کشف محوطه باستانی قلعه کتی در بابل

به گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه‌نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی
و گردشگری، عبدالرضا مهاجری نژاد، سرپرست برنامه بررسی نجات بخشی
محدوده سد سجاد رود بابل امروز چهارشنبه با اعلام این خبر گفت:
«سد مخزنی سجادرود با هدف جمع آوری و کنترل آبهای سطحی رودخانه
سجادرود برای تأمین آب شرب مورد نیاز زون 4 آبرسانی طرح جامع
آبرسانی شرب و صنعت مازندران (شامل شهرستانهای بابل، بابلسر و
فریدونکنار) و بهبود وضعیت موجود کشاورزی حق آبه بران رودخانه
سجادرود احداث می‌شود.»

به گفته این باستان شناس، اگر چه لزوم انجام این پروژه ها امری
مهم تلقی می‌شود ولی اهمیت حفظ و حراست از میراث فرهنگی کشور بر
هیچ کس پوشیده نیست لذا در همین راستا بررسی و شناسایی حوضه آبریز
سجاد رود برای شناسایی و حفظ آثار این منطقه آغاز شد. 

او گفت: «از جمله محوطه های کشف شده در این بررسی محوطه باستانی
قلعه کتی است که بر روی یک عارضه طبیعی قرار گرفته و به صورت یک
تپه بزرگ در قسمت جنوب شرقی تاج سد قرار دارد.»

مهاجری نژاد افزود: «در بررسی های اولیه سطح تپه آثار پراکنده
سفال بدست آمد که نشان از وجود یک سایت باستانی داشت.»

او گفت: «هر چند به علت پوشش جنگلی این محوطه و همینطور شیب نسبتا
زیاد و شکل ظاهری سطح زمین که باعث ایجاد فرسایش شدید می‌شود و
هیمنطور وجود برگ و خاکبرگ نرم که عامل فرسایش را تشدید می کند
جمع آوری داده را از سطح تپه با مشکل مواجه ساخته است ولی با
بررسی های دقیق تر این داده ها جمع آوری و مورد طبقه بندی قرار
گرفته اند.»

او گفت: «حاصل بررسی های صورت گرفته در محوطه قلعه کتی شناسایی سه
محوطه باستانی بود که با نگاهی دقیقتر به داده های مکانی این
محوطه ها نقش پر رنگ شکل زمین و عوامل مورفولوژیکی آشکار می‌شود
که دلایل شکل گیری این محوطه ها را باید در آن بررسی کرد.»

مهاجری نژاد اظهار کرد: «این سه محوطه به 3 دوره متفاوت یعنی
گورستان عصر آهن، قلعه ساسانی و یک محوطه با قدمت تاریخی و اسلامی
که از دو سایت دیگر جدیدتر است، تعلق دارند.»

او گفت: «آنچه که قبل از آغاز بررسی میدانی و با نگاهی به نقشه
های توپوگرافی و هوایی منطقه در ابتدا به نظر می رسید این بود که
به لحاظ موقعیت مکانی این منطقه مستعد تشکیل سکونتگاه ها و شکل
گیری استقرارگاه های باستانی بوده است.»

او او به خبرنگار تاریخ ما گفت: «همچنین به نظر وجود رودخانه سجاد رود به
عنوان یک رود دائمی و مهمترین عامل شکل گیری استقرار نقش به سزایی
در این رابطه ایفا کنند.»

مهاجری نژاد گفت: «شیب ملایمی که در اطراف مسیر رودخانه و زمین
های منتهی به آن وجود داشته که در بعضی قسمت ها ناحیه ای بیش از
500 متر در عرض رودخانه را پوشش می داده دلایلی بودند که این
فرضیه را قوت می بخشیدند با این حال آنچه که بعد از بررسی میدانی
در این منطقه مشخص شد با آنچه که در ابتدا تصور می شد مغایرت داشت
و در فاصله نسبتا زیادی از بستر رودخانه هیچ گونه استقراری یافت
نشد.»

او دلیل این امر را وجود پادگان های آبرفتی بستر رودخانه با
سنگهای آهکی بزرگ که ابعاد آنها گاه به یک متر می رسید، دانست.

او گفت: «شکل گرد سنگ ها نشان می‌دهد که آنها توسط رود سجادرود و
بر اثر حمل زیاد توسط سیلاب به این منطقه آورده شده اند که این
امر به دلیل وجود لایه های مارن و مارن آهکی از دوران کرتاسه
بالایی و فرسایش بالای آن در این محدوده است.»

مهاجری نژاد عامل دیگر این امر را نقش زمین ساختی منطقه و وجود
گسل ها اعلام کرد و گفت: «امروزه آنها بصورت زمین لغزش های گسترده
در منطقه قابل مشاهده هستند که علت وقوع آنها را می توان علاوه بر
عامل اصلی مورد اشاره، به نیروهای آب نشتی، عوامل تکتونیکی و سست
بودن واحدهای مارنی کرتاسه بالایی نسبت داد.»

او اظهار کرد: «با توجه به این موضوع نگاهی دقیقتر به محوطه های
مورد شناسایی نشان می‌دهد هر سه محوطه کشف شده در این ناحیه، در
ارتفاع بالاتر از زمینهای اطراف خود و بستر رودخانه قرار گرفته
اند که پدیده های محیطی مورد اشاره کمترین تأثیر را در آنها داشته
اند.»

او گفت: «وجود این محوطه ها در این منطقه به خصوص اینکه از لحاظ
زمانی به دوران های مختلفی مربوط هستند مهم تلقی می‌شود و لازم
است برای حفظ و نگهداری از میراث باستانی این منطقه و بازسازی
بخشی از فرهنگ گذشته آن مورد توجه قرار گیرند.»

مهاجری نژاد بر لزوم کاوش نجات بخشی و مستندسازی این محوطه قبل از
هر گونه اقدامی که باعث تهدید و در معرض خطر قرار گرفتن آن شود
تاکید فروان کرد و گفت: «به طور حتم چنین اقدامی نه در تعارض و مخالفت
با انجام پروِژه های عمرانی کشور بلکه در تعامل با آن در جهت
پیشرفت پروِژه و همینطور حفظ میراث گذشته است.»

او گفت: «با توجه به اهمیت حفظ میراث معنوی، اقدام به انجام بررسی
های مردم نگاری، پژوهش های مردم شناسی و شناخت فرهنگ بومی منطقه
شد و در همین راستا بخشی از سنت معماری و خانه های مسکونی مورد
توجه قرار گرفته و مستندسازی شد.»

او با اشاره به صدور مجوز برنامه بررسی نجات بخشی محدوده سد
سجادرود بابل توسط سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
 گفت: پیشنهاداتی جهت ثبت دو بنای باستانی با آماده سازی
پرونده های ثبتی آنها مطرح شد.