جریان زیبای زندگی در دل روستای صخره‌ای کندوان
صخره های کله قندی و غارهای دستکند توسط انسان که به عنوان خانه
های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد، یکی از شگفت انگیزترین
روستاهای صخره ای جهان را پدید آورده است.
شیوه بنای خانه‌های این روستا از نوع معماری صخره ای و به شکل
مخروطی یا کله قندی می‌باشد. برخی از باستان شناسان قدمت این
روستا را به دوره های پیش از اسلام نسبت می‌دهند.
در تاریخ این منطقه، این گونه نقل شده که نخستین کسانی که به
کندوان قدم نهاده اند، ساکنان روستایی به نام حیله ور که در 2
کیلومتری غرب کندوان قرار داشته، ساکن بوده اند که در قرن هفتم
هجری برای در امان ماندن از حمله مغول ها به کرانهای کندوان فعلی
مهاجرت کرده اند و در طول مدت زمانی به تدریج درون کران‌ها را
حفاری کرده و پناهگاهی امن برای خود ساخته اند.
در دل این تپه‌های بلند که ارتفاع بعضی از آنها به 40 متر می‌رسد
صدها آغل، انبار و اتاقک حفر شده که بسیار دیدنی است. همچنین آب
معدنی گوارایی از دل یکی از تپه های این روستا می جوشد که از شهرت
فراوانی برخوردار است و برای امراض کلیوی بسیار مفید تشخیص داده
شده است.
دامداری و کشاورزی و باغداری عمده فعالیت مردمان این روستاست،
لوله کشی آب و برق در دل این سنگ ها همزیستی مسالمت آمیز بشر با
محیط زیست را نشان می‌دهد. کندوان نمونه زیبای استفاده از طبیعت
در زندگی انسان است.
آنچه به کندوان هویت باستانی داده وجود 151 خانوار و منزل مسکونی
در درون توده های مخروطی و هرمی شکل صخره ای است. روستاییان
کندوان داخل این توده ها برای خود خانه مسکونی، آغل، انبار و
کارگاه صنایع دستی ایجاد کرده‌اند.
معماری صخره‌ای، حاکی از صحنه‌های مبارزه و جدال انسان با طبیعت و
در خدمت گرفتن صخره های طبیعی است. در معماری معمولی، به وسیله
مصالح ساختمانی گچ، آهک و خشت، بافت اصلی بنا را به وجود می
آورند، در صورتی که در معماری صخره‌ای فضای مورد نظر در درون توده
سنگ هویدا می‌گردد و سنگ، مانند کالبدی، قشری مستحکم در اطراف این
فضا ایجاد می‌کند.
روستای کندوان دارای 2 مسجد صخره ای، 3 آسیاب آبی، مدرسه و یک
حمام صخره ای است و کران های مساجد جزء بزرگ‌ترین کرانهای روستا
به شمار می روند. به دلیل شکل مخروطی خاص، اغلب کرانهای دارای
طبقات مختلف، از داخل با یکدیگر ارتباط ندارند، کران ها عموما
دارای دو طبقه بوده و در بعضی موارد سه و حتی چهار طبقه نیز در
آنها ایجاد کرده اند.
ارتباط طبقات بالایی کران‌ها با خارج، از طریق پلکان های بسیار
زیبایی از بدنه خود کران تامین گشته است. طبقه هم‌کف، اکثراً آغل
بوده و طبقات دوم و سوم و چهارم به عنوان سکونت‌گاه استفاده
می‌شود. در بعضی موارد از طبقه چهارم به عنوان انبار نیز استفاده
کرده‌اند.
به خاطر قطر و ضخامت زیاد کران‌ها، ایجاد نورگیر در طبقات پایین
کار بسیار مشکلی است، بدین مناسبت نورگیرها اغلب در طبقات بالا
واقع شده‌اند، این کران ها در تابستان‌ها خنک و در زمستان‌ها گرم
است. جنس پنجره‌ها از چوب بوده اغلب به شکل شطرنجی و در آنها
قطعات کوچک شیشه تعبیه شده است.
آثار معماری صخره‌ای در اغلب نقاط جهان به چشم می‌خورد که در حال
حاضر اکثر آنها دیگر سکنه ای ندارد؛ ولی معماری صخره ای از
نوع کندوان فقط در یک منطقه دیگر در روی زمین ایجاد شده و آن در
دره زیبای گورمه ترکیه است.
وجود آب معدنی، خانه‌های منحصر به فرد، دره‌های سرسبز و خرم، آب و
هوای مطبوع و لبنیات و عسل مرغوب کوهستان، سبب جذب تعداد کثیری
گردشگر داخلی و خارجی از نقاط دور و نزدیک به این روستا به خصوص
در فصول مساعد سال می‌شود.
این روستا به سبب ویژگی معماری صخره ای و بافت مخصوص آن در فهرست
آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این روستا طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، دارای 151
خانوار و 450 نفر جمعیت بوده است که به کار کشاورزی و دامداری و
صنایع دستی اشتغال دارند.
کندوان جزو سه روستای شگفت انگیز دنیاست که توجه گردشگران داخلی و
خارجی را به خود جلب کرده است به طوری که سالانه یک میلیون گردشگر
از این روستای تاریخی بازدید می‌کنند.
سرپرست پایگاه میراث فرهنگی کندوان