کشف قطعه سفالی احتمالا متعلق به دوران پیش از تاریخ در تهران

به گزارش سایت «تاریخ ما» به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، قدیر افروند سرپرست هیأت باستان شناسی تصریح کرد :باستان شناسان در ادامه گمانه زنی ها در بازار حضرتی به بخشی از سازه خشتی قطوری دست یافتند که احتمالا” بخشی از برج و باروی عصر صفویه تهران است ،یعنی همان نخستین حصاری که بنابه تصریح متون تاریخی برای به دستور شاه طهماسب صفوی ، تهران را صاحب قلعه ایی با صدوچهارده برج کرد .

او با ارائه گزارشی از فعالیت های باستان شناسی دراین منطقه تصریح کرد : هیأت باستان شناسی درترانشه ۱و۲ خیلی زود با اولین لایه های تاریخی شامل کف فرش آجری و آثار دیوارهای اجری و خشتی مواجه شد .

افروند گفت : دراین دو ترانشه حداقل ۳ دوره و ۵ فاز معماری تاعصر صفوی شناسایی شده و مواد فرهنگی بدست آمده دراین دو ترانشه شامل قطعات سفال و کاشی از دوره های مختلف است .

وی با بیان اینکه به منظور حفظ این آثارمعماری تاریخی ادامه کاوش در این قسمت متوقف و ترانشه بعدی باشماره ٣ درانتهای مغازه جانمایی شد، افزود : دراین ترانشه هم در کمترین زمان آثاردیوارخشتی نمایان شدکه در ابتدای امر یک معماری ساده و متداول خشتی را  القا می کرد.

این باستان شناس تصریح کرد : بطور معمول این ترانشه باید ترانشه پیشرو می بود و بابرداشتن خشت ها به منظور رسیدن به لایه های پایین تر کاوش تا سطح خاک بکر ادامه پیدا می کرد اما کنجکاوی معمول باستان شناسانه برای شناخت بیشتر دامنه و گستره این دیوار خشتی درجوانب به حفر ترانشه بعدی منجر شد.

او با ابراز خرسندی از اینکه خوشبختانه درترانشه ۴ نیز این دیوار خشتی ادامه پیدا کرد و ادامه آن در ترانشه ۵نیز بطور کامل تداوم داشت، تصریح کرد : انحنای موجود در لبه بیرونی این دیوار قطور خشتی و عرض یاقطر حدودشش متری آن ذهن مخاطب را به نشانه های برج و باروی تاریخی تهران دردوره صفویه رهنمود می کند .

او تصریح کرد : ما دراین نقطه ازشهر تهران بابخشی از برج وباروی عصر صفویه تهران روبرو هستیم .

افروند در ادامه با اشاره به وجود شواهد تاریخی برای این ادعا گفت :در روضه الصفا این نکته ثبت شده که : ” شاه طهماسب که دارالملکش قزوین بود گاه برای زیارت مراقد مطهره ری و مواقعی هم برای شکار در حوالی طهران ، از این مکان عبور می کرد، به آبادی آن رغبت کرد و برج و باروی متین بر شهر بیفزود و حکومتش به دولتخواهان خود تفویض کرد .”

او گفت : بر این اساس، حصار و باروی طهران دارای چهار دروازه بود؛دروازه حضرت عبدالعظیم یا دروازه اصفهان در ابتدای بازار حضرتی – دروازه دولاب در مدخل بازارچه نایب السلطنه در خیابان ری فعلی – دروازه شمیران در مدخل پامنار – دروازه قزوین در مدخل بازار چه قوام الدوله در میدان شاهپور فعلی و نکته جالب اینکه این برج و بارویی که ما گمان می کنیم حصار صفوی تهران باشد درست در حدودی است که در طرح های سیاحان و نقشه های تاریخی شهرتهران ،دروازه حضرت عبدالعظیم قرار داشته لذا این سازه باید یکی از نیم برج های طرفین دروازه مذکور باشد.

این باستان شناس تصریح کرد :البته هنوز پیگردی گستره این بارو خشتی در گوشه شمال شرقی ترانشه ۵ ادامه دارد و در روزهای پایانی کاوش آگاهی مان دراین باره نیز توسعه خواهد یافت .

سرپرست هیأت باستان شناسی در ادامه گفت : درترانشه ۶ درغرب این آثار معماری خشتی ازادامه وگسترش آن خبری نیست وتنها برروی لایه سطحی بقایای یک کوره فلز گری(احتمالا”) قاجاری و تعدادی اشیاء سنگی و کاشی به دست آمد .

او با بیان اینکه ترانشه ۷پس از عقب نشینی های مکرر ما برای یافتن ابعاد باروی خشتی، سرانجام به گوشه شمال غربی فضای پشتی مغازه انجامید، تصریح کرد :در این ترانشه که ترانشه پیشرو برای رسیدن به سطح خاک بکر نیز خواهد بود گروه درلایه های اولیه به مواد فرهنگی (قطعات سفالینه ) قابل توجهی دست یافتیم که تماما به پیش از دوره صفویه یعنی حداقل دوران تیموری تعلق دارد چرا که این لایه ها درست زیر کف باروی خشتی قرار دارد و نیز تمامی قطعات سفال بلحاظ سبک و تکنیک متعلق به دوران تیموری و قبل تر می باشند.

این باستان شناس گفت : در ادامه گمانه زنی ها آنطور که انتطار میرفت به قطعه سفالی احتمالا” متعلق به دوران پیش از تاریخ ، دست پیدا کردیم که بزودی برای سالیابی به آزمایشگاه تخصصی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی –تاریخی  پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ،  ارسال خواهد شد و نتیجه با هر تاریخی پیش از دوران تاریخی ، خود اهمیت این کاوش باستان شناسی در ابرشهر تهران را دوچندان خواهد کرد.

افروند افزود :کاوش در ترانشه پیشرو برای رسیدن به لایه های زیرین تاسطخ خاک بکر درروزهای اینده ادامه خواهد یافت.

اوایل دی ماه به طور اتفاقی قطعاتی ازسفالینه واستخوان درمیان خاکبرداری ناشی ازتعمیرات ملک پلاک ۲۴بازارحضرتی تهران بدست آمد که این موضوع توسط شهردار ناحیه بازار به معاونت میراث فرهنگی استان گزارش و درنهایت بامراجعه و توجیه مالک و درنهایت اخذ مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برنامه گمانه زنی باستان شناسی در آن آغاز و تا کنون ادامه دارد.