جاذبه های دیدنی زنوزق

معرفی

روستاهای کشور ما همیشه حرف های زیادی برای گفتن دارند. شاید از روستاهای پلکانی تنها با ماسوله آشنا باشید اما جالب است بدانید ما در هر استانی یک یا حتی چند تا روستای پلکانی مشابه ماسوله داریم. یکی از این روستاهای پلکانی ، روستای زنوزق در استان آذربایجان شرقی است. طبیعت این روستا بی نظیر است ، محصولات و سوغاتی های دلپذیری دارد و قدمت آن بسیار طولانی است. اگر میخواهید با این روستای زیبا با این جاذبه های طبیعی بیشتر آشنا شوید ، پیشنهاد می‌کنیم با این مقاله از مجله گردشگری تاریخ ما همراه باشید.

زنوزق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان زنوزق بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده‌است. زنوزق از تاریخی‌ترین روستاهای پلکانی ایران است که بین کوه‌ها محصور گشته است و خانه‌هایی دارد که به جا مانده از دوره صفوی است و همچنین قبرستان این روستا با سنگ قبرهای قدیمی، خود شاهدی بر قدمت روستاست.

زنوزق یکی از روستاهای پلکانی استان آذربایجان شرقی است. زنوزق در کنار شهر زنوز در ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان مرند واقع است.

روستای زنوزق از نظر تقسیمات کشوری مرکز دهستان بوده که در فاصله ۵/۱ کیلومتری شهر زنوز قرار گرفته و۶ روستای این دهستان را شامل میگرد. این روستا از نظر وضعیت طبیعی روستای کوهستانی بوده وازشرق به کوه‌های سلطان سنجر، از غرب به روستای درق و از جنوب غرب به شهر زنوز محدود می‌شود و شمال آن را ناهمواری‌های اطراف روستا فرا گرفته‌است. ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۷۰۰ متر می‌باشد و منطقه در ۴۵ درجه و ۴۹ دقیقه طول شرقی و۳۸ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.

تاریخچه روستای زنوزق

هم‌جواری این روستا با شهر زنوز که خود، بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارد می‌تواند معرف پیشینه تاریخی زنوزق نیز باشد. از دیگر سو، مشترکات فرهنگ عمومی مردم شهر زنوز و این روستا، می‌تواند شاخص‌های وابستگی تاریخی این دو مکان را پررنگ‌تر سازد. مردم روستای زنوزق به زبان آذری سخن می‌گویند. زنوز شهری است از توابع شهرستان مرند و در ۲۵ کیلومتری شمال شهر مرند، شهری که به گواه اسناد تاریخی یکی از زیباترین باغ شهرهای ایران است. شهری که سومین دارالفنون ایران در آنجا تأسیس شده است. به این جهت سطح تحصیلات عمومی مردم در این شهر و روستاهای اطراف بالاست. زنوز کوهستانی‌ترین نقطه شهر در شهرستان مرند است و در دوره صفویه اهمیت بسیاری داشته، به‌طوری که تفنگچیان زنوز از قلعه‌ها و شهرهای مهمی مثل تفلیس و ایروان محافظت می‌کرده‌اند. اما آنچه در این سال‌ها زنوز را شهره خاص و عام کرده نام سیب درخشان زنوز است.

زنوزق در کوهپایه‌های کوه قلعه واقع شده است و به همین دلیل هم به زنوزق یا “زنوز داغ” مشهور شده، یعنی زنوز کوهستانی و به مرور و در گویش عامیانه به زنوزاغ و زنوزق تبدیل شده است.

شکل روستا به‌صورت کوهپایه‌ای بوده و خانه‌ها پلکانی در کنار هم قرار گرفته‌اند و بافت روستا کاملاً متراکم است که این فرم روستا را می‌توان دلیلی بر امنیت و دوری از خطرات منطقه در شکل‌گیری روستا نام برد. این منطقه به دلیل شکل کوهستانی منحصربه‌فردش، ده‌ها چشمه جوشان دارد، چشمه‌هایی که بیشتر آن‌ها در باغات می‌جوشند و موجب استمرار سرسبزی می‌شوند.

اهالی روستا حتی برای کار اداری می‌توانند به راحتی به زنوز و حتی مرند (در سی کیلومتری زنوزق) رفت و آمد کنند. البته که این موضوع برای گردشگران هم مهم است و به همین دلیل با خیال راحت‌تری به این روستا سفر می‌کنند. در مدت حضور در زنوزق، یادتان نرود که چهار محله‌ی اصلی روستا را ببینید تا با نحوه‌ی زندگی مردم بیشتر آشنا شوید؛ محله‌ های بدیر، آقا بابا، سیدی و کوده‌لر حاصل تقسیم‌‌بندی‌هایی هستند که این خانه‌‌های پلکانی را در دل خود جای داده‌اند.

۱) محله بدیر: این محله به سطح ۴۵۴۱۱متر مربع از شمال شرقی به محله سیدی و ازشمال غربی به محله آقابابا محدود می‌گردد. محله بدیر از غرب به گورستان روستا و از قسمت جنوب به باغات و زمینهای زراعی محدود می‌گردد.

۲) محله آقابابا: محله آقابابا ازشمال به ارتفاعات روستا که در قسمتی از این ارتفاعات نیز باغات وجود دارد محدود است. در قسمت شرقی و جنوبی این محله محلات سیدی و بدیر قرار دارند و در سطوح پایین دست به گورستان روستا محدود می‌گردد سطح این محله ۵۰۱۶۰متر مربع میباشد.

۳) محله سیدی: از شمال به محله آقابابا وازجهت شرقی به محله بدیرو قسمت نوسازمحله کده لر محدود می‌باشد. سطح محله سیدی ۸۰۸۵۵مترمربع می‌باشد.

۴) محله کوده لر: این محله را می‌توان گفت که قسمت نوساز روستا بوده و در فاصله‌ای از هسته اولیهٔ روستا قرار گرفته و سطح ۱/۹۹۶۳۰ مترمربع را به خود اختصاص داده‌است.

گشت زدن در این روستا، حواستان باشد که گورستان قدیمی با سنگ نوشته‌های مربوط به قرن نهم هجری قمری، قلعه زنوزق و مسجد زنوزق از جالب‌ترین جاذبه‌های تاریخی این روستا به شمار می‌آیند. راستی! به بالاترین قسمت روستا که بروید، در برابر دیدگانتان دره‌ای را خواهید دید که بی اختیار چشم شما را به خود خیره خواهد کرد. شکوه و عظمت خالق هستی و زیبایی طبیعت آذربایجان در این دره که تا پای کوهی بلند در کناره‌ی آن کشیده شده است.

آب آشامیدنی روستا از سه چشمه تامین می‌شود که به یک منبع زمینی ۲۰۰ متر مکعبی هدایت گردیده وتوسط لوله کشی به داخل خانه‌ها می‌رسد و بطور میانگین هر روز ۴ ساعت قابل مصرف است.

اراضی کشاورزی روستا نیز از چشمه کلستیرکه دارای آب دائمی است و چند چشمه کوچک که هر کدام چند قطعه محدود از اراضی را آبیاری می‌کنند، تامین می‌شود.

عمده‌ترین محصول باغی روستا سیب است که اشتهار منطقه‌ای دارد، ولی زردآلو و گردو نیز در روستا به عمل می‌آید. جو و یونجه محصولات اصلی زراعی روستا هستند. مراتع سرسبز روستا زمینه مناسبی برای پرورش دام و طیور فراهم نموده است. تولیدات دامی و فرآورده‌های متنوع لبنی از محصولات عمده روستا محسوب می‌شود.

فضاهای موجود واحدهای مسکونی متناسب با نوع فعالیت‌های حرفه‌ای روستاییان شکل گرفته‌اند و کاربری‌های موجود در فضاهای مسکونی شامل اتاق، دهلیز، آشپزخانه، انبار، آغل، دالان، سرویس بهداشتی و حیاط می‌باشد.

معابر روستا شیب زیادی دارند. در بعضی از مسیرها، معابر به صورت پلکانی بوده و عبور و مرور، صرفاً از طریق پله‌های میسر است.

در سالهای اخیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با همکاری میراث فرهنگی اقدام به سنگ فرش معابر اصلی روستا کرده و فضایی دلنشین برای گردشگران فراهم ساخته تا عبور و مرور از میان کوچه های تنگ و در هم تنیده روستا را تجربه کنند.

برای آنکه تمام زیبایی های زنوزق را ببینید بیشتر از یک روز زمان لازم دارید پس باید به فکر اقامت خود باشید. در این روستا مسافرخانه یا خانه ی اجاره ای وجود ندارد پس می توانید کمپ زدن را در آن تجربه کنید. همچنین می توانید به شهر مرند بروید و در هتل این شهر شب را بگذرانید.

 

چه فصلی را برای سفر به روستای زنوزق انتخاب کنیم

روستای زنوزق در میانه های فصل تابستان تماشایی‌تر از هر زمان دیگری است، اما اگر اکنون و در فصل زمستان به آنجا بروید و از آن بالا، زیر پایتان را نگاه کنید، دره‌ای پر از برف را خواهید دید که سفیدی خیره کننده‌ای دارد که در هیچ جای دیگری مثل و مانندش را نخواهید دید. درست است که بهترین فصل سفر به زنوزق، تابستان است اما اگر عاشق برف باشید، زمستانش لطف دیگری دارد. باهم تصاویری از زمستان پربرف و بهار سبز رنگ زنوزق را از نظر می‌گذرانیم.

 

 

 

روستای زنوزق کجاست

اگر قصد سفر به روستای زنوزق را دارید راهی آذربایجان شرقی شوید و به سوی جاده تبریز– مرند بروید. پس از گذر از مرند و ورود به جاده مرند – هادیشهر به خروجی جاده زنوز می رسید.   در میانه ی راه زنوز چشمتان به باغات میوه خواهد خورد که نشان از نزدیک شدن به روستا را دارد. پس از گذر از زنوز به کمک تابلوهای راهنما به سوی روستا بروید. برای دیدن بافت تاریخی روستا باید ماشین را پارک کرده و پیاده به روستا قدم بگذارید.

ویدئوی معرفی روستا

سایر منابع

روستای زنوزق (ماسوله آذربایجان) – جهان ایران

روستای زنوزق | ماسوله سرخ – کارناوال