کهن‌ترین ورزش‌های المپیکی کدامند؟
یونانیان باستان در ۷۷۶ سال قبل از میلاد مسیح، بازی‌های المپیک را ابداع کرده بودند و اولین بازی هم در المپیا، مکانی مقدس برای الهه‌های یونانی برگزار شد. مسابقه دو که به استادیون هم شناخته می‌شود، اولین و تنها ورزش المپیکی بود که تا ۷۲۴ سال قبل از میلاد مسیح برگزار شد. البته ۳ ورزش دو دیگری مانند ورزش‌های مبارزه‌ای و رویدادهای اسب‌دوانی هم وجود داشتند که جزئی از کهن‌ترین ورزش‌های المپیکی جهان باستان بودند. بیشتر ورزش‌هایی که در فهرست امروز ترتیب داده شده، به شکل اصلاح‌شده‌ای تا به امروز در بازی‌های المپیک هستند.
۹- مسابقه هوپلیت (هوپلیتودروم)
قدمت: ۵۲۰ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: خیر
ابزار خاص: زره هوپلیت؛ کلاه و سپر و ساق بند و مکانی به عنوان پیست استادیون برای برگزاری مسابقه
تعداد رقبا: نامشخص، احتمالا مانند تمام ورزش‌های دو، تا ۲۰ نفر
مسابقه هوپلیت که به (هوپلیتودروم) هم شناخته می‌شود، را یونانیان به عنوان چهارمین و آخرین ورزش دو به ورزش‌های المپیک باستان اضافه کرده بودند. اما برعکس دیگر مسابقات دو که به هیچ ابزاری نیاز نداشتند، ورزشکاران در مسابقه هوپلیت باید زره (کلاه، سپر، ساق بند) به تن می‌کردند که بالای ۵۰ پوند وزن دارند. از آنجایی هم که این ساق بندها جلوی دست و پا و حرکات پای ورزشکار را می‌گرفتند، دیگر از اواسط قرن پنجم قبل از میلاد مسیح کنار گذاشته شد.
این ورزش باستانی، قدرت عضلانی و مقاومت ورزشکار را محک می‌زد و معمولا هم باید ۲ پهنا در پیست استادیوم (حدود ۱۹۲ متر (۶۲۹.۹ فوت)) را می‌دویدند. منتها این پیست در نمئا، ۴ استادیوم و در پلاته، ۱۵ استادیوم داشته بود. مانند هر ورزش دو دیگری که به استادیوم بیشتری نیاز دارند، مسابقه‌دهندگان هوپلیت هم باید دور قطبی به نام کامپتر در پایان هر دور می‌چرخیدند.
۸- پانکریشن
قدمت: ۶۴۸ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: خیر
ابزار خاص: به هیچ ابزاری نیاز نداشت
تعداد رقبا: دو نفر در هر مسابقه – برگزاری بیشتر مسابقات پانکریشن، با ۴ دور و ۱۶ ورزشکار
پانکریشن بعد از کشتی و بوکس، از آخرین ورزش‌های مبارزه‌ای بود که به ورزش‌های المپیک باستان اضافه شده بود، اما از دو ورزش مبارزه‌ای قبل خود خطرناک‌تر محسوب می‌شد. ورزشکار در این ورزش باید با دستان حالی و خشونت و محدودیت‌های کمی مبارزه می‌کرد. خشونت این ورزش حتی از نامش پیداست، که به «با تمام قدرت» ترجمه تحت‌الفظی می‌شود. اگر بخواهیم آن را بخش بخش کنیم، «Pan» به (با تمام) و «Kratos» به (زور و بازو، توانایی، قدرت) ترجمه می‌شوند.
در اساطیر یونانی آمده که قهرمانان هراکلس (هرکول) و تسئوس که از روش‌های کشتی و بوکس برای درهم شکستن حریف‌هایشان استفاده می‌کردند، ورزش پانکریشن را ابداع کرده بودند. تمام تکنیک‌های بوکس و کشتی، مانند ضربات پا و نگه داشتن و قفل کردن و خفه کردن روی زمین پذیرفتنی بود. منتها تنهای محدودیتی که بر سر ورزشکاران پانکریشن قرار می‌گرفت، این بود که نباید حریف‌شان را گاز می‌گرفتند و چشمانشان را از کاسه در می‌آوردند. این ورزش آن‌قدر خطرناک بود که ورزشکاران زیادی از پس هرچند، علی‌رغم خشونتش، هیچ چیزی از محبوبیت آن در کشورهای مختلف کم نکرد و حتی سر از فرهنگ رومی هم در آورد.
۷- مسابقه ارابه سواری با چهار اسب (تتریپون)
قدمت: ۶۸۰ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: خیر
ابزار خاص: ارابه و اسب و مکانی برای برگزاری ورزش در هیپپودروم
تعداد رقبا: نامشخص
مسابقه ارابه سواری با چهار اسب که به تتریپون هم شناخته می‌شد، به دست یونانیان در ۶۸۰ سال قبل از میلاد مسیح به عنوان اولین ورزش اسب‌دوانی به ورزش‌های المپیکی جهان اضافه شد. برای اضافه کردن ورزش‌های جدید، بازی‌های المپیک از رویداد یک‌روزه به دوروزه گسترده شد. مسابقات ارابه‌سواری در هیپپودروم برگزار می‌شد، که پهن و تخت و روباز بود و خط آغاز و پایان مسابقه با قطبی مشخص می‌شد. البته قطب کوچک‌تری هم به نام نیسا در این پیست بود، که با پیچ سختش تصادفات زیادی در آن‌جا اتفاق می‌افتاد.
این باور وجود دارد از آنجایی که پیندار شاهر این ورزش را به دودکادرومون می‌شناخت، مسابقه ارابه سواری با چهار اسب یا (تتریپون) با ۱۲ حدود ۱۴ کیلومتر (۸.۶۹۹۲ مایل) دور برگزار می‌شد. اطلاعات کمی از قوانین واقعی تمام رویدادهای اسب‌دوانی وجود دارد، اما مورخان مطمئن هستند که رقبا در این ورزش اجازه نداشتند ناگهان جلوی راه حریف‌های دیگرشان سبز شوند، مگر اینکه بسیار از حریفانشان جلوتر باشند.
۶- بوکس (پیگماکیا)
قدمت: ۶۸۸ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: بله
ابزار خاص: پوشش چرمی از پوست گاو به نام هیمانتس و اکسیس
تعداد رقبا: ۲ نفر در هر مسابقه
بوکس نه تنها یکی از کهن‌ترین ورزش‌های المپیکی جهان، بلکه در مجموع به عنوان یکی از قدیمی‌ترین ورزش‌های تماسی محسوب می‌شود. بوکس یونانی باستان که به پیگماکیا شناخته می‌شود، در ۶۸۸ سال قبل از میلاد مسیح به عنوان دومین ورزش مبارزه‌ای به بازی‌های المپیک اضافه شده بود. ورزش بوکس از همان سال معرفی‌اش، در تمام المپیادهای باستان حضور داشت و برای بیش از هزار سال در فرهنگ یونان، به محبوبیت زیادی دست پیدا کرده بود.
برعکس بوکس امروزی که قوانین سفت سختی دارد تا امنیت ورزشکاران در آن حفظ شود، اما ورزش پیگماکیا در آن زمان بسیار خشن بود. حتی مبارزان در آن روزها یک پوشش چرمی از پوست گاو به نام هیمانتس و اکسیس دور دستان و انگشتان و مچ دست‌شان می‌بستند، اما این دستکش‌ها درکل کشنده بودند. بوکسورها از دستکش‌های لبه‌تیزی به نام اکسیس استفاده می‌کردند که معمولا در حین مسابقات باعث مرگ حریف می‌شد. مسابقات بوکس باستان تنها با یک دور تمام می‌شدند و برنده هم کسی بود، که حریف را بی‌هوش یا وادار به تسلیم کند.
۵- ورزش‌های پنجگانه (پرتاب دیسک، پرتاب نیزه، پرش طول، استادیون (مسابقه دو) و کشتی)
قدمت: ۷۰۸ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: خیر، اما ورزش‌های انفرادی (پرتاب دیسک، پرتاب نیزه، پرش طول، استادیون (مسابقه دو) و کشتی) هنوز برگزار می‌شوند و حتی ورزش‌های دهگانه مردان و هفتگانه زنان وجود دارد
ابزار خاص: دیسک و نیزه و افسار (که به دمبل امروزی شباهت دارد و برای پرش طول استفاده می‌شد) و پیست استادیون
تعداد رقبا: نامشخص
ورزش‌های پنجگانه، اولین رقابت چند-رویدادی محسوب می‌شود که در بازی‌های المپیک اضافه شده بود و در ۷۰۸ سال قبل از میلاد مسیح، جدا از ورزش کشتی در این بازی‌ها برگزار می‌شدند. پنج ورزش پرتاب دیسک و پرتاب نیزه و پرش طول و استادیون (مسابقه دو) و کشتی در ورزش‌های پنجگانه وجود دارد. البته پرتاب دیسک و پرتاب نیزه و پرش طول در اولین بازی‌های المپیک به صورت انفرادی برگزار نمی‌شدند. هیچ‌کس از دستور دقیق برگزاری رویداد ورزش‌های پنجگانه مطمئن نیست، اما همه آن‌ها در یک روز برگزار می‌شدند و همیشه هم با ورزش کشتی به پایان می‌رسیدند.
نحوه انتخاب برنده در این ورزش نامبهم است، منتها نزدیک‌ترین نظریه این است که برترین ورزشکاران که در مسابقات کشتی انتخاب می‌شدند، در ۴ رویداد دیگر هم برنده بودند. البته شواهدی هم وجود دارد، که نشان می‌دهد اگر تمام برندگان در تمام هر ۳ رویداد برنده می‌شدند، به عنوان برنده میدان انتخاب می‌شدند. ورزش‌های پنجگانه به عنوان زیباترین و ظریف‌ترین ورزش المپیک در نظر گرفته می‌شدند، چون ورزشکاران باید با با آماده بدنی کامل در تمام رویدادهای مختلف شرکت می‌کردند.
۴- کشتی (پله)
قدمت: ۷۰۸ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: بله
ابزار خاص: به هیچ ابزاری نیاز ندارد
تعداد رقبا: ۲ نفر در هر مسابقه
کشتی در کنار ورزش‌های پنجگانه، از جدیدترین رویدادهای ورزشی بودند که در ۷۰۸ سال قبل از میلاد مسیح به بازی‌های المپیک اضافه شده بودند. اما کشتی از اولین ورزش‌های مبارزه‌ای بود که حداقل از ۳ ورزش رقابتی یونانی (بوکس و پانکریشن که بعدها به ورزش‌های المپیک اضافه شده بودند) ایمن‌تر محسوب می‌شود. البته کشتی همچنین یکی از پنج ورزش در ورزش‌های پنجگانه هم بود.
یونانیان با ۲ روش کشتی می‌کردند؛ کشتی ایستاده (اورت پله) که در گودال ماسه‌ای برگزار می‌شد و کشتی زمینی که در شن و ماسه خیس (کاتو پله) برگزار می‌شد. هرچند اختلافاتی در برگزاری کشتی زمینی در بازی‌های المپیک وجود دارد. اما سوابقی پیدا شده که نشان می‌دهند کشتی‌گیران، کشتی را سرپایی شروع می‌کردند و اگر بعد از هل دادن و پرتاب کردن حریف، نتیجه‌ای نمی‌گرفتند، ادامه کشتی را روی زمین ادامه می‌دادند.
۳- دو استقامت (دولیچوس)
قدمت: ۷۲۰ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟ بله. با نزدیک‌ترین طول ۵۰۰۰ متر
ابزار خاص: به هیچ ابزاری نیاز ندارد، اما در ساختمان خاص استادیوم برگزار می‌شد
تعداد رقبا: تا ۲۰ نفر
دولیچوس، سومین رویداد دویدنی محسوب می‌شود، که در ۷۲۰ سال قبل از میلاد مسیح به بازی‌های المپیک اضافه شده بود. دو استقامت هم مانند ورزش‌های دومیدانی دیگر در استادیوم برگزار می‌شد. با اینکه مسافت در این ورزش متنوع است، اما معمولا حدود ۱۸ تا ۲۴ دور، یعتی حدود ۳.۴۶۵ متر (۱۱.۳۶۸.۱۱ فوت) تا ۴.۶۲۰ متر (۱۵.۱۵۷.۴۸ فوت) طول داشته بود. رقیب‌ها در این ورزش هم مانند مسابقه دومیدانی دو مرحله‌ای، قطبی به نام کامپتر در انتهای هر دو را دور می‌زدند و به مسابقه ادامه می‌دادند.
با اینکه دولیچوس یک دو استقامت محسوب می‌شود، دوندگان در هر دور از مسابقه باید تلاش زیادی می‌کردند و از پیاده‌روی، کمی سریع‌تر می‌دویدند. اما در دورهای آخر باید سرعت‌شان را زیاد و حرکت‌شان را تا خط پایان سریع‌تر می‌کردند. دولیچوس با اینکه رویداد اصلی در کهن‌ترین ورزش‌های المپیک به حساب نمی‌آمد، اما در بازی‌های المپیک اضافه شد و تماشاچیان را سرگرم‌تر می‌کردند.
۲-مسابقه دومیدانی دو مرحله‌ای (دیولوس)
قدمت: ۷۲۵ قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: بله. به عنوان مسابقه ۴۰۰ متر
ابزار خاص: به هیچ ابزاری نیاز ندارد، اما در ساختمان خاص استادیوم برگزار می‌شد
تعداد رقبا: تا ۲۰ نفر
مسابقه دومیدانی دو مرحله‌ای (دیولوس)، دومین ورزشی بود که در ۷۲۴ سال قبل از میلاد مسیح به کهن‌ترین ورزش‌های المپیک اضافه شده بود. این بازی به ورزش دو، اولین بازی المپیک شباهت دارد. منتها طول دویدن در مسابقه این ورزش نسبت به ورزش دو، دو برابر است. ورزشکاران در این مسابقه باید سرعت‌شان را در انتهای پیست استادیوم سریع می‌کردند و دوباره به خط شروع میدان برمی‌گشتند.
قطبی به نام کامپتر در زمین مسابقه دومیدانی دو مرحله‌ای گذاشته می‌شد، که ورزشکاران برای به پایان رساندن مسابقه باید آن را دور می‌زدند. مورخان مطمئن نیستند که ورزشکاران هر کدام قطب کامپتر خودشان را داشتند یا همه آن‌ها باید اطراف یک قطب و حلقه، دور می‌زدند یا نه. اما به گفته فیلوستراتوس (نویسنده یونان باستان) که کتابی درباره دو و میدانی یونان نوشت، دوندگان در مسابقه دومیدانی دو مرحله‌ای (دیولوس) باید استقامت بیشتری می‌داشتند و قوی‌تر از مابقی دوندگان می‌بودند.
۱-دو / دویدن (استادیون)
قدمت: ۷۷۶ سال قبل از میلاد مسیح
هنوز وجود دارد؟: بله. در رقابت ۲۰۰ متری
ابزار خاص: به هیچ ابزاری نیاز ندارد، اما در ساختمان خاص استادیوم برگزار می‌شد
تعداد رقبا: تا ۲۰ نفر
مسابقه دو که به عنوان استادیون یا استید هم شناخته می‌شود، از کهن‌ترین ورزش‌های المپیکی جهان است. این ورزش حتی تنها رقابتی بود که در المپیک سال ۷۷۶ قبل از میلاد مسیح به این ورزش‌ها اضافه شده بود و تنها رویداد بازی‌ها تا ۷۲۴ سال قبل از میلاد مسیح محسوب می‌شود. طول مسیر مسابقه، ۶۰۰ فوت یونانی بود، منتها این عدد و رقم، واحد استانداردشده‌ای نبود و همین شد که استادیوم‌ها بیشتر اوقات در اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شدند. اما استادیوم اصلی در المپیا حدود ۱۹۲ متر (۶۲۸.۹ فوت) طول دارد.
استادیون، به ساختمانی برای برگزاری این ورزش می‌گویند که نامش روی آن گذاشته می‌شد. این کلمه بعدها در زبان لاتین و انگلیسی به استادیوم تبدیل شد. اصلا شاید این همان دلیلی باشد که تمام عرصه‌های ورزشی را در استادیوم می‌بینیم. مسابقه استادیوم حتی بعد از معرفی ورزش‌های دیگر، یک رویداد معتبر در کهن‌ترین ورزش‌های المپیک باستان محسوب می‌شود. برنده در این ورزش هم به عنوان پیروز در تمام بازی‌ها در نظر گرفته و نام برنده در هر المپیاد نامگذاری می‌شد.
