۹سال با خبرنگاران ایرانی بودم/ موکبهای مسیر نجف-کربلا لاکچری شده!
مجله مهر – علی رجبی: حیدر طالب مامیثه یکی از مسئولان عتبه مقدس حضرت عباس (ع) است که به واسطه آشنایی‌اش با زبان فارسی، چندسالی است که با گروه‌های رسانه‌ای ایرانی دم‌خور شده است. او دربارهٔ شغلی که در عتبه حضرت عباس (ع) برعهده دارد می‌گوید: «از سال ۲۰۰۶ در حرم حضرت عباس (ع) مشغول به کار هستم و در بخش تبلیغات حرم، مسئولیت بخش اینترنت را برعهده دارم. این بخش مسئولیت شبکه جهانی الکفیل که به هشت زبان مختلف دنیاست را برعهده دارد و علاوه بر زبان عربی مطالب و اخباری به زبان‌های انگلیسی، فارسی، ترکی، فرانسوی، آلمانی، اردو و سواحیلی را منتشر می‌کنیم. پخش مستقیم و از طریق اینترنت از ۶ نقطه مختلف حرم، رادیوی ۲۴ ساعت الکفیل، پروژه زیارت نیابتی و … هم زیر نظر ما اداره می‌شود.»
حیدر مامیثه دربارهٔ اینکه کاروان‌های رسانه‌ای ایرانی از چه زمانی وارد اربعین شدند، می‌گوید: «با اینکه دقیقاً از سال ۲۰۰۳ که رژیم بعث سقوط کرد، راهپیمایی اربعین مجدداً برپا شد و جمعیت ۷ میلیونی برای این مراسم بزرگ دینی به حرکت در می‌آمدند اما رسانه‌ها چندان به این موضوع توجه نکردند. اولین بار در سال ۲۰۰۹ یعنی ۹ سال پیش، یک گروه رسانه‌ای از ایران را به راهپیمایی اربعین آوردیم و از آنجا که من فارسی را خوب بلدم؛ مسئولیت هماهنگی این گروه برعهده من گذاشته شد. اولین سال یک گروه ۲۸ نفره به اینجا آمدند که بازخورد خوبی داشت. از سال دوم چند خبرنگار ترکیه‌ای به آنها اضافه شدند. در سال‌های بعدی هم گروه‌های خبری از هندوستان، لبنان، آمریکا، بوسنی و هرزگوین، بحرین، بریتانیا و … به همراه گروه خبری ایران در مراسم اربعین به صورت رسمی حضور پیدا کردند.»
پوشش خبری مسیر راهپیمایی جنوبی عراق
حیدر مامیثه دربارهٔ وضعیت پوشش اخبار اربعین ۱۴۴۰ می‌گوید: «امسال برای اولین بار با نظر مثبت حجت‌الاسلام سید لیث موسوی معاون فرهنگی عتبه عباسی، تمرکز ما برای پوشش اخبار فقط به مسیر نجف به کربلا نبود و مسیر اصلی بصره تا کربلا را مدنظر خودمان قرار دادیم. اگرچه بیشتر زائران خارجی مسیر ۸۰ کیلومتری بین این دو شهر را پیاده می‌روند اما خود مردم عراق به صورت خودجوش و مردمی از همه شهرها به سمت کربلا می‌آیند و مسیرهای متعددی وجود دارد که مهمترین آن مسیری در حدود ۶۰۰ کیلومتر است که از بصره در جنوب عراق به کربلا می‌رسد.
سید لیث موسوی معاون فرهنگی عتبه حضرت عباس (ع)
امسال با حضور چند خبرنگار از ایران، عراق و بحرین این مسیر را تحت پوشش قرار دادیم و بازخوردهای مثبتی هم در رسانه‌های جمعی و اجتماعی گرفتیم. راهپیمایی مردم در جنوب عراق چندان مورد توجه نیست و امسال برای اولین بار بود که رسانه‌های ایران و سایت «تاریخ ما» پوشش خوبی از آن دادند. مردم عراق در استان‌های جنوبی از ابتدای ماه صفر راهپیمایی را شروع می‌کنند و شهر به شهر و استان به استان از همدیگر پذیرایی می‌کنند و سپس خودشان نیز به مسیر اضافه می‌شوند. این مراسم بزرگ از شهر راس‌البیشه واقع در جنوب استان بصره و از نزدیکی مرز صفوان بین عراق و کویت آغاز می‌شود. مردم شهر بصره از این زوار که برخی‌شان هم کویتی هستند، به اضافه زواری که از مرز شلمچه از ایران وارد عراق می‌شوند پذیرایی می‌کنند و با عبور آنها از بصره، خود اهالی شهر نیز موکب‌ها را جمع کرده و با آنها در مسیر راهی می‌شوند. این اتفاق در شهرهای دیگر هم تکرار می‌شود و اهالی هر شهر پی از پذیرایی از زائران پیاده، با آنها به سوی کربلا هم مسیر می‌شوند. پس از استان بصره زائران به استان‌های ذی‌قار، مثنی، قادسیه و بابل می‌رسند. البته این تنها مسیر نیست و از استان‌های غربی (میسان و واسط) و استان‌های شمالی عراق (نینوا، صلاح‌الدین، دیالی، بغداد و …) نیز مسیرهای دیگری وجود دارد که زائران با پای پیاده از آنها به سمت کربلا می‌ایند.»
مسیر نجف تا کربلا، لاکچری شده!
حیدر بارها ما را با فارسی روانی که صحبت می‌کند شگفت زده می‌کند. او وقتی داشت دربارهٔ آسیب‌شناسی وضعیت مواکب حسینی حرف می‌زد از کلمه لاکچری استفاده کرد و گفت که متأسفانه در مسیر نجف به کربلا؛ موکب‌ها در حال تبدیل به یک وضعیت لاکچری هستند! او برای این حرف خود دلیلی هم دارد: «موکبهای حسینی در همه مسیرهای عراق کاملاً مردمی اداره می‌شود و هیچ سازمان و نهادی در آن دخالت نمی‌کند. اما متأسفانه در مسیر نجف به کربلا موکب‌ها در حال خروج از وضعیت مردمی هستند و برخی از نهادها و حتی مؤسسه‌ها و سازمان‌هایی از کشورهای دیگر هم آمدند و مشغول به فعالیت شدند و راهپیمایی را از روند طبیعی خود که شیوه‌ای مردمی بود خارج کرده‌اند و نوعی از چشم و هم‌چشمی را باب کرده‌اند.
موکب‌ها و موکب‌داران برای اینکه زائران را به سمت خود جذب کنند دست به کارهایی می‌زنند که به نظر ما باعث شده معنویت این راهپیمایی خدشه‌دار شود. طبیعتاً هر زائری در جایی که موکب مردمی با بضاعت محدود باشد و موکبی بزرگ و سازمانی با غذای آن‌چنانی و امکانات گسترده باشد ترجیح می‌دهد به موکب بزرگ برود و موکب‌هایی که با بضاعت مردمی راه‌اندازی شده آسیب ببینند. آن صحنه‌هایی که در سایر مسیرها می‌بینیم و مثلاً پیرزنی را می‌بینیم که یک صندوق چوبی با چند لیوان آب و یکی سینی خرما برای پذیرایی از زوار گذاشته در مسیر نجف به کربلا دیگر جایی ندارد چون این مسیر تبدیل به مسیر لاکچری‌پسند و محلی برای رقابت موکب‌ها شده که به نظر ما یک آسیب به این راهپیمایی مردمی است.»
حیدر، مثال‌های دیگری هم از آسیب‌های فرهنگی موکبهای سازمانی هم زد و گفت «ما نگرانیم که نهادهای عراقی بیشتری هم بخواهند مثل برخی از نهادهای ایرانی محکم‌تر وارد این چشم و هم‌چشمی‌ها بشوند.»
او البته می‌گوید «اینکه دیگر کشورها در این مسیر موکب برپا می‌کنند چیز بدی نیست. کما اینکه علاوه بر ایران از کشورهای دیگری مثل کویت، قطر، لبنان، شیعیان عربستان یا حتی کشورهای شرق آسیا مثل تایلند و اندونزی هم موکبهای وجود دارد اما باید حواس‌شان باشد که این موکب‌ها محلی برای فخرفروشی نشود و همان سادگی فرهنگی مردم عراق را نیز در آنها ببینیم.»
گلایه از برخی رسانه‌های ایرانی
حیدر طالب مامیثه می‌گوید که همیشه رسانه‌های ایرانی را می‌خواند و آنها هر سال بهتر از سال قبل مراسم اربعین را پوشش می‌دهند اما به قول او، «بعضی وقت‌های سوتی‌هایی می‌دهند که موجب سوءتفاهم می‌شود.» از او دربارهٔ یکی از این سوتی‌ها پرسیدیم. او گفت: «یک بار یکی از رسانه‌های ایرانی برای آنکه بگوید شهرداری تهران در حال کمک‌رسانی به عراق است تیتر زده بود: «قالیباف شهردار کربلا در اربعین شد» این تیتر در حالی بود که نیروهای شهرداری کربلا در ایام اربعین حدوداً ۲۵۰۰۰ نفر و ۱۰۰۰ ماشین دارد که آن سال حدود ۶۰۰ نفرشان از داوطلبان ایرانی بودند. حالا وقتی ی رسانه ایرانی اینطور تیتر بزند، مردم ایران فکر می‌کنند که همه کار پاکسازی کربلا از زباله در ایام اربعین را ایرانی‌ها انجام می‌دهند؛ در حالیکه حجم بیشتر این کارها برعهده ما عراقی‌هاست. با این تصویرهایی که بعضی از رسانه‌های ایرانی بر اثر ناآگاهی ساخته‌اند باعث شده تا برخی از مردم ایران فکر کنند که کل هزینه کربلا و نجف و شهرهای عتبات با پول ایران ساخته می‌شود؛ در حالیکه اینطور نیست. شما تصویر کنید همین مردمی که در ایام اربعین و در سایر ایام سال این همه برای امام حسین (ع) خرج می‌کنند، چندین برابرش را برای بازسازی عتبات خرج می‌کنند. متاسفانه برخی از رسانه‌های ایرانی علیه عراق و مردم عراق سیاه‌نمایی می‌کنند.»