواند در سطح کنونی باقی بماند. هرچند حکومت روسیه با اقدام خود علیه اوکراین و تصرف کریمه و همچنین خودداری از ترتیب دادن هر نوع اصلاحات و امید بستن به قیمت نفت اجازه نمی‌دهد حداقل شرایط اقتصادی مساعدی برای افرادی به وجود آید که به‌خاطر مشکلات مالی از بچه دار شدن خودداری می‌کنند. همچنین سیاست دولت در بخش اجتماعی چون هزینه‌های پایین بهداشتی به رشد طول عمر و متعاقباً کاهش مرگ و میر مساعدت نمی‌کند.
نویسنده: کمال صادقی
تازه ترین اخبار میراث فرهنگی ایران و جهان را در تاریخ ما دنبال کنید.
برچیده از سایت مهر