شناخت روند و قوائدثبت ملّی و جهانی میراث طبیعی در نشستی تخصصی بررسی شد

به گزارش «تاریخ ما» به نقل از میراث‌آریابه نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی
و گردشگری، علی قمی اویلی رئیس گروه میراث طبیعی معاونت میراث
فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این مطلب را
در نشست تخصصی پژوهشکده گردشگری پژوهشگاه عنوان کرد.

او میراث فرهنگی و طبیعی را از جمله آثار با ارزش و غیر قابل
جایگزینی دانست که نه تنها به یک ملت، بلکه به تمامی انسانها تعلق
دارند و از دست دادن این آثار بسیار ارزشمند چه به واسطه عوامل و
حوادث طبیعی و چه به دلیل عوامل انسانی، ضایعه ای برای میراث
تمامی مردم جهان است.

او در ادامه به تعریف میراث طبیعی و بیان گوشه ای از
معیارهای شناسائی و تشخیص میراث طبیعی پرداخت و وی در گفتگو با تاریخ ما تصریح کرد: «برای
تعیین مناطقی تحت عنوان میراث طبیعی شاخص‌ها و معیارهائی نظیر
رویشگاه نادر پوشش گیاهی،درخت کهنسال بر اساس دستور العمل حداقل
سن و قطر،چشم انداز بدیع و بی نظیر جغرافیایی، داشتن تنوع زیستی
منحصر به فرد، وجود گونه های موجود در لیست IUCN،مناطقی که نقش
مهمی در حیات گیاهی دارند و نوع ارتفاعی عناصر زمین و وجود ویژگی
شگفت انگیز درآن منظر،مد نظر است.»

قمی اویلی در بخش بعدی سخنانش به اولویتهای آثار برای ثبت در
شرایط مشابه اشاره کرد و گفت: «در شرایط مشابه داشتن حداکثر شاخص
هایی همچون داشتن تنوع زیستی مناسب، داشتن چشم اندازها و
جذابیت‌های بصری، وجود حداقل یک گونه گیاهی خاص بومی و…برای هر
اثر اولویت اثر را برای ثبت در فهرست آثار طبیعی مشخص می کند.»

به گفته این کارشناس، تمام  واحد های سازمان میراث فرهنگی،
صنایع دستی و گردشگری در استانها، اداره کل جنگلها، مراتع و
آبخیزداری استان ها، اداره کل حفاظت محیط زیست استان ها، موسسات
تحقیقاتی و دانشگاهی که در زمینه میراث طبیعی فعالیت دارندو…
پیشنهاد دهندگان ثبت میراث طبیعی هستند.

او با بیان اهمیت ثبت و مستند سازی در حوزه میراث طبیعی به تشریح
فرایند ثبت اثر در فهرست میراث طبیعی ملی پرداخت و گفت: «حریم
محدوده ای با ضوابط قانونی است که برای حفظ اثر تعیین می‌شود و
دارای دو بخش حفاظتی و منظری است.»

قمی در ادامه به چند نمونه از کنوانسیون ها و پروتکل های زیست
محیطی اشاره کردو به تعریف میراث طبیعی از نظر کنوانسیون 1972
پرداخت.

او با طرح معیارهای یونسکو برای ثبت میراث طبیعی، این معیارهای را
در هفت فصل خلاصه و در تعریف تاریخچه و تحولات اثر گفت: «در بیان
تاریخچه و سیر تحول اثر باید این که چگونه اثر به صورت کنونی خود
رسیده و تغییرات مهمی که در آن ایجاد شده تشریح شود و این اطلاعات
باید حقایق لازم و مهمی را ارائه  دهد که شاهد و دلیلی بر
مدعای مطابقت اثر با معیارهای دارا بودن ارزش برجسته جهانی، و نیز
اصالت و یکپارچگی به شمار می روند.»

او در ادامه به پرونده های میراث طبیعی اشاره کرد و افزود :اولین
پرونده کار شده که بر اساس فرمت یونسکو در سال 1387 توسط سازمان
میراث فرهنگی تهیه شده،پرونده منطقه حفاظت شده حرّا در قشم بود که
به دبیرخانه یونسکو ارسال شد.

او به خبرنگار تاریخ ما گفت:: «در زمان ارزیابی متاسفانه به دلیل تغییرات مدیریتی
ایجاد شده در سازمان حفاظت محیط زیست در آن زمان، عدم هماهنگی بین
دستگاههای ذی ربط و نداشتن پلان و ضوابط مدیریت و حفاظت مناسب با
توجه به منطقه آزاد بودن جزیره قشم، ارزیابان IUCN نظر مساعدی
برای ثبت پرونده ارائه ندادند.»

به گفته او، دومین پرونده که بر اساس فرمت یونسکو در سال 1387
توسط سازمان میراث فرهنگی تهیه شد، پرونده  جنگل هیرکانی بود
که بعد ازاینکه در سی امین اجلاس لیتوانی جمهوری آذربایجان پرونده
پارک ملی هیرکانی خود را به یونسکو ارائه کرد،با پیگیری سفیر
دائم ایران در یونسکو  و دیگر مدیران دست اندرکار
 پرونده پیشنهادی آذربایجان برای تکمیل مشترک با کشور ایران
به آن کشور عودت داده شد.

قمی سومین پرونده را پرونده بیابات لوت اعلام کرد  که در سال
2016 در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان اولین میراث طبیعی
ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شده است.

او اظهار کرد: «چهارمین پرونده کار شده پرونده جنگل های ارسباران
بوده که در اجلاس سال 2018 در کشور بحرین مورد بررسی قرار گرفت و
نتیجه رای اجلاس منجر به دیفر شدن پرونده بود که با توجه به اراضی
کشاورزی و تخریب های صورت گرفته به کشور ایران فرصت داده شده تا
مشکلات را مرتفع و یکبار دیگر شانسش را برای ثبت امتحان کند.»