کشف بقایای ۷۸ هزار ساله از تشریفات تدفین انسان در آفریقا

طی اطلاعات به دست آمده بقایای یک کودک در کنیا کشف شده است. این کودک که سنی نزدیک که به ۷۸ هزار سال دارد میتواند یکی از قدیمی ترین شواهد و مدارک بر مراسم و تشریفات دفنی در قاره آفریقا باشد. باستان شناسان با توجه به طرز قرارگیری استخوان های این کودک اطلاعات زیادی به دست آورده اند. با توجه به آرایش استخوان های پیدا شده مشخص می شود که انگار زانو های این کودک به سمت قفسه سینه او جمع شده و با توجه به طرز قرارگیری جمجمه، انگار سر او بر روی یک سطح برآمده یا بالش قرار داشته است. با توجه به استخوان های مفصلی او و این که همچون ستون فقرات در قبر از هم نپاشیده است این امکان وجود دارد که جسد قبل از دفن در یک کفن پیچیده شده است.

بقایای انسان دفن شده در موزه سوئد – کپی رایت عکس: آرشیوباستان‌شناسان بقایای این جسد ۷۸ هزار ساله را به هنگام حفاری در دهانه غار پانگا یا سیدی در ارتفاعات گرمسیری دشت کنیا در ۱۵ کیلومتری ساحل کشف کرده‌اند.

مایکل پتراگلیا، استاد علم ماقبل تاریخ و تکامل در موسسه علوم تاریخ بشر ماکس پلانک در آلمان، در این باره می‌گوید: «این واقعا تماشایی است. قبر کودک، قدیمی‌ترین نشانه دفن انسان در آفریقا است و به ما مطالب بسیاری در مورد زندگی اجتماعی و رفتارهای بشر می‌گوید. چیزهایی که امروز برای ما بسیار آشنا هستند.»

این‌ استخوان‌ها برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ مشاهده شده بودند اما به حدی ظریف بودند که استخراج آن‌ها سال‌ها طول کشید.

تیم کاوشگران زمانی که این بقایا را یافتند تلاش کردند آن‌ها را بردارند، اما این استخوان‌ها به دلیل شکننده بودن به محض دست زدن به خاک تبدیل می‌شدند. در نتیجه ۴ سال زمان صرف شد تا محققان قبر را از بالا حفاری کنند و برای محافظت مواد شیمیایی رزین به کار ببرند، با این حال هنوز این استخوان بسیار ضعیف بود.

به همین دلیل سرانجام پژوهشگران اطراف گودال مدور را به عرض ۴۰ سانتی‌متر حفر کردند و کل قبر را گچ گرفتند. سپس این بلوک گچی به موزه ملی نایروبی و پس از آن به آزمایشگاه تخصصی به اسپانیا منتقل شد تا کارشناسان با تجهیزات اشعه ایکس بتوانند از بقایای جسد تصویربرداری سه‌بعدی کنند.

دو دندان کوچک که در قبر پیدا شده است با دندان‌های «انسان خردمند» تطابق داشته و سن کودک را ۲.۵ تا ۳ سال معین می‌کند. ابزارهای سنگی برای تراش و حکاکی نیز در اطراف قبر پیدا شده است.

پروفسور نیکول بوین، پژوهشگر ارشد این پروژه، می‌گوید: «انسان‌ها، برخلاف شامپانزه‌ها، شروع به ایجاد نظام‌های فکری پیچیده حول مرگ کردند. این مسئله باعث شده است از نظر فرهنگی و همچنین روش‌های رفتار با مردگان اختلافات بسیاری را در جوامع شاهد باشیم.»

هرچند خاستگاه انسان امروزی آفریقا است، با این حال یافت قبر انسان‌های نخستین در این قاره پدیده‌ای بسیار نادر به شمار می‌رود.

پیشتر باستان‌شناسان مکان‌های دفن انسان‌های قدیمی را در خارج از آفریقا به دست آورده‌اند. در این مکان‌ها نظیر غار اسخول در دامنه کوه کارمل در اسرائیل و غار قافزه در نزدیکی ناصره بقایای اجساد دفن‌شده انسانی به دست آمده که ۹۰ تا ۱۳۰ هزار سال قدمت دارد.

پروفسور بوین می‌گوید: «داشتن تصویری از زمان دفن یک انسان نخستین ما را به لحظه‌ای بسیار غم‌انگیز بازمی‌گرداند. لحظه‌ای که هرچند با ما بسیار فاصله دارد، با این حال آن را می‌توانیم به عنوان یک انسان درک کنیم.»