راهنمای عیب یابی و تعمیر الکتروموتور
موتورهای الکتریکی متنوعی امروزه در صنعت، تجارت، ساختمان‌های مسکونی و لوازم خانگی استفاده می‌شوند. برخی از این موتورها از نوع AC یا الکتروموتور جریان متناوب و بعضی دیگر از نوع DC یا موتورالکتریکی جریان مستقیم هستند. بسیاری از افراد که با موتورهای الکتریکی سروکار دارند، نمی‌دانند این الکتروموتورها چگونه کار می‌کنند تا در مواقع بروز مشکل بتوانند سریع عیب آن‌ها را پیدا کنند. الکتروموتورها نقش مهمی در ماشین‌آلات صنعتی دارند. به طور مثال اگر الکتروموتور تردمیل از کار بیفتد، تردمیل نمی‌تواند، بچرخد. خرابی الکتروموتور در هر دستگاهی می‌تواند، باعث متوقف شدن کسب‌وکار شما شود. به همین دلیل بهتر است با ساختار موتورهای الکتریکی و چگونگی کارکرد آن‌ها آشنا شوید تا بتوانید در صورت بروز خرابی سریع عیب الکتروموتور را تشخیص دهید. در این مقاله ضمن این که بخش‌های اصلی یک موتورالکتریکی را بیان کرده‌ایم به عیب‌یابی و تعمیر انواع الکتروموتور مانند تعمیر الکتروموتور dc پرداخته‌ایم.
بخش‌های اصلی یک موتورالکتریکی
برای این که بتوانید تعمیر الکتروموتورهای صنعتی یا تعمیر ژنراتور را بیاموزید باید با بخش‌های اصلی موتورهای الکتریکی آشنا شوید. یک الکتروموتور از قطعات مختلفی تشکیل شده است که این اجزا شامل موارد زیر می‌شوند:
استاتور Stator
استاتور به صورت ورق‌های نازک فلزی است. این قطعه مغناطیسی ثابت دائمی به اطراف لبه پوسته موتور متصل می‌شود. استاتور به جای یک تک هسته از چند قطعه ورق فلزی تشکیل شده است. بنابراین یک قطعه جامد نخواهد بود که این بهروری انرژی را بهبود می‌بخشد.
روتور Rotor
نصب روتور روی یک محور انجام شده است و حرکت آن به دلیل میدان مغناطیسی استاتور است که باعث چرخش محور موتور خواهد شد.
شکاف هوا Air Gap
بین روتور و استاتور یک شکاف هوای معمولا کوچک وجود دارد تا مشکلی در عملکرد و کارایی موتور الکتریکی ایجاد نشود.
سیم‌پیچ Windings
از سیم‌های انبوه پیچیده که به شکل قطب‌های مغناطیسی طراحی شده‌اند، تشکیل شده است تا جریان برق به راحتی انجام شود.
عیب‌یابی و آموزش تعمیر الکتروموتور
اگر الکتروموتور کار نمی‌کند با انجام چند مرحله ساده می‌توانید مشکل موتورالکتریکی را تشخیص دهید؛ سپس به تعمیر دستگاه اقدام کنید.
قطع کردن برق الکتروموتور
اولین گام اصلی برای عیب‌یابی الکتروموتور قطع نمودن برق است.
بازرسی ظاهری الکتروموتور
وجود موارد زیر روی سطح خارجی موتورالکتریکی می‌تواند در مکانیسم داخلی این دستگاه اختلال ایجاد کند.
- شکستن پایه نصب الکتروموتور
- خاک یا براده‌ای که باعث آسیب دیدن سیم‌پیچ می‌شود.
- خرابی موتورالکتریکی را با استشمام بوی غیرطبیعی می‌توانید، تشخیص دهید.
- موتورهای الکتریکی که برای شرایط رطوبت طراحی نشده‌اند، رطوبت باعث آسیب دیدن الکتروموتور می‌شود.
- گرمای بیش از حد موتور باعث ایجاد نقاط تیره در مرکز الکتروموتور می‌شود که این باعث می‌شود، موتور آسیب ببیند.
یافتن پلاک موتور
پلاک موتورالکتریکی به راحتی پیدا می‌شود؛ چون روی پوسته نصب خواهد شد. از مشخصات جزئی که پلاک موتور، آن‌ها را مشخص می‌کند شامل گزینه‌های زیر می‌شوند:
- دمای کارکرد
- گشتاور
- RPM (دور در دقیقه)
- شدت جریان الکتریکی
- ولتاژ
- توان
- دمای کارکرد
بررسی یاتاقان الکتروموتور Bearing
در هر دو سمت یک موتورالکتریکی یاتاقان‌ها هستند. خارج شدن یاتاقان‌ها، زنگ زدن یا درست وصل نشدن باعث می‌شوند، الکتروموتور به خوبی کار نکند. عیب‌یابی یاتاقان را به هر نشانه‌ای از مالش، حرکت سخت و زبر روتور و تراشیدن می‌توان تشخیص داد.
سایر مراحل تعمیر الکتروموتور
سایر مراحل تعمیر الکتروموتور شامل موارد زیر می‌شوند:
بررسی سیم‌پیچ
اگر اتصال کوتاه بین یک سیم با قاب موتور وجود داشته باشد با چشم دیده می‌شود. هنگامی که اتصال کوتاه بین یک سیم و بدنه برقرار شود موتور از کار می‌افتد و فیوز می‌سوزد. وجود اتصال به زمین و اتصال کوتاه هر یک از سیم‌های الکتروموتور را با اهم‌سنج (اهم‌متر) می‌توان بررسی کرد. از اهم‌متر برای اطمینان از ایمن‌بودن تست عایق و سیم‌پیچ نسبت به زمین استفاده می‌شود.
استفاده از اهم‌متر Ohmmeter
با استفاده از اهم‌متر در محل تست مقدار مقاومت دریافتی را می‌توانید، ببینید. مقاومت خط‌‌به‌خط سیم‌پیچ در موتور سه فاز باید از دو درصد کمتر باشد. مقاومت سیم‌پیچ در موتور بالاتر از ۱۰ اسب بخار از عملکرد اهم‌متر می‌تواند، کمتر باشد و ممکن است به اهم‌متری که مقاومت پایین‌تر را سنجش می‌کند، نیاز باشد.
بازرسی ظاهری خازن
برای موتور تک فاز انجام می‌شود. خازن موتور داخل یک پوشش فلزی است و اگر بوی سوختن بدهد، سوراخ و نشت روغن داشته باشد با یک نگاه می‌توانید آن‌ها را تشخیص دهید.
بررسی کلید موتور الکتریکی
از سالم بودن کلید قطع و وصل الکتروموتور مطمئن شوید که به بدنه موتور برق داخل آن سرایت نکند.
بررسی فن خنک‌کننده
گرفتگی گارد فلزی فن را بررسی کنید.
بیش از حد داغ و گرم شدن موتور الکتریکی
اگر در موتور الکتریکی مشکی وجود داشته باشد، موتور بیش از حد داغ می‌کند. داغ شدن موتور به دلایل زیر می‌توان بروز پیدا کند:
- مشکل در اتصال کوتاه
- نوسانات شدید ولتاژ
- اتصال جریان به بدنه
- نامناسب‌بودن کابل‌ها و اتصالات
- شل بودن
- اضافه‌بار
- عدم عملکرد صحیح کانال تهویه
- بالا بودن دمای محیط
برای انتقال دما منافذی در موتور وجود دارد که توسط گرد‌وغبار و کثیفی ممکن است، مسدود شوند که این می‌تواند به داغ شدن بیش از حد موتور کمک کند. اگر همچنان موتور الکتریکی داغ است باید عوامل زیر را بررسی کنید:
- بسته شدن برعکس کلاف سیم‌پیچ مثلثی به جای ستاره‌ایی در الکتروموتور
- سفت و شل بودن تسمه الکتروموتور در موتورالکتریکی کولر
- روغن‌کاری و عدم سرویس صحیح موتور الکتریکی
- مقاومت بالای سیم‌پیچ‌ها
برای رفع لرزش بیش از موتور الکتریکی باید موارد زیر انجام شود:
- روغن‌کاری و سرویس‌ها باید انجام شود.
- اتصالات نصب، محل نصب موتور و فنداسیون باید بررسی شوند.
- بالانس بودن روتور در استاتور، محل قرارگیری روتور و نشیمگناه باید بررسی شوند.
- بررسی سلامت پره فن
اطمینان از عدم ساییده شدن فن به بدنه
سخن پایانی
در ماشین‌آلات و صنایع مختلفی از انواع الکتروموتور استفاده می‌شود که خرابی موتورهای الکتریکی می‌تواند باعث مختل شدن کسب‌وکار شما شود. به همین دلیل باید مراحلی برای عیب‌یابی و تعمیر الکتروموتور dc و تعمیر الکتروموتور ac انجام شود. استاتور، روتور، شکاف هوا و سیم‌پیچ از بخش‌های اصلی موتورهای الکتریکی هستند.
قطع کردن برق الکتروموتور، بررسی ظاهری موتورالکتریکی، یافتن پلاک موتور، بررسی یاتاقان الکتروموتور، بررسی سیم‌پیچ، استفاده از اهم‌متر، بازرسی ظاهری خازن، بررسی کلید الکتروموتور و بررسی فن خنک‌کننده گام‌های اصلی برای عیب‌یابی و تعمیر موتورهای الکتریکی هستند. بالا بودن دمای محیط، مشکل در اتصال کوتاه، نوسانات شدید ولتاژ، اتصال جریان به بدنه، نامناسب‌بودن کابل‌ها و اتصالات و اضافه بار از دلایل داغ شدن بیش از حد موتور الکتریکی محسوب می‌شوند.
برای رفع لرزش و سروصدای الکتروموتور باید روغن‌کاری و سرویس‌ها باید انجام شود. اتصالات نصب و محل نصب موتور و فنداسیون باید بررسی شوند. بالانس بودن روتور در استاتور، محل قرارگیری روتور و نشیمگناه باید مورد بررسی قرار بگیرند.
مجموعه همیارموتور انواع موتورهای الکتریکی را با بهترین کیفیت و قیمت در اختیار مشتریان قرار می‌دهد و شما می‌توانید مطابق با نیاز خود هر نوع الکتروموتوری را که می‌خواهید، سفارش دهید. همچنین خدماتی مانند تعمیر الکتروموتور ac و … را در اختیار مشتریان می‌گذارد.
