تمدن یونان باستان، اولین سازندگان سیستم های ارتباطی

نخستین سیستم ارتباطی دنیا را تمدن یونان باستان اختراع نموده که از گونه هیدرولیکی است. سیستم تلگراف هیدرولیک به عنوان پایه فناوری ارتباطی کنونی شناخته می‌شود.

یونان باستان در قرن چهارم میلادی موفق شد اولین سیستم ارتباطی را اختراع کند. این سیستم ارتباطی هیدرولیک قادر بود پیام‌ها را به صورت دوربرد مخابره کند. سیستم مذکور توسط آئنیاس تاکتیکوس یونانی به منظور استفاده نظامی ساخته شد تا پیام‌های مهم در سرتاسر امپراتوری اسکندر کبیر قابل تبادل باشد.

جزئیات ساخت سیستم ارتباطی دورنگار هیدرولیکی در دست‌نوشته‌های قدیمی جنگی و توسط تاریخ نگار یونانی به نام پولیبیوس بازیابی شد. برخی پیام‌های موجود در این دستگاه شامل «دشمن رویت شد»، «حمله شوالیه‌ها»، «به گندم نیاز داریم»، «پیاده نظام حرکت»، «حرکت چرخشی» و سایر موارد نظامی و جنگی دیگر می‌شد.

عملیات سیستم ارتباطی هیدرولیک

یونانیان باستان در زمان جنگ از سیستم تلگراف هیدرولیک استفاده می‌کردند. گروه‌های ارتباطی متعددی وجود داشت که در موقعیت‌های استراتژیک و تپه‌های مشخص قرار گرفته بودند. پیام‌رسان‌هایی که با فاصله مشخص در تپه‌ها مستقر شده بودند، ابزار ارتباطی را با استفاده از محفظه‌های استوانه‌ ای هم‌اندازه و از جنس سفال یا فلز به کار می‌گرفتند. این محفظه‌ها به طور عرضی تا حداکثر نیم متر و طولی یک و نیم متر از آب پر می‌شد.

یک تکه چوب پنبه باریک‌ تر از دهانه ظرف، در هرکدام ازین محفظه‌های استوانه‌ای وجود داشت که درون آب شناور می‌شد. میله‌ها به بخش‌های مساوی تقسیم شده و هرکدام حاوی پیام‌های از پیش تعیین شده بودند که رویشان نقش بسته بود. همه این میله‌های پیام، در وسط ظرف آب قرار گرفته بودند.

متصدی ارسال پیام مشعل روشن را بالا می‌گرفت تا به متصدی دریافت پیام علامت دهد و سپس منتظر می‌مانند تا گیرنده هم مشعل خود را به نشانه تأیید دریافت پیام بالا بگیرد. سپس فرستنده پیام مشعل را پایین می‌آورد تا علامت دهد که وقتش است تا هر دو مأمور باید به طور هم‌زمان درپوش دستگاه ارتباطی را بردارند. حالا میله‌های پیام در دستگاه فرود می‌آمدند تا پیام دلخواه مخابره شود.

وقتی میله به انتهای خود رسید، مأمور ارسال پیام بار دیگر مشعل خود را بالا می‌گرفت تا به مأمور دریافت پیام علامت دهد که باید هم‌زمان جریان ارتباط را قطع کنند. پیام ارسالی به دلیل تشابه هندسی با دستگاه گیرنده، عیناً دریافت می‌شد. همیشه بر هم‌زمان بودن آغاز و پایان کار دو دستگاه ارسال کننده و دریافت کننده پیام تأکید می‌شد.

این دو متصدی باید بسیار مراقب می‌بودند تا پیام اشتباه ارسال نکنند؛ زیرا این پیام‌ها در زمان جنگ مخابره می‌شد و هر اشتباه در سیستم ارتباطی ممکن بود نتیجه بدی در پی داشته باشد. توضیح سازوکار این تلگراف هیدرولیک در قرن دوم میلادی توسط پولیبیوس، تاریخ نگار یونانی، ارائه شد.

پیشرفت ارتباطات و تکنولوژی مدرن

تکنولوژی به کار گرفته شده در سیستم ارتباطی تلگراف هیدرولیک ساده به نظر می‌رسد؛ اما اختراع آن توسط یونانیان باستان در هزاران سال پیش را باید شگفتی بزرگی در زمینه فناوری ارتباطات بشناسیم. این سیستم ارتباطی امکان مخابره پیام‌ها را در فواصل مکانی دور از هم ممکن می‌کرد.

وقتی که دشمن به یونانی‌ها حمله می‌کرد، فقط متوجه بالا رفتن مشعل روشن می‌شد و نمی‌توانست از مخاطره پیام در سیستم ارتباطی هیدرولیک جلوگیری کند. این اختراع هوشمندانه همچنین پیشرفت مهمی در علوم نظامی و استراتژی دفاعی شناخته می‌شد. پیام‌های مهم در خلال جنگ اول فنیقی که سال‌های ۲۶۴ تا ۲۴۱ پس از میلاد طول کشید، از سیسیل به کارتاژ توسط سمافور یا همان سیستم ارتباطی هیدرولیک مخابره می‌شد.

به کمک این اختراع مهم نظامی بود که گروه‌های مختلف توانستند با نیروی نظامی همکاری کنند و به سرعت از احتمال حمله دشمنان به سرزمین‌های همسایه یا از طریق دریا باخبر شوند. این شیوه باستانی درواقع راه را برای پیشرفت سیستم ارتباطی راه دور هموارتر کرد تا امروزه شاهد نسخه‌های مدرن تکنولوژی ارتباط از راه دور باشیم.

همچنین یک نسخه بازسازی شده از دستگاه ارتباطی هیدرولیک براساس توضیحات آئنیاس تاکتیکوس یونانی ساخته شده است و در موزه ارتباطات آتن از آن نگهداری می‌شود.