جام ارجان نشان کاروان ایران در المپیک توکیو

به گزارش خبرگزاری تاریخ ما و به نقل از کمیته  ملی المپیک،  کمیته فرهنگی ستاد بازی های المپیک ۲۰۲۰ از ابتدای خرداد ۱۳۹۸ تشکیل و در قالب کارگروه های تحلیل محتوا، جامعه شناسی، تاریخ فرهنگ و هنر و همچنین رساله جلسات تخصصی به منظور عنوان گذاری تعیین مصادیق و نمادسازی کاروان اعزامی ایران به المپیک ۲۰۲۰ توکیو را آغاز کرد.

به پیشنهاد اردشیر صالح پور جام تاریخی “ارجان” یا “جام زندگی” به عنوان یکی از موضوعات اصلی و محوری کارگروه هویت بصری در دستور کار قرار گرفت، جامی که قدمت آن بیش از ۳۰۰۰ سال است و به روشنی برگزاری یک رویداد گروهی آیینی (چیزی شبیه به المپیک امروزی) را در ۱۲۳۵ سال پیش از میلاد مسیح نشان می‌دهد. به گفته باستان‌شناسان بیش از ۳ هزار سال پیش مراسمی بزرگ در ایران برگزار می‌شده که تلفیقی از مراسم آیینی رزمی و ورزشی بوده است.

بر این اساس نشان کاروان ورزشی جمهوری اسلامی ایران در المپیک ۲۰۲۰ توکیو با الهام از موتیف مشعل که از نقش های جام ارجان استخراج و با رنگ های پرچم تلفیق شده، طراحی گردیده است.

به نظر می رسد تصاویر جام “ارجان” یک مراسم بزرگ باستانی را در قالب ۵ حلقه متحدالمرکز بازنمایی می‌کند. تصویرها و روایت‌های این جام ارتباط محتوایی و معنایی در هم تنیده ای با یکدیگر دارند به نحوی که وقتی از حلقه‌های اول به دوم و سوم می‌رویم گویا در زمان سفر میک‌نیم، حلقه اول و دوم گویای این است که مردم این کشور از نقاط مختلف اعم از مناطق کوهستانی شمال و شمال شرق یا از نخلستان های جنوب و غیره به محل برگزاری مراسم همراه با هدایا می‌شتابند.

 همچنین این نقوش می‌توانند گویای این باشند که در آن زمان چه سرزمین هایی زیر سلطه عیلامیان بوده و چند ملت و قوم در عیلام زندگی می‌کرده است.

اما حلقه بعدی یعنی حلقه چهارم جام نشان‌دهنده شادی و پایکوبی بعد از اهدای جوایز است به شکرانه جشن و پیروزی ورزشکاران و هنرمندان به میدان آمده و بازی و هنر و مهارتهای ورزشی خود را به نمایش می گذارند به عبارتی این جام ورزش های رایج و مرسوم ۳۰۰۰ ساله را به نمایش گذاشته و آنها را به ما یادآور می‌شود.

در حلقه آخر جام چند جاندار دیده می شود که گمان می رود این جانوران سمبل ماه برگزاری مراسم و جشن هستند و  یا شاید در زمره حیوانات مقدس عیلامیان بوده‌اند و برای برکت جام ارجان در آن، این تصویر هک شده است؛ در مرکز جام نقش یک گل لوتوس دیده می‌شود که احتمال دارد نماد سرسبزی و جشن باشد و برای برکت جام روی آن ثبت گشته است.

در سال ۱۳۶۱ به طور اتفاقی آرامگاهی متعلق به دوره عیلام نو در شهرستان بهبهان واقع در استان خوزستان شناسایی شد جام باستانی “ارجان” یکی از چند اثر به دست آمده از این آرامگاه است که شهرت جهانی پیدا کرده است؛ جام ارجان از نظر تاریخی، باستان شناسی، اسطوره شناسی، نمادشناسی و رمزپردازی، مطالعات اجتماعی و مردم شناسی اهمیت منحصر به فردی دارد.

 سطح بیرونی جام ساده و فقط دارای کتیبه کوتاهی با متن “کیدین هوتران پسر کورلوش” در نزدیکی لبه است؛ اما نقوش کنده کاری ظریفی تمامی سطح داخلی جام را پوشانده است.

یکی از نکات بسیار مهم درباره پیدایش این جام و لزوم استفاده از این نماد برای کاروان المپیک ۲۰۲۰، وجود یکی از بازی های رایج و زنده کشورمان در میان نقوش این جام باستانی است؛ بازی یا ورزشی به نام “الختورن” هم اکنون به عنوان یک ورزش تفریحی در برخی نقاط ایران از جمله خوزستان رایج است. در این ورزش، ورزشکار با دست راست خود پای راست را گرفته و با استفاده از دست و پای چپ با رقیب خود مبارزه می کند.

ایده اصلی و بن مایه فیگور ها و شکل های بکار رفته در طراحی هویت بصری با تجزیه تحلیل عناصر بصری درون جام ارجان  به دست آمده و تلاش شده در بستری مفهومی با شعار کاروان نام کاروان رنگ ها و سایر ملزومات هویتی ترکیب شود. ایده استفاده از نقوش جام ارجان توسط اردشیر صالح‌پور پیشنهاد شد.

پایان خبر / تاریخ ما