بزرگ ترین شهرهای جهان در طول تاریخ

آشنایی در مورد بزرگ ترین شهرهای دنیا در طول تاریخ، اطلاعات با اهمیتی را به ما منتقل می کند. در گذشته های دور اغلب مردم در شهرها نمی زیستند. تشکیل شهرها، پیش نیازهای خاصی را مطالبه می کرد که مهم ترین آن وجود منابع غذایی بی شمار بود. تولید مازاد مواد غذایی منتهی به جمعیت‌های متراکم‌تر می‌شود و به افراد این امکان را فراهم می کند تا در مهارت‌های دیگری که با تدام حیات اولیه انسان ارتباطی ندارند، صاحب تخصص شود.

اما این بدان معناست که شهرها معمولاً بیشتر از تولید کالاهای اولیه مصرف می کنند. اندازه آنها نیاز به خدمات بسیاری دیگر مانند حمل و نقل و مدیریت بهداشت دارد. بنابراین حفظ مراکز بزرگ شهری، به ویژه در بزرگترین شهرهای جهان، کار سختی بود.

در ویدیوی زیر ۷ شهر بزرگ جهان، از ۳,۰۰۰ سال قبل از میلاد به تصویر کشیده شده اند. این ویدیو شهرهایی با حداقل جمعیت ۱۰,۰۰۰ نفر را پوشش می دهد و به رویدادهای تاریخی که منجر به تأسیس، رشد و در نهایت سقوط شهرها شده است اشاره می کند.

با توجه به هر داده تاریخی، جمعیت شهری تا زمان انقلاب صنعتی تخمین‌های درستی نداشته است. در تاریخ اولیه، برخی از شهرها برای دوره‌های طولانی تخمین جمعیتی ارائه نمی‌کردند و باید از طریق منابع دیگر جمعیت آنها را محاسبه کرد. به عنوان مثال، بابل در ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد جمعیتی حدود ۶۰,۰۰۰ نفر و در ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد، ۷۵,۰۰۰ نفرداشته است، اما در ۴۰۰ سال بین این آمار، هیچ اطلاعی در دسترس نیست.
شهرهایی که فقط برای مدت کوتاهی از جمعیتشان ۱۰,۰۰۰ نفر بالاتر رفته بودند در این فهرست قرار نگرفته اند.

شهرهای باستانی در هلال حاصلخیز

هلال حاصلخیز در خاورمیانه که «مهد تمدن» در نظر گرفته می شود، خانه هر هفت شهر بزرگ جهان در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد بوده است.

شهر سومری اوروک (عراق امروزی) که گفته می شود محل زندگی پادشاه افسانه ای گیلگمش است، با ۴۰,۰۰۰ نفر در صدر فهرست قرار دارد. پس از آن ممفیس (مصر) با ۲۰,۰۰۰ سکنه قرار دارد.

طی ۱۷۰۰ سال آینده، سایر شهرهای بین النهرین در عراق و سوریه امروزی در جایگاه مهمی قرار داشتند و به طور پیوسته در حال رشد بودند و به عنوان بزرگترین شهرهای بین النهرین شناخته می شدند.

۲۲۵۰ سال قبل از میلاد یک شهر آسیایی متفاوت، یعنی موهنجو دارو (پاکستان امروزی) از تمدن دره سند – با ۴۰,۰۰۰ نفر در رتبه چهارم قرار گرفت.

تا سال ۱۲۵۰ قبل از میلاد دو مکان برتر توسط شهرهای مناطق مختلف بدست آمد: پر-رامسس (مصر) و یین (چین) که هر دو بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر ساکن دارند.

شهرهای مصر تا آغاز عصر مشترک همچنان پرجمعیت‌ترین شهرهای جهان برای هزاره بعدی خواهند بود، که برای مدت کوتاهی توسط کارتاژ و بابل موقعیت خود را از دست دادند. تا سال ۳۰ پس از میلاد، اسکندریه بزرگترین شهر جهان بود، اما ۱۰ شهر برتر از خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیا بودند.

همه راه ها به رم ختم می شود

در همین حال، یکی از شهرهای اروپا یعنی رم نیز رشد ثابتی داشت. تا نیمه قرن سوم بعد از میلاد طول کشید تا رم به پرجمعیت‌ترین شهر تبدیل شود و پس از آن اسکندریه همچنان در رده دوم قرار دارد. در همین حال در عراق، تیسفون، پایتخت امپراتوری ساسانیان به سرعت در حال رشد بود.

در اواخر قرن سوم، امپراتوری روم به دو بخش تقسیم شد و قسطنطنیه پایتخت جدید نیمه شرقی شد. در نتیجه، این شهر تا سال ۳۵۳ از رم پیشی گرفته بود و به پرجمعیت‌ترین شهر جهان تبدیل شده بود و در چند قرن آینده بارها و بارها این عنوان را پس می‌گرفت.

بزرگترین شهرها به یک میلیون نفر می رسند

در قرن نهم، بغداد به اولین شهری تبدیل شد که یک میلیون نفر جمعیت داشت (اگرچه مورخان همچنین تخمین می زنند که رم و شهر چینی چانگان ممکن است زودتر به این رقم رسیده باشند).

نزدیک به ۹ قرن می‌گذرد تا اینکه شهری دوباره یک میلیون نفر جمعیت داشته باشد و سلطنت بغداد زیاد طول نکشید. تا قرن دهم، بیان (Bian)، پایتخت سلسله سانگ شمالی در چین، به بزرگترین شهر جهان تبدیل شد، بغداد از جابجایی ها و انتقال قدرت سیاسی به شهرهای دیگر منطقه رنج می برد.

از قرن دوازدهم به بعد، تهاجم مغول به خاورمیانه و آسیای مرکزی رشد جمعیت در این منطقه را به شدت محدود کرد. شهرهای اروپایی نیز در قرن چهاردهم به خاطر طاعون ویران شدند.

بزرگترین شهرهای جهان در قرن های بعدی

قاهره (مصر)، هانگژو (چین) و ویجایا ناگارا (هند) در صدر فهرست قرار گرفتند تا اینکه پکن در قرن نوزدهم مقام اول را به دست آورد.

با انقلاب صنعتی شهرنشینی سرعت یافت

شروع انقلاب صنعتی در بریتانیا، که به بقیه اروپا و بعداً در ایالات متحده گسترش یافت، منجر به سطوحی از رشد جمعیت شهری شد که تاکنون دیده نشده بود.

کارخانه ها به نیروی کار نیاز داشتند که باعث مهاجرت گسترده از روستاها به مراکز رشد شهری شد. در سال ۱۸۲۷، لندن از پکن گذشت و به بزرگترین شهر جهان با ۱.۳ میلیون نفر تبدیل شد. در طول ۱۰۰ سال بعد، جمعیت آن نزدیک به ۷ برابر افزایش یافت و تا پایان جنگ جهانی اول پرجمعیت ترین شهر باقی ماند و در آن زمان نیویورک از آن سبقت گرفت.

از سال ۱۹۲۰ تا ۲۰۲۲، به لطف پیشرفت در کشاورزی و مراقبت های بهداشتی، جمعیت جهان چهار برابر شد و شهرها نیز شاهد رشد سریعی بودند. در آغاز قرن بیستم ۱۰ شهر بزرگ جهان در ایالات متحده، اروپا و ژاپن مشاهده شد.

با این حال، در قرن بیست و یکم، رشد به سایر نقاط جهان منتقل شد و تا سال ۲۰۲۱، هفت شهر برتر فقط شهرهایی از آسیا و آمریکا بودند.

توکیو که در سال ۱۹۵۴ مقام اول را به خود اختصاص داد، امروز با جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر بزرگترین شهر جهان است.

پس از آن دهلی نو با ۳۱ میلیون نفر قرار دارد، اما تا سال ۲۰۲۸، سازمان ملل تخمین می زند که موقعیت ها در جدول امتیازات تغییر خواهد کرد و دهلی نو از توکیو پیشی خواهد گرفت.

رشد جمعیت در مورد گذشته و آینده چه می گوید؟

ظهور و سقوط شهرها در طول زمان می تواند به ما بینشی نسبت به مسیر رشد تمدن بدهد. همانطور که تمدن ها رشد می کنند، ثروتمندتر می شوند و به اوج خود می رسند، شهرهای آنها نیز پشت سر هم شکوفا می شوند.

به عنوان مثال، از هفت شهر بزرگ امروزی جهان، چهار شهر از آنها متعلق به کشورهایی از ۱۰ اقتصاد بزرگ در جهان هستند. در همین حال، کاهش ناگهانی جمعیت شهری نشان دهنده آشفتگی، بی ثباتی سیاسی، جنگ، بلایای طبیعی یا بیماری است.

اخیراً شهرهای اوکراین شاهد کاهش جمعیت هستند، زیرا ساکنان آن از مناطق درگیر جنگ فرار می کنند و در صورت ادامه جنگ، شبح یک بحران جمعیتی را برای کشور ایجاد می کند.

بنابراین، ردیابی اندازه جمعیت شهری می‌تواند به سیاست‌گذاران کمک کند تا موانع آینده رشد را پیش‌بینی کنند، به‌ویژه زمانی که رشد پایدار برای یک کشور، اولویت باشد.