شهر مرزی “نوسود” کجاست؟

معرفی

نوسود یکی از شهرهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. فاصله نوسود تا پاوه حدود ۳۵کیلومتر است و در شمال باختری آن واقع شده‌است. شهر کوچک مرزی نوسود ۸۰ سال پیش مقر حکومت جعفر سلطان (یکی از خوانین اورامان) بود. نوسود در بهمن ۱۳۵۹ با حمله ارتش عراق اشغال شد و در ۲۴ اسفند ۱۳۶۶ از دست عراقیان آزاد شد.

شهر نوسود دارای شهرداری وبخشداری است که شامل سه دهستان ودو شهر نوسود ونودشه وچندین روستا می باشد. بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش نوسود شهرستان پاوه در سال ۱۳۸۵ برابر با ۸۲۴۷ نفر بوده است .اغلب جمعیت نوسود، جمعیت جوانی بوده که مشغول به تحصیل هستند.

 

 

 

شهر نوسود مرکز قدیمی اورامان لهون نزدیکترین شهر اورامان به کشور عراق در منطقه و منظره ای جالب و تماشایی و در میان دو اقلیم گرمسیری و سردسیری در شمال غربی پاوه واقع است. نوسود دارای سه قسمت است: ۱- (مله سروا )که محلی بسار زیباست که در سالهای اخیر ساختمانهای زیبا وشیک درآنجا ساخته شده اند ۲- (قلوه ز ) در میان باغهای زیبا محصور است ۳- (ده گا ) که مرکز شهر در آنجا واقع شده است. محلهایی از جمله دره گمالی, دره هرات, حه زه لاره و…از جاهای دیدنی این شهر زیباست.

 

اورامان ناحیه ای کوهستانی و پر برف و باران است، هر چند که از خشکسالی سه ساله اخیر بی نصیب نمانده است اما به طور کلی میزان بارندگی سالانه حدود ۹۰۰- ۸۰۰ملیمتر است. بخش عظیمی از این بارش به صورت برف در قله و دامنه کوه ورت است . بعلاوه ارتفاع بلندترین قله موسوم به زاولی حدود ۳۴۹۵متر از سطح دریا است. معروفترین کوه های منطقه که هر کدام دارای قله های متعدد نیز هستند عبارت است از: شاهو، دالانی، آتشگاه، ماکوان، کوسالان..

آب و هوا

ازنظر آب و هوایی منطقۀ نوسود در ناحیۀ معتدل کوهستانی کشور قرار گرفته و به طور کلی دارای آب و هوای معتدل، اما با توجه به قرارگرفتن نقاط مرتفع درکنار اراضی پست می توان گفت که ازنظر محلی دارای دو نوع آب و هوا است.

یکی آب وهوای معتدل در نقاط مرتفع که غالباًدر نواحی شمالی منطقه حاکم است، و دیگری آب و هوای نسبتاً گرم که بیشتر در نواحی جنوبی دیده می شود. بخش شمالی و مرتفع دارای زمستانهای سرد و خنک ودلپذیر می باشد.بخش جنوبی بر خلاف قسمت شمالی، دارای زمستانی معتدل که به ندرت درآن برف باریده و یخبندان در آن بسیار اندک است و نیز دارای تابستانهای خنک است و می توان گفت که همین اختلاف دما در منطقه،مِهر طبیعت است که بشر را به تحسین خود واداشته است.

 

آبشار بل

آبشار بل در روستای هجیج از توابع بخش نوسود و در نزدیکی شهر نودشه قرار دارد این آبشار زیبا و منحصر به فرد دارای آب معدنی و درمانی بسیار گوارا است آبشار بل به شهادت کارشناسان طبیعی ترین و بهترین آب آشامیدنی و معدنی جهان است ، آب معدنی این آبشار به کشورهای عربی و اروپایی صادر می‌شود لازم به ذکر است که بل در زبان یونانی به معنی خدای آب های جهان است .

در نزدیکی روستای دزآور از توابع بخش نوسود در شهرستان پاوه قرار دارد تفرجگاه دالانی شامل کوهستانی بسیار سر سبز و مرتفع با دامنه های لبریز از گل های زیبا و چشمه های گوارا و قله های پوشیده از برف حتی در تابستان است .

چشمه خرخره: این چشمه در نزدیکی روستای هانی گرمله از توابع بخش نوسود قرار گرفته است ، این چشمه دارای آب سرد و بسیار خشک است به طوری که اگر فردی از داخل آن چشمه هفت سنگ بردارد او را مورد تحسین قرار می دهند.

حوضه لاره: از جمله مکانهای باصفاست که روزگاری تفریحگاه سانان منطقه بوده و حدود ۴۰۰ سال قدمت تاریخی دارد

حوض حه وزه لاره

در این شهر حوضی وجود دارد به نام (حه وزه لاره) محل تفریح واستراحتگاه خوانین بوده که اکنون آثاری از آن باقی مانده است.

آب‌های تحت‌الارضی

با توجه به وفور نزولات جوی از منطقه به ویژه در ارتفاعات زاگرس که ذخیره آب بسیار مناسبی را در خود پنهان می کند. رودخانه خروشان و پر آب سیروان ، وجود آب‌های زیرزمینی،چشمه‌ها و آب‌های متعدد امری طبیعی به نظر می رسد آبشارآب معدنی بل در نزدیکی روستای هجیج و آبشار قه‌ل‌وه‌ز اشاره کرد.

 

زیارتگاه ها

مقبره‌ سید عبید الله (کوسه هجیج): سید عبید الله که برادر تنی امام رضا می‌باشد در روستای هجیج قرار دارد و هر ساله هزاران نفر از دوستداران ائمه اطهار را به شهرستان پاوه می‌کشاند .

آرامگاه سلطان اسحاق: در ده کیلومتری نوسود آرامگاه یکی از امامان اهل حق بنام سلطان اسحاق وجود دارد که زیارتگاه عموم مسلمانان منطقه است و برادران اهل حق هم به آن ارادت خاص و بسیار دارند .

که در مسیر پاوه به نوسود و در نزدیکی دهستان نیسانه در روستای شیخان واقع در ساحل رودخانه سیروان قرار گرفته است

ویژگی های اقتصادی

در این خطه بدلیل کوهستانی بودن منطقه اصلا” کشاورزی وجود ندارد ، هیچ کارگاه ویا کارخانه ای یافت نمی شود ، مردم منطقه به باغ داری ومحدودی نیز به دامداری ومزرعه های پرورش ماهی های سرد آبی ( قزل آلا ) می‌پردازند به طوری که از محصولات باغی می‌توان به گردو ، توت ، انار ، انجیر ، انگور ، آلوچه ، زرد آلو ، آلبالو و گیلاس ، پرتقال و زیتون اشاره نمود . درآمد حاصله نیز چندان نیست که بتواند منبع درآمد خانوارها را تأمین کند.

به واسطه مرزی بودن از قدیم الایام مردم منطقه بیشتر از راه تجارت امرار معاش می نمودند. بازارچه شوشمی یکی از قدیمی ترین مرز های رسمی استان بوده که در طول سنوات گذشته به دلیل جنگ تحمیلی تعطیل بوده و بعد ازآن فعالیت تجاریش را آغاز کرده ودر شرایط فعلی نیز رتبه سوم بازارچه های فعال کشور را داراست . در این بازارچه بیش از ۴۰۰ نفر ( پیله ور ، کارگر و راننده و.. ) بطور مستقیم مشغول به کار هستند. بخشی از اهالی هم با کوله بری امرار معاش می کنند.

زبان و پوشش

زبان مردم کردی وبه گویش هورامی تکلم می کنند که یکی از اصیل ترین زبان های ایران زمین بوده و بازمانده از زبان پهلوی و اوستایی است. پوشش مردان شامل چوخه ورانک، شال و میزره(سربند)، تاقیله(کلاه)، پوزه وانه(ساق بند)، گوره وی(جوراب)، فه قیانه(نوعی مچ بند) و کلاش (گیوه) است. پوشش زنان شامل: فیس( کلاه زری)، سه لته، سخمه، کوا، گجی، چه فته، له چک، مشکی و هه وری است.

صنایع دستی

از جمله آثار هنری و صنایع دستی این دیار گلیم، جاجیم، سجاده نماز(مازلوخ)،لباس های مردانه و زنانه، گیوه، سبد و…

 

در نوسود غذا چه بخوریم

خوراکی های محلی نوسود شامل: دوخوا(آش دوغ)، شه له مین( آش شلغم)، دویینه( ترخینه)،گیته مه ژ گه( نان گردویی)،که لانه (نان مخصوص با پیاز و روغن حیوانی)، نه رمه فیس(یک نوع نان که با مغز گردو درست می شود).

ویژگی های فرهنگی، آداب، رسوم و مذهب

پاوه به عنوان مرکز اورامانات با مردمانی متدین، عاقل و علاقمند به علم و دانش، دارای جوانانی رشید و متعهد و پیرانی فرزانه است، با طروات و میهمان نواز و دارای اندیشه شهری هستند، نظم و قانونمندی در فرهنگ مردم برنامه ریزی شده و این ادعا در رفتار مردم مشهود است.

این منطقه از دیرباز مهد پرورش علما، عرفا، شعرا و ادیبان بزرگ و شهیر بوده است و وجود آثار و کتابهای خطی قدیمی که دست به دست و از نسلی به نسل دیگر از پدران و نیاکان این مردم به جا مانده نشانگر این واقعیت است.از علمای معروف و نامی این دیار می توان ملا حاج صلاح الدین پاوه ای، ملا محی الدین و مولانا احمد نودشه ای و حاج ملا محمد زاهد ضیایی و چندین عالم دیگر. و از شعرای معروف میرزا عبدالقادر پاوه ای، میرزا شفیع پاوه ای، میرزا محمود و صیدی خانگاهی را می توان نام برد. پاوه و مردم آن همواره به دینداری و پایبندی به اعتقادات و باورهای دینی زبانزد عام و خاص هستند.

مردم پاوه اهل سنت و پیرو امام شافعی (رض)هستند و به موزات رهبران شریعت، بزرگان طریقت نیز به پرورش افکار تصوف و عرفان پرداخته اند که می توان به دو طریقه نقشبندیه و قادریه اشاره کرد.

 

نوسود قربانی جنگ

این شهر کوچک مرزی سابقه تاریخی طولانی دارد و مقر حکومتی جعفر سلطان(یکی از خوانین اورامان)در ۸۰ سال گذشته بوده است. نوسود در طول تاریخ چندین بار ویران شده اما هر بار مجدداً بازسازی شده است. در جنگ 8 ساله ایران و عراق به ویرانه ای کامل تبدیل شده بود و اکنون بازسازی شده واز نظر تجارت مرزی اهمیت زیادی پیدا کرده است اما به دلایل گوناگون از این فاکتور به نحو مطلوب و آنچنان شایسته وبایسته استفاده نشده است.

همچنین ناگفته نماند که نوسود در جنگ جهانی دوم یکی از منطقه های مرزی بود که به دست انگلیسی ها اشغال شد.

 

 

 

 

منابع