هنر تعزیه بومی و بین المللی است

به گزارش خبرنگار «تاریخ ما»، اردشیر صالح‌پور عصر پنجشنبه در همایش نقش تعزیه در فرهنگ عامه در شهرستان سوادکوه، با اشاره به ثبت جهانی تعزیه به‌عنوان هنر ایرانی در پنج سال پیش، گفت: تعزیه به بشریت اختصاص دارد و از این رو، نه یک هنر بومی و ملی بلکه یک هنر بین‌المللی است.

این پژوهشگر تئاتر، با اشاره به نظریات جامعه‌شناسان مبنی بر دین هنری یا هنر دینی و با اشاره به برخی تلاش‌ها برای دینی کردن هنر پس از انقلاب، گفت: تجربه بسیار موفق یونانیان این است که به جای اینکه هنر خود را دینی کنند، دین خود را هنری کردند و اکنون پس از گذشت 2800 سال از شکل‌گیری تمدن آتنی، ما از طریق هنر یونانیان با دین آنها آشنا شدیم.

وی با بیان اینکه تجربه موفق یونانیان را ما در عصر صفویان آغاز کردیم، ادامه داد: در این دوره، آموزه‌های شیعی از طریق یک فرایند هنری احیا شد و ریشه و جان مایه تعزیه از همین دوره صفویه است.

صالح‌پور با بیان اینکه تا وقتی ما از تعزیه شناخت کافی به دست نیاوریم، قدر آن را نخواهیم دانست، گفت: تعزیه یگانه نمایش دنیای اسلام و یک هنر ایرانی است که از امتزاج فرهنگ غنی ایرانی و تعلق ایرانیان به شیعه ایجاد شده و از این رو است که نه در کشورهای عربی که در ایران شکل گرفته و ذوق ایرانی آن را متجلی و متعالی کرد.

وی با اشاره به سخن استاد صبا مبنی بر اینکه تعزیه یک اپرای تراژیک آوازی است، از دیگر ویژگی‌های آن به سمبولیک بودن آن اشاره کرد و افزود: سمبول رنگ و انتخاب رنگ‌ها در تعزیه، نه یک امر خلق‌الساعه و جعلی که ریشه در فلسفه خیر و شر و فرهنگ باستان دارد و از این رو، تا کنون نیز حفظ شده است.

این پژوهشگر تئاتر با بیان اینکه تعزیه نه یک تاریخ یا علم، بلکه قرائت هنری از دین است، بر وجود جنبه‌های فانتزی در تعزیه تأکید کرد و افزود: حذف فانتزی از تعزیه، ما را از وجه هنری آن دور می‌کند و اجرای عین واقعه تاریخی در تعزیه خوب نیست.

وی با بیان اینکه تعزیه نه یک واقعیت بلکه حقیقت است، ادامه داد: در واقعیت آنچه که هست بیان می‌شود اما در حقیقت، آنچه که باید باشد و در تعزیه نیز، وجه آرمانی دین بیان می‌گردد و از این رو، تعزیه یک هنر قدسی است.

صالح‌پور با اشاره به گسست در تعزیه در دوره پهلوی، این انقطاع را عامل عدم شکل‌گیری هنر و تئاتر ملی دانست و افزود: اگر چنین گسستی رخ نمی‌داد اکنون ما تعزیه با موضوعات مختلف همچون نفت، اختلاس داشته‌ایم، کمااینکه در دوره قبل از گسست، تعزیه مضحک یا کمیک (خنده بر اشقیا) وجود داشته است.

وی با بیان اینکه تعزیه در جمهوری اسلامی نیز مظلوم واقع شده است، گفت: برای حضور در دهکده جهانی نیازمند شناسنامه و هویت ایرانی هستیم و هنر با هویت ما همین تعزیه است.