انتشارات باستان‌شناسی ایران کم‌برگ‌وبار نیست
به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، بهروز عمرانی معاون پژوهشی پژوهشگاه روز گذشته 30 اردیبهشت 97 در مراسم رونمایی از فصلنامه مطالعات باستان‌شناسی پارسه افزود: «گذشته از دوره چندین جلدی آثار ایران در دهه‌های آغازین همین سده خورشیدی که البته بیشتر فرانسوی بود تا ایرانی پس از آن در دهه های 1320و 1330باید ازدوره دو جلدی مجله باستان شناسی و از دوره چهارجلدی گزارش های باستان شناسی یاد کنیم.»
او اظهار کرد: «اوج رونق نشریات باستان شناسی ایران پیش از انقلاب اسلامی در دهه های 1340 و 1350 به روزگار مرکز باستان شناسی ایران و مجله باستان شناسی و هنر ایران و اندکی پس از آن به روزهای برگزاری سمپوزیم های سالانه و مجلدات آن باز می گردد.»
عمرانی گفت: «پس از انقلاب مدتی مجله میراث فرهنگی مجال خودنمایی یافت و همزمان با آن و البته تا کنون مجله اثر جدی ترین و دیرپاترین نشریه باستان شناسی ایران ، مجله باستان شناسی و تاریخ از انتشارات مرکز نشر دانشگاهی بود که در اواسط دهه 1360زاده شده و در اوایل 1390از میان رفت.»
معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری گفت: «در فاصله سی ساله آمدن و رفتن آن مجله و همزمان با رشد و گسترش بیشتر کمی و کمتر کیفی مراکز آموزش عالی باستان شناسی اعم از دولتی ، آزاد و غیر انتفاعی و … مجلات و نشریات باستان شناختی چندی نیز اینجا و آنجا سر برآوردند.»
او با بیان اینکه در روزگار ما علم و دانش بیش از پیش به سوی هر چه تخصصی تر شدن گام بر می دارند افزود: «در جامعه علمی امروز نیاز به نشریات و مجلاتی با حوزه کاری تخصصی و مشخص بیش از پیش احساس می شود اما این نگاه تخصصی متأسفانه در حوزه نشریات باستان شناسی ما هنوز جا نیفتاده است و عرصه ای خالی به نظر می آید.»
عمرانی در پایان ابراز امیدواری کرد: «با حضور نشریاتی جدید همچون فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه آرام آرام زمینه و عرصه برای مجلاتی هر چه تخصصی تر فراهم آید.»
باستان‌شناسان دستاوردهایشان را مکتوب کنند
سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در سخنانی در این مراسم گفت: «دوران زیادی از زندگی من در حال سپری شد که چیزهایی یاد می گرفتم بدون آنکه بدانم، اما زمانیکه به سازمان میراث فرهنگی آمدم خیلی چیزها آموختم در حالیکه می فهمیدم که یاد گرفتم و این برای من شیرینی زیادی دارد.»
او افزود: «فرق این دو یاد گیری این است که در اولی از جهل خودمان بی خبریم پس از علممان نیز بی خبریم ولی در دومی چون از نادانیمان مطلع هستیم پس دانستن برایمان شیرین و لذت بخش می شود.»
او شخصی که می فهمد نمی داند را به فرد تشنه ای تشبیه کرد که هیچ کس به اندازه او گوارایی آب را درک نمی کند و گفت: «پس ندانستن هم خودش ثروتی است مثل دانستن که لذتی به همراه دارد.»
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه با اشاره به صدمات جبران ناپذیری که جابجایی پژوهشگاه و مرکز اسناد از تهران به شیراز در دولت قبل به تشکیلات زد گفت: «در آن زمان به دلیل اهمیت اسناد هنگامی که فرد یا دستگاهی سندی را لازم داشت بعد از کلی نامه نگاری با اکراه می توانست از آن استفاده کند ولی ای کاش هر آنچه سند داشتیم در اختیار علاقمندان قرار می دادیم.»
او با اشاره به این ضرب المثل که هر سه باراسباب کشی یک آتش سوزی به همراه دارد گفت: «در مرکز اسناد هر اسباب کشی 10آتش سوزی دارد.»
بهشتی در ادامه با اشاره به برخی خسارات در انجام مطالعات حوزه باستان شناسی افزود: «اینها غیر قابل بازگشت هستند و همه این کار ها را به قیمت اینکه یک گزارش تهیه کنیم و مقاله ای بنویسم انجام می دهیم.»
او با بیان اینکه آنقدر این نوشتار ارزشمند است که به خسارت پرخرجی که وارد آمده می ارزد افزود: «خدا از سر تقصیرات آنهایی که نمی نویسند و می نویسند و منتشر نمی کنند بگذرد.»
بهشتی با بزرگ شمردن چاپ و انتشار کتاب ، مجله و … در حوزه باستان شناسی اظهار کرد: «نقطه آغاز و نفس این کار ارزشمند است حال چه بهتر که از نظر کیفیت علمی و داشتن نظم و ترتیب نیز بهتر باشد.»
او تصریح کرد: «از همکاران خواسته ام هر آنچه دارند در اختیار متقاضیان قرار دهند زیرا ممکن است اتفاق تلخی که برای مرکز اسناد افتاد برای سایر مراکز نیز روی دهد.»
او خطاب به باستان شناسان گفت: «هر چه دارید بنویسید اگر ضعیف است در نسخه بعدی تکمیل کنید ، عمر ما عمر نوح نیست و اگر به پشت سر خودمان نگاه کنیم می بینیم که چه چیزهای نانوشته ای دفن شده اند و راه دسترسی به آنها نه تنها کوتاه شده بلکه دیگر امکان ندارد.»
فصلنامه‌ای با جنبه بین‌المللی
مرتضی حصاری باستان‌شناس و مدیر مسئول فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه با اشاره به چگونگی تبدیل یافته های علمی به صورت نوشتاری گفت: «طبق گفته استاد ملک شهمیرزادی باید پژوهش های صورت گرفته در قالب نوشتار در مجله یا کتاب که ویترین آن به شمار می آید به صورت مقالات علمی چاپ برسد از این رو انتشار این مجموعه را در پیش گرفتیم.»
او افزود: «تا کنون 2شماره از این فصلنامه به چاپ رسیده و فایل پی. دی. اف آن در سایت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در قسمت سامانه نشریات قابل مشاهده است.»
حصاری با بیان اینکه هیئت علمی فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه را همکارانی از پژوهشگاه، دانشگاه تهران ، برلین و پنسیلوانینا تشکیل می دهند افزود: «این فصلنامه جنبه بین المللی دارد و مقالات آن در 2بخش فارسی و انگلیسی به چاپ می رسند.»
مجلات باستان شناسی یکی پس از دیگری در حال از بین رفتن است
صادق ملک شهمیرزادی باستان شناس پیشکسوت نیز در این نشست با اشاره به مفهوم ویترین که نخستین بار مرحوم دکتر شیرازی به آن اشاره کرده است گفت: «میراث فرهنگی و آثار باستان شناسی ایران ویترین های ما هستند.»
او با انتقاد از اینکه مجلات باستان شناسی یکی پس از دیگری در حال از بین رفتن است تصریح کرد: «هیچ دانشگاه و نهاد پژوهشی در دنیا نیست که ویترین خودش را نداشته باشد پس میراث فرهنگی ایران نیز با اینهمه آثار باستانی باید ویترین داشته باشد.»
این باستان شناس پیشکسوت ویترین پژوهشگاه را انتشارات آن دانست و افزود: «پژوهشکده باستان شناسی اعضا و هیأت علمی جوانی دارد که باید نتیجه مطالعات و تحقیقاتشان را به چاپ برسانند.»
او در پایان با اشاره به شروع فعالیت سیدمحمد بهشتی در سازمان میراث فرهنگی و تحولاتی که درآن زمان در این نهاد شکل گرفت تصریح کرد: «اقداماتی که الان در حال شکل گیری است سنگ بنای کارهای بزرگ آینده است.»
پژوهشگاه محدودیتی برای انتشارات ندارد
جلیل گلشن مشاور ریاست پژوهشگاه در سخنانی با اشاره به اینکه باید این موضوع را در نظر بگیریم که معلوم نیست چقدر عمر می کنیم و باید نتیجه گزارش هایمان را چاپ کنیم گفت: «با حمایت های ریاست پژوهشگاه از سال 96 تقریبا هر 4روز یک عنوان به چاپ رسانده ایم یعنی بین 80تا 90عنوان توسط پژوهشگاه چاپ شده است.»
او تصریح کرد که بر اساس دستور ریاست پژوهشگاه هیچ مانع مالی برای چاپ کتاب نداریم و در انتظار ارائه موضوعات و پژوهش ها از سوی پژوهشگران هستیم.