یک قرن خدمت خاندان استاد راهساز به مجموعه تخت جمشید

به گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه‌نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی
و گردشگری، حسن راهساز پیشکسوت مرمت سنگ ایران در مراسمی که به
همت پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی برای بزرگداشت او
برگزار شد به خدمت جد خانوادگی اش از پیش از زمان قاجار به مجموعه
تخت جمشید و دوره هخامنشی اشاره کرد و گفت: «خانواده راهساز یک
قرن است که به طور متناوب به این مجموعه خدمت می کند.»

او با اشاره به فعالیت های پدر مرحوم اش «گرام راهساز» از سن
13سالگی (سال 1300)در محوطه تخت جمشید افزود: «عکس هایی از پدرم
در کتاب اسرار شهر پارسه «ارنست هرتسفلد» از سال های 1302و 1298
در زمان کاوش های تخت جمشید  و پاسارگاد موجود است.»

او با بیان اینکه از سال 1310به بعد سه نسل از خانواده راهساز
(پدر، پسر و دختر ) مشغول فعالیت در حوزه مرمت و حفاظت آثار سنگی
هستند وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «من و هم ردیفانم هیچ گاه به دنبال مادیات نبوده
ایم و تنها یک تلفن استاد محبعلی کافی بود تا آماده کار شویم و
این باعث شد اغلب بناهای سنگی ایران را با کمترین امکانات مرمت
کنیم.»

راهساز در ادامه اعلام کرد: «با وجود مشکلات جسمی فایل صوتی از
ناگفته ها و تجربیات 50ساله اش را تا سال  98آماده و در
اختیار میراث فرهنگی قرار می‌دهد تا به رشته تحریر در آید.»

جایگزینی صنعت گردشگری در برخی منابع درآمدی مدیون
مرمتگران کم توقع است

بهروز عمرانی سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، دیگر
سخنران این نشست با بیان اینکه در زمان ورود به حوزه میراث فرهنگی
بسیار از استاد راهساز آموختم وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «بعد از انقلاب 57که
بسیاری از عرصه ها از کارشناسان و متخصصان حوزه های مختلف خالی شد
و افراد با گمان اینکه عرصه بر ایشان تنگ شده کار را رها کردند
،حضور استاد راهساز و تیم همراهش در حوزه مرمت سنگ مایه مباهات و
افتخار میراث فرهنگی بود زیرا که فعالیت های میدانی بسیار خوبی
بعد از آموزش های تخصصی انجام دادند.»

او درادامه با اشاره به فعالیت های مرمتی استاد راهساز در پروژه
هایی همچون تخت جمشید، پاسارگاد، آرامگاه کورش، تخت مرمر
گلستان، ارگ سلطانیه زنجان و … گفت: «گستره وسیعی را شاهد حضور
استاد راهساز، پدر و دخترش در این عرصه بوده ایم.»

عمرانی با اشاره به بازدیدش از مجموعه پاسارگاد و بررسی اقدامات،
نتایج و تلاش ستودنی پژوهشگران این حوزه وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «جایگزینی
صنعت گردشگری در برخی منابع درآمدی مدیون اقدامات پیوسته
مرمتگرانی است که با کمترین توقع اقدام به استحکام بخشی می‌کنند
تا میزان تخریب حضور گردشگران به حداقل برسد.»

او با بیان این نکته که امروز این امکان در تخت جمشید ادامه یافته
افزود: «این اقدامات  بخشی از کارهایی است  که راهساز
بدون توقع و اطلاع رسانی از سال 57بصورت مستقیم در  40سال
انجام داده است.»

عمرانی در پایان ابراز امیدواری کرد فعالان حوزه میراث فرهنگی از
تجربیات استاد راهساز و سایر کارشناسان و پیشکسوتان این حوزه بهره
گیرند.

برتری مرمت تخت جمشید از آکروپلیس

 در ادامه محمدحسن محبعلی پیشکسوت میراث فرهنگی با اشاره به
همکاری هایش با حسن راهساز در دهه 50زمانیکه او جزو کارشناسان
ارشد تخت جمشید بود وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «راهساز در زمان آموزش خوب یاد
گرفت و هنگام اجرا خوب کار کرد.»

او با مقایسه آکروپلیس که به دست فرانسوی ها و تخت جمشید که با
تلاش کارشناسان ایرانی با همکاری استاد راهساز مرمت شده است تصریح
کرد: «به جرات می گویم  کاری که راهساز در تخت جمشید انجام
داد از لحاظ علمی به مراتب اصولی تر بود.»

محبعلی با مهم خواندن امر آموزش در حوزه حفاظت و مرمت گفت: «ما در
این حوزه نیازمند بهره گیری از تجارب پیشکسوتان هستیم و تا این
افراد در قید حیات هستند باید از وجودشان استفاده کنیم.»

او وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «حیف است این تجربیات پیش ما پیشکسوتان بماند زیرا
که ما اینها را از آثار گرفته ایم و باید تحویل دهیم و تلاش کنیم
که روند استاد شاگردی ادامه یابد.»

این پیشکسوت میراث فرهنگی در ادامه با ابراز تأسف از اینکه
مسئولان نمی دانند در چه کشوری با چه تمدنی زندگی می‌کنند افزود:
«میراث آینده ساز ما است و من میراث را برای گردشگری نمی بینم
بلکه برای آینده کشور می بینم زیرا که جوانان باید یاد بگیرند که
در این اقلیم چگونه زندگی کنند.»

او با اشاره به اینکه ما در گذشته میراث مدیریت، کشاورزی،
معماری، شهر سازی، آموزش و … داشته ایم وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «سطح آموزش
در گذشته حتی بالاتر از سطح استاد شاگردی بوده و افرادی که دانسته
ها را منتقل می کردند علمای بزرگی بودند.»

او در پایان تأکید کرد: «آموزش باید در سطوح مختلف کارشناسی و
مدیریتی صورت بگیرد.»

راهساز ؛ نماد روشن تاریخ حفاظت ایران

 رسول وطن دوست پیشکسوت میراث فرهنگی استاد حسن راهساز را
نماد روشن تاریخ حفاظت در ایران دانست که برآیند فعالیت سه نسل
(پدر، پسر و دختر ) در حوزه حفاظت در محوطه های تاریخی کشور است.

او با اشاره به تجربه های بین المللی استاد راهساز که در طول
آموزش های خارج از کشور در ایتالیا کسب کرده وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «فعالیت
او از سن سیزده سالگی و آموزش هایی که در کنار پدر دیده در نهایت
منجر به دانش آموزی نوین شده که دیگران هم می توانند از آن بهره
ببرند.»

وطن دوست با بیان اینکه استاد راهساز تجربه و آگاهی ها زیادی در
امور مربوط به حفاظت و مرمت دارد وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «این تجربیات باید با
همکاری معاونت میراث بصورت مکتوب در آمده و در اختیار پژوهشگران
قرار گیرد.»

رییس پیشین پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی در ادامه
با اشاره به اقدامات صورت گرفته طی 50سال گذشته برای رسیدن موضوع
مرمت به یک وضعیت نظام مند افزود: «این روندباید ادامه یابد زیرا
که بزرگان و پیشکسوتان این حوزه برای این جایگاه بسیار تلاش کرده
اند.»

او در ادامه با اشاره از تغییرات مدیریتی که در راس پژوهشکده صورت
گرفته از سرپرست جدید خواست تا برای تقویت فکر و اندیشه حفاظت
تلاش کنند.

استاد حسن راهساز فرزند مرحوم گرام راهساز از خادمین به حق میراث
فرهنگی است  که همگام با دانشمند فرهیخته پرفسور ارنست
هرتسفلد در اولین حفاری های علمی تخت جمشید شرکت کرد و یکی از ده
نفرحفاری بود که در پدیدیار شدن لوح های سیمین و زرین کاخ آپادانا
حضور داشت.

او در سال 1330 در تخت جمشید به دنیا آمد و از سن 13سالگی همزمان
با شروع کار گروه تعمیرات ایتالیایی موسوم به ایزمئو از سال
1343با سمت مرمتکار آغاز به کار کرد.

در سال 1354با بورسیه دوره تخصصی مرمت سنگ به مدت 3سال در کشور
ایتالیا تحصیلات عالیه خود را در رشته مرمت سنگ تکمیل کرد و در
سال 1357به عنوان مدیر اجرایی کارگاه های مرمتی آثار سنگی هخامنشی
در کشور به خدمت خود ادامه داد.